بررسی و تبیین میزان توجه به مهارت‌های تفکر ‌انتقادی در کتاب‌های هدیه‌های آسمان دورة ابتدایی از دیدگاه معلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیارگروه علوم تربیتی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی میزان توجه به مهارت‌های تفکر انتقادی درکتاب­های هدیه‌های آسمان دورة ابتدایی انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعة آماری شامل تمام معلمان دورة ابتدایی شهر قم (نواحی چهارگانه) به تعداد 5692 معلم که در پایة تحصیلی سوم تا ششم ابتدایی تدریس می­کنند. نمونة تحقیق بر اساس جدول مورگان از جامعة آماری5692 نفر، تعداد 361 نفر به صورت تصادفی طبقه‌ای نسبی انتخاب شده‌اند. ابزار پژوهش، پرسشنامة محقق­ساخته است که حاوی 32 سؤال بر مبنای مهارت‌های تفکر انتقادی (تجزیه و تحلیل، ترکیب، ارزشیابی و توضیح) هرکدام 8 سؤال بود که روایی آن با کمک متخصصان و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ، میانگین 25/83 تأیید شده است. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تی تک­نمونه‌ای انجام شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهدکه: 1- میانگین مهارت تجزیه و تحلیل در کلیة پایه­های تحصیلی در درس هدیه‌های آسمان 09/60 درصد است. 2- میانگین مهارت ترکیب در درس هدیه‌های آسمان 31/60 درصد است. 3- میانگین مهارت ارزشیابی در کلیة پایه­های تحصیلی در درس هدیه‌های آسمان 08/59 درصد است.4- میانگین مهارت توضیح در درس هدیه‌های آسمان 85/60 درصد است.

کلیدواژه‌ها


احمدزادۀ اهری، زهرا و قادری، محمدرضا و اخباری، عبدالله (1394). «بررسی تفکر انتقادی کتاب‌های هدیه‌های آسمان و راهنمای معلم پایه هفتم سال 92-93». مجله رشد آموزش علوم اجتماعی، دورۀ هفدهم، شمارظ 4، 18-23.
ارنشتاین، آلنسی و هانکینس فرانسیس‌پی (1373). مبانی فلسفی، روان‌‌شناختی و اجتماعی برنامۀ درسی. ترجمۀ خلیلی شورینی، تهران: انتشارات یادواره.
اطهری، زینب السادات، شریف،سید مصطفی، نعمت بخش، مهدی، بابا محمدی، حسن (1388). «ارزیابی مهارت‌های تفکر انتقادی و ارتباط آن با رتبۀ آزمون سراسری ورود به دانشگاه در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان». مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، ش 9. ص 5 -12.
بابامحمدی، حسن و خلیلی، حسین (1383). «مهارت‌های تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی سمنان». مجلۀ آموزش در علوم پزشکی، جلد4، 23-31.
پیرو، مریم (1391). بررسی جایگاه تفکرانتقادی در کتاب‌های علوم تجربی و هدیه‌های آسمانی پایه چهارم ابتدایی. دانشگاه پیام نور تهران: پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد.
تامسون، آنه (1382). ‌استدلال انتقادی. ترجمۀ فریده هاشمیان نژاد و حسن ملکی، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد.
تقی‌پور ظهیر، علی ( 1383). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی آموزشی و درسی. تهران، آگاه.
حبیبی پور، مریم (1390). بررسی رابطۀ تفکر انتقادی معلمان دورۀ ابتدایی با ترجیح سبک تدریس آنان. مشهد: دانشگاه فردوسی، پایان نامۀ کارشناسی ارشد.
حبیبی‌پور، مجید (1385). «اهمیت تفکر انتقادی در آموزش و پرورش». رشد تکنولوژی آموزشی، شمارۀ 178. ص 1 - 11
خلیلی، حسین  بابامحمدی، حسن، حاجی آقاجانی، سعید(1382). «مقایسۀ تأثیر دو روش آموزش کلاسیک مبتنی بر استراتژی‌های تفکر انتقادی بر یادگیری پایدار دانشجویان پرستاری». مجلۀ علمی دانشگاه علوم پژشکی سمنان، جلد 4. ص 53- 63.
دلاور، علی و زهراکار، کیانوش (1393). سنجش و اندازه‌گیری. ویراست دوم، تهران: ارسباران.
سیف، علی‌اکبر (1391 ). روان‌شناسی پرورشی نوین. تهران: انتشارات دوران.
عارفی، محبوبه و رضایی‌زاده، مرتضی (1390 ). «مروری بر نقش و جایگاه برنامۀ درسی دانشگاهی در رشد تفکر انتقادی دانشجویان». دوفصلنامه مطالعات برنامۀ درسی آموزش عالی، دوره دوم، ش 3، 42 - 62 .
 عباسی یادکوری، مروارید (1381). بررسی محتوای کتاب هدیه‌های آسمان مقطع متوسطه در پرورش مهارت‌های تفکر انتقادی بر مبنای اجتماعی برنامۀ درسی. تهران: پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
علی پور، وحیده، سیف نراقی، مریم، نادری، عزت اله، شریعتمداری، علی (1392). «تأملی بر موانع تفکر انتقادی در برنامۀ درسی آموزش متوسطه». مجلۀ پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، دوره10، ش9، ص1-15.
فتحی آذر، اسکندر (1382). روش‌ها و فنون تدریس. تبریز: دانشگاه تبریز.
فریره، پائولو (1368). آموزش شناخت انتقادی. ترجمۀ منصوره کاویانی، تهران: انتشارات آگاه.
قاضی‌مرادی، حسن (1391). درآمدی بر تفکر انتقادی. تهران: نشردات.
کرد نوقایی، رسول و پاشاشریفی، حسن (1384). «تهیه و تدوین برنامۀ درسی مهارت‌های زندگی برای دانش‌آموزان دورۀ تحصیلی متوسطه». تهران: فصلنامۀ نوآوری‌های آموزشی، ش12، ص11-34.
مایرز، چت (1386). آموزش تفکر انتقادی. ترجمۀ خدایار ابیلی، تهران: سمت.
ندرلو، لیلا (1393). بررسی جایگاه تفکرانتقادی درمحتوای کتاب‌های جدید تالیف هدیه‌های آسمان پایۀ سوم وششم ابتدایی». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی اراک.

Andolina, M. (2001). Critical Thinking for Working Students, Columbia, Delmar Press.
Cakir, Yurtsever  (2013). An assessment of critical thinking Skills based architectural project course in terms of students’ outputs, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Ankara, Turkey, pp. 348-355.
Chaffee, John (2006). Teaching Critical Thinking across the Curriculum, new Directions for Community Colleges, volume 1992 Issue34.
Claudia Schumann (2012). Boundedness beyond reification: cosmopolitan teacher education as critique. Ethics & Global Politics, Vol. 5, No. 4, 2012, pp. 217_237
Curtis, F.; Rudd, T.; Gallo, R.; Eckhart, M. & Ricketts, E. (2008). Overtly Teaching Critical Thinking and Inquiry-based learning: A Comparison of two undergraduate biotechnology Classes. Journal of Agricultural Education, 49(1): 72-84.
Demirhan, Koklukaya (2014). The critical thinking Dispositions of prospective sciences Teachers, Procedia – Social and Behavioral Sciences, Ankara, Turkey, pp. 1551-1555.
Lipman, M. (1998). Critical Thinking: what it can be? Educational Leadership,46 (1),38-43.
Meyers, Chet (1986). Teaching students to think critically, Sanfrancisco, Jossey-bass publisher.
Pinar, W. F. (1996). Understanding curriculum, New York, Peter Lang Publishing, INC.
Puangtong , Petchtone, Chaijaroen & Sumalee (2014). The validation of web – based learning environment model to enhance cognitive skills and critical thinking for undergraduate students, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Ankara, Turkey, pp.669-673.
Sacco, J. Steven (2008). Crap Detecting: An Approach to Developing Critical reading and Thinking Skills in the foreign Language curriculum, Foreign Language Annals, Volume 20 Issue1.