پیش‌بینی عملکرد مدیران مدارس ابتدایی برحسب مولفه‌های کارکردهای اجرایی مغز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استاد، گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد، گروه روان‌شناسی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 استادیار، بخش تخصصی پژوهش و سنجش، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی عملکرد مدیران مدارس ابتدایی برحسب مؤلفه‌های کارکردهای اجرایی مغز نظیر؛ بازداری ‌پاسخ، توجه پایدار، حافظة ‌کاری، انعطاف‌پذیری، برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و شناخت اجتماعی، انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی و جامعة آماری شامل کلیه مدیران مدارس ناحیة 7 مشهد بوده که با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای با احتساب متناسب، حجم نمونه 106 نفر تعیین شد. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه کارکردهای اجرایی با پایایی (88/0) و پرسشنامة ارزیابی عملکرد مدیران مدارس با آلفای‌کرونباخ (90/0) گردآوری شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون حاکی از آن بود که بین کارکردهای اجرایی مغز مدیران با عملکرد آنان (0001/0=sig، 71/0= r) در سطح معناداری 01/0 همبستگی مثبت و مستقیم وجود دارد. همچنین، یافته‌های رگررسیون گام به گام نشان داد در بهترین مدل پیش‌بینی (مدل چهارم) برای عملکرد مدیران مدارس ابتدایی ناحیة 7 مشهد، مؤلفة شناخت‌اجتماعی کمترین نقش پیش‌بینی‌کننده (156/0 =Beta) و مؤلفة انعطاف‌پذیری بیشترین نقش پیش‌بینی‌کننده (482/0 =Beta) را دارد. با توجه به یافته‌های به‌دست آمده، ضرورت دارد برای انتخاب و انتصاب مدیران مدارس به منظور انجام بهینة وظایف خویش، در درجة اول از میزان و کیفیت بالای کارکردهای ایشان اطمینان حاصل کرد.

کلیدواژه‌ها


ابیلی، خدایار‌، پورکریمی،‌ جواد، مزاری،‌ ابراهیم، خباره، کبری، و باده‌بان، سودابه (۱۳۹۳). تبیین نقش خودبالندگی مدیران مدارس در بهبود عملکرد آنان (مورد مطالعه: مدیران مدارس شهر ری). آموزشی و ارزشیابی، 26(7)، 124-103.
امینی سابق، زین العابدین، و والایی، زهرا (۱۳۸۹). بررسی ارتباط سلامت سازمانی با عملکرد مدیران آموزش و پرورش شهرستان ساوه. مدیریت مدرسه، 3(1)، 208-187.
امانی، علی، مظاهری، محمدعلی، نجاتی، وحید، و شمسیان، بی‌بی شهین (1396). تأثیر توان‌بخشی شناختی کارکردهای اجرایی بر افزایش میزان امیدواری نوجوانان نجات‌یافته از سرطان خون: یک کار آزمایی بالینی تصادفی. توان‌بخشی، 8(1)، 82-73.
آقایوسفی، علیرضا، و صالح میرحسنی، وحیده (1390). رابطة بین عوامل شخصیتی و عملکرد شغلی مدیران شرکت‌های بیمه. پژوهشنامة بیمه (صنعت بیمه، 4(104)، 182-155.
بهزادی، حسن، و اسماعیلی‌زاده، محمدهادی (1394). بررسی وضعیت و رابطة بین هوش اجتماعی و عملکرد شغلی مدیران کتابخانه‌های آستان قدس رضوی. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 18(4)، 30-3.
باباپور، سمیه (1397). بررسی رابطة بین توانایی‌های شناختی و ویژگی‌های شخصیتی با عملکرد شغلی کارکنان بانک. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه خیام.
پورکریمی، جواد، فرزانه، محمد، عزیزی، مهدی، و کردی، الهام (1395). ارائة الگوی شایستگی‌های حرفه‌ای مدیران گروه‌های آموزشی دانشگاه تهران. نامة آموزش عالی، 9(34)، 170-149.
جنتیان، سیما، سماواتیان، حسین، عریضی، حمیدرضا، عابدی، محمدرضا، بقایی، حمید، و کریمیان، طاهره (1394). تأثیر حجم کار ذهنی بر عملکرد کنترل مدیران با خارج کردن اثر پنج عامل بزرگ شخصیتی. دانش و پژوهش در روا‌ن‌شناسی کاربردی، 16(2)، 14-4.
حمیدی، فریده، ساکی، رضا، موحدی نصب، عباس، و محب‌زاده، زینب (1393). رابطة بین هوش سازمانی و عملکرد مدیران مدارس متوسطة شهر یزد. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 5(2)، 58-35.
حنیفی، فریبا، و کرمعلی، اکبر (1392). بررسی عملکرد مدیران دبیرستان‌های شهر تهران برمبنای مؤلفه‌های توانمندسازی مدیران. تحقیقات مدیریت آموزشی، 3(4)، 112-101.
خصالی، آزاده، صالحی، کیوان، و بهرامی، مسعود (1396). تحلیل ادراک و تجربة زیستة معلمان ابتدایی از دلایل ناکارآمدی برنامة ارزشیابی توصیفی- کیفی: مطالعة به روش پدیدارشناسی. مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 5(12)، 152-121.
رحیم‌نیا، فریبرز، مرتضوی، سعید، و دلارام، طوبی (1388). بررسی میزان تأثیر هوش فرهنگی بر عملکرد وظیفه‌ای مدیران (مورد مطالعه: شعبة بانک اقتصاد نوین استان تهران). مدیریت فردا، 22(8)، 78-67.
سلیمی، قاسم، محمدی، مهدی، و حسینی فرزاد، طناز (1395). تبیین نقش هوش هیجانی با میانجی‌گری یادگیری سازمانی در پیش‌بینی عملکرد شغلی مدیران مدارس. مدیریت مدرسه، 2(4)، 67-45.
سوارت، تارا، چیس هولم، کیتی، و براون، پل (1395). نقش علوم اعصاب در رهبری. ترجمة صالح رحیمی و مهدی پورنامداری، تهران: نشرزریر.
سیدعلیان، محبوبه، و صالحی، کیوان (1399). تحلیل پدیدارشناختی علل گرایش برخی از مدیران به بهره‌کشی از زیردستان در مدرسه. مدیریت مدرسه، 8(3)، 200-180.
شمس، غلامرضا (1396). مبانی و اصول مدیریت آموزشی. چاپ اول، تهران: سمت.
شهبازی، بهزاد، واعظی، مظفرالدین، و ثنایی‌پور، هادی (۱۳۸۸). تبیین رابطة کیفیت زندگی کاری و عملکرد مدیران گروه‌های آموزشی در دانشگاه اصفهان. مدیریت دولتی (دانش مدیریت)، 3(1)، 84-69.
شیخ نجدی، اسماء، مهری، آذر، دولتشاهی، بهروز، فقیه‌زاده، سقراط، و کاظمی، روزبه (1393). بررسی ارتباط بین کارکرد اجرایی با عملکردهای زبانی در بیماران آفازی ناشی از سکته و مقایسة آن با افراد بزرگسال طبیعی فارسی زبان. توانبخشی نوین، 8(1)، 18-10.
شیرزاد، منصور (1396). بررسی اکتشافی کاکردهای شناختی مغز رهبران سازمانی در فعالیتهای مرتبط با تفکر استراتژیک. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة مدیریت دانشگاه تهران.
صادقی‌نیا، زهره، صالحی، کیوان، و مقدم‌زاده، علی (1397). شناسایی عوامل مؤثر در ارزیابی عملکرد مدیران مدارس ابتدایی با راهبرد پدیدارشناسی. مدیریت مدرسه. 6(2)، 99-78.
صالحی، مهرداد، پهلوان، منوچهر، و شجاعی، علی‌اصغر (1397). بررسی رابطة بین افت تحصیلی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن (مطالعة موردی: دانش‌آموزان متوسطة مازندران). پژوهش اجتماعی، 4، 127-108.
صفری دهنوی، یدالله، و عابدی، احمد (1391). همبستگی بین هوش هیجانی، هوش شناختی و سطوح پنجگانة آن با عملکرد شغلی مدیران سه دوره در منطقة لنجان اصفهان. رویکردهای نوین آموزشی، 2(7)، 140- 121.
طیبان، شیوا، و کریمیان، حبیب‌الله (1397). بررسی و مقایسة میزان تأثیر عوامل خانوادگی و اجتماعی مؤثر بر افت تحصیلی دانش‌آموزان (مطالعة موردی دانش‌آموزان دختر مقطع اول و دوم و سوم متوسطه). پژوهش اجتماعی، 40، 69-53.
عریضی سامانی، سیدحمیدرضا، و براتی، هاجر (1393). نقش واسطه‌ای وسعت نقش در رابطة بین عملکرد مدیران کانون ارزیابی، توانایی‌های شناختی و خود پیروی در شغل با عملکرد شغلی. روان‌شناسی معاصر، 9(2)، 112-101.
علاقه‌بند، علی (1393). مقدمات مدیریت آموزشی. تهران: نشر روان.
عسگری، محمدهادی، طالقانی، محمد، و یحیی‌پور، سعیده (1389). بررسی رابطة شادخویی با عملکرد مدیران مدارس ابتدایی شهرستان لاهیجان از دیدگاه معلمان. مهندسی مدیریت، 3(34)، 53- 48.
عسگری‌پور، نسترن، عریضی سامانی، سیدحمیدرضا، و نوری، ابوالقاسم (1387). رابطة پردازش اطلاعات و وسعت نقش با توانایی‌های شناختی مدیران. تازه‌های علوم شناختی، 10(3)، 52-45.
غفاری، خلیل، حسینی، سیدسعید، و داوودی، حسین (۱۳۹۷). رابطة عزت نفس با عملکرد سازمانی و سازگاری شغلی مدیران. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 8(9)،223-207.
کرمی، مرتضی، فرح‌بخش، کیومرث، عباس‌پور، عباس، و رضایت، غلامحسین (1397). کارآمدی مدیران آموزشی مبتنی بر توانایی‌های شناختی و انگیزشی – هیجانی (مورد مطالعه: مدیران آموزشی یک سازمان نظامی). آموزش علوم دریایی، 5(4)، 21-1.
کیهانی کری، حسن، و تقی‌زاده گندمانی، ایمان (1397). بررسی عوامل مؤثر بر افت تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطة دوم شهرستان اردل. مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 4(1). 191-179.
گنجی، مهدی (1397). آسیب‌شناسی روانی براساس DSM-5. جلد دوم. تهران: ساوالان.
مشکانی، علیرضا، اکبری، احمد، و فضایلی، حسین (1395). عوامل و ذینفعان مؤثر در آموزش و پرورش. مطالعات و حسابداری، 2(3)، 44-27.
مهداد، علی (1389). روان‌شناسی صنعتی و سازمانی. چاپ هفتم، تهران: انتشارات جنگل.
میرکمالی، سیدمحمد (1389). رهبری و مدیریت آموزشی. تهران: یسطرون.
موسی‌خانی، مرتضی، حمیدی، ناصر، و نجفی، زهرا (1389). اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران آموزش و پرورش با استفاده از فنون تصمیم‌گیری چندگانه (تجزیه و تحلیل سلسله‌مراتبی و تخصیص خطی بردا). نوآوری‌های آموزشی، 34، 156-128.
نصیری ولیک بنی، ‌فخرالسادات، قنبری، سیروس، و عبدالملکی، شوبر (1394). رابطة ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینی مدیران با بهره‌وری و عملکرد شغلی آنان. نوآوری و ارزش‌آفرینی، 8(4)، 19-11.
نجاتی، وحید (1392). پرسشنامة توانایی‌های شناختی: طراحی و بررسی خصوصیات روان‌سنجی (1392). تازه‌های علوم شناختی، 15(2)، 19-11.
نجاتی، وحید (1389). مقایسة کارکردهای اجرایی شناختی مغز در نابینایان و همتایان بینا. طب نظامی، 12(4)، 221-217.
Ardila, A. (2008). On the evolutionary origins of executive functions. Brain and Cognition, 68(1), 92–99.
Bailey, C. E. (2007). Cognitive accuracy and intelligent executive function in the brain and in business. Annals of the New York Academy of Sciences, 1118(1), 122–141.
Bush, T. (2018). Research on educational leadership and management: Broadening the base. Educational Management Administration & Leadership, 46(3) 359–361.