ارزیابی میزان به‌کارگیری تکنیک اجراسنجی برنامة درسی به‌وسیلة معلمان دورة ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه مدیریت و برنامه‎ریزی آموزشی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشیار، گروه مدیریت و برنامه‎ریزی آموزشی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

3 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، سازمان مرکزی، تهران، ایران

4 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، ارزیابی میزان کاربست تکنیک اجراسنجی برنامة درسی به وسیلة معلمان دورة ابتدایی بود. پژوهش حاضر به روش توصیفی - پیمایشی انجام گرفت. جامعة آماری پژوهش شامل همة معلمان مقطع ابتدایی شهرستان گچساران به تعداد 420 نفر در سال تحصیلی 98-97 بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای، 201 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه بود که براساس چارچوب هفت‌مرحله‌ای جاکوبز (2004) برای ارزیابی میزان به‌کارگیری معلمان از تکنیک اجراسنجی تدوین شد. روایی محتوای پرسشنامه با نظرسنجی از خبرگان و صاحبنظران تأیید شده، و پایایی آن پس از اجرای آزمایشی بین 30 نفر از دبیران با محاسبة آلفای کرونباخ برابر با 87/0 تأیید شد. داده‌های گردآوری‌شده از طریق آزمون تی تک‌نمونه تحلیل شد. نتایج نشان داد معلمان دورة ابتدایی به‌طور کلی، در همة مراحل هفت‌گانة کاربرد تکنیک اجراسنجی برای ارزیابی برنامه‌های درسی اجراشدة خود، پایین‌تر از حد معیار عمل می‌کنند. به‌عبارت دیگر، معلمان در ارزیابی چگونگی اجرای برنامه‌های درسی اجراشده نقشی جدی و شایان توجه ایفا نمی‌کنند. در حالی که به‌کارگیری تکنیک سنجش چگونگی اجرای برنامة درسی اجراشده می‌تواند نقشی مؤثر در اصلاح و بهسازی برنامه‌های درسی در همة سطوح قصدشده، اجراشده و آموخته‌شده داشته باشد. اجرای برنامه‌ها و کتاب‌های درسی نیازمند شرایطی شامل رضایت از وضعیت موجود، کسب دانش و مهارت لازم توسط مجریان، دردسترس‌بودن منابع و امکانات سخت‌افزاری، نرم‌افزاری، مالی و... برای اجرا، وجود زمان لازم برای یادگیری، سازگاری و تأمل دربارة اجرا توسط مجریان است.

کلیدواژه‌ها


ادیب‌منش، مرزبان، علی‌عسگری، مجید، و موسی‌پور، نعمت‌الله (1390). امکان‌سنجی اجرای برنامه‌ریزی درسی مدرسه‌محور در دبیرستان‌های شهر کرمانشاه. پژوهش‌های برنامة درسی، 1(2)، 104-81.
پیری، موسی، و بهروزی‌تبار، خدیجه (1394). امکان‌سنجی برنامه‌ریزی درسی مدرسه‌محور در نظام برنامه‌ریزی درسی از دیدگاه خبرگان آموزشی. پژوهش‌های درسی، 5(2)، 22-1.
تقی‌پور ظهیر، علی (1387). برنامه‌ریزی درسی برای مدارس ابتدایی در هزارة سوم. تهران: انتشارات آگاه.
دهدار، مجتبی، و ستوان، صادق (1396). تحلیل انواع برنامة درسی از دیدگاه پوزنر. پایگاه خبری صدای معلم، برگرفته از http://www.sedayemoallem.ir/.
رحمانی، رمضان، و فتحی واجارگاه، کورش (1387). ارزشیابی کیفیت در آموزش عالی. مجلة راهبردهای آموزش مرکز مطالعات و توسعة آموزش علوم پزشکی، 1(1)، 39-28.
سلیمانی، فرشاد (۱۳۹۴). بررسی تطبیقی انواع روش‌ها و رویکردهای طراحی برنامة درسی. دومین همایش پژوهش‌های نوین در علوم و فناوری، به‌صورت الکترونیکی، شرکت علم‌محوران آسمان، کرمان، 30 تیرماه 1394.
فتحی واجارگاه، کوروش (1388). برنامةدرسیبهسویهویت‌هایجدید:شرحیبرنظریاتمعاصربرنامة درسی. جلد اول، تهران: نشر آییژ.
مرزوقی، رحمت‌اله (1397). پارادایم‌های علم و نظریه‌های برنامة درسی: تحلیلی بر فلسفه و نظریه‌پردازی در رشتة مطالعات برنامة درسی. تهران: انتشارات آوای نور.
منصوری، رحیمه، صالحی، اکبر، و عباسی، عفت (1395). ویژگی‌های برنامه‌های درسی در عصر جهانی‌شدن و بین‌المللی‌کردن برنامة درسی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی- برنامه‌ریزی درسی)، 13(23)، 13-1.
موسوی زاهد، سید محمدرضا (1393). سنجش وارزشیابی تحصیلی وتربیتی. تهران: مؤسسة انتشارات یادوارة کتاب.
میرکمالی، سید محمد (1389). رهبری و مدیریت آموزشی. تهران: انتشارات یسطرون.
میرکمالی، سید محمد، پورکریمی، جواد، و فراستخواه، مقصود (1396). طراحی الگوی تضمین کیفیت برنامه‌ریزی آموزشی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان. دوفصلنامة مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، 6(12)، 88-65.
یزدخواستی، علی، چشم‌براه بیدگلی، مهدی، و رزاقی زارع، سلمان (۱۳۹۵). اجرای برنامة درسی. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های کاربردی در علوم تربیتی و مطالعات رفتاری و آسیب‌های اجتماعی ایران، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی.
Browne, E. G. (2009). Emerging teacher leadership: Collaboration, commitment, and curriculum mapping. Doctoral Dissertation, Rowan University, New Jersey.
Cecilia, M., & Plaza, P. D. (2010). Curriculum mapping in program assessment and evaluation. American Journal of Pharmaceutical Education, 71(2): 20.
Dutton, E. E. (2015). The implementation of curriculum mapping at a private high school. Doctoral Dissertation, Walden University.
English, F. W. (1987). Quality control in curriculum development. Arlington, VA: American Association of School Administrators.
Glatthorn, A. A., Boschee, F. A., Whitehead, B. M., & Boschee, B. F. (1994). Curriculum Leadership: Strategies for Development and Implementation. 3rd ed., London: SAGE Publications.
Harden, R., & Hart, I. (2001). An International Virtual Medical School (IVIMEDS): the future for medical education. Med Teach. 24(3), 261-267.
Jacobs, P. M., & Koehen, M. L. (2004). Curriculum evaluation: who, when, why, how?. Nursing Education Perspectives, 25(1), 30-35.
Khandker, Sh. R., Koolwal, G. B., & Samad, H. A. (2011). Handbook on impact evaluation: Quantitative methods and practices. Washington DC: The World Bank.
Kopera-Frye, K., Mahaffy, J., & Messick, S. G. (2008). The Map to Curriculum Alignment and Improvement. Collected Essays on Learning and Teaching. ERIC, 1, 8-14.
Lambert, C., Parker, A., & Neary, M. (2007). Entrepreneurialism and critical pedagogy. Reinventing the Higher Education, 12(4), 525-537.
Leathwood, C., & Philips, D. (2000). Developing curriculum evaluation Research in higher education: Process, politics and practicalities. Higher Education, 40, 313-330.
Mathison, S. (ed). (2005). Encyclopedia of evaluation. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
Mertens, M. D. (2010). Research and evaluation in education and psychology. 3rd ed., London: SAGE Publications.
Nielsen, D., & Yahya, Y. )2013). Co-creating and Mapping curricula to the VLE. Procardia Technology, 11, 710-717.
Posner, G. J. (1995). Analyzing the Curriculum. 2nd ed., New York: McGraw-Hill.
Rahimi, A., & Borujeni Madani, A. (2010). Curriculum mapping: A strategy for effective participation of faculty members in curriculum development. Procardia - Social and Behavioral Sciences, 9, 2069-2073.
 Sarkar Arani, M. R., & Matoba, M. (2016). Challenges in Japanese teachers professional development: A focus on an alternative perspective. In N. Popov, C. Wolhuter, C. Heller and M. Kysilka (eds), Comparative education in teacher training, (107-115), Sofia: Bulgarinan Comparative Education Society.
Sisel, K. A. (2013). Curriculum mapping in program assessment and evaluation. Pharm Education, 71(2), 710-717.
Steketee, C. (2015). Prudential: A medical school’s solution to curriculum mapping and curriculum management. JUTLP, 12(4), 1-10.
Wholey, J. S., Hatry, H. P., & Newcomer, K. E. (2004). Handbook of practical program evaluation. San Francisco: Wiley Imprint.
Wolz, U., Cochrane, S., & Weinman, S. (2004). An information retrieval system for curriculum mapping. Annual Meeting of the National Educational Computing Conference, Aailable from: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?, 2019 March 26.