بررسی تطبیقی رویکرد توسعه‌محور اسناد فرادستی نظام آموزش و پرورش ایران و ترکیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

2 استادیار ، گروه علوم سیاسی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

3 استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، مقایسة تطبیقی رویکرد توسعه‌محور، دو سند فرادستی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه بوده و روش پژوهش تحلیل محتوا است. برای این منظور دو سند «2023 آموزش ملی» (ترکیه) و « تحول بنیادین آموزش و پرورش» (ج ا ایران) بررسی شد. از ابتدای مطالعة هر سند، فعالیت کدگذاری باز و محوری صورت گرفته و اشتراکات و افتراقات اسناد احصاء شد. قابلیت اعتماد از طریق بازکدگذاری پژوهشگر و بازکدگذاری توسط کدگذار دیگر بررسی و تأیید شد. نتایج پژوهش نشان داد افتراق‌های مهم رویکرد توسعه‌محور سند نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران، ایدئولوژیک و دینی ، مذهبی‌بودن مفاهیم با جهت‌گیری فرهنگ اسلامی ایرانی است و در اسناد نظام آموزشی ترکیه مهم‌ترین افتراق در رویکرد توسعه‌محور رویکرد فلسفی با جهت‌گیری فرهنگ ملی بوده، همچنین به نظر می‌رسد؛ رویکرد سند آموزشی ترکیه به رویکردهای جهانی و نگاه اسناد ایرانی به تفکر ورویکردهای جهان اسلام، نزدیک‌تر بوده و نگاه جهانی و غربی کمتر مورد توجه بوده است. برخی عناصر مهم در رویکرد توسعه‌محور سند نظام آموزشی ترکیه، نظیر ترسیم الگوی توسعة مدرسه‌ای، الگوی فلسفی انسان‌محور، آماده‌سازی برای دنیای رقابتی، ارزش افزوده، ارزش‌های جهانی بیشتر با دیدگاه‌های غربی و مؤلفه‌ها و مفاهیم سند آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران نظیر «حیات طیبه»، جامعة عدل مهدوی، بسیج، ارزش‌های معنوی و الهی، الگوی زندگی ائمة معصومین (ع)، رعایت موازین و معیار و چارچوب‌های قوانین اسلامی و همکاری با حوزه‌های علمیه و...با دیدگاه‌های جهان اسلام همخوانی دارد.

کلیدواژه‌ها


ابراهیمی مقدم، ندا، و خوش‌چهره، محمد (1395). بررسی تطبیقی آموزش و پرورش کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه. راهبرد توسعه، 51، 188-173.
اخوان، پریسا (1398). کلاس به مثابة صحنه معلم به مثابه اجراگر. شوق تغییر، شهریورماه ،شماره 41و42،ص27-26
آقایی، علی (1390). آینده‌شناسی در آموزش و پرورش. تهران: انتشارات آستان قدس رضوی.
پاک‌سرشت، حسین، حیدری، محمد، صفایی مقدم، محمدجعفر، مقدم، مسعود (1384). آموزش و پرورش آینده‌نگر. اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز .ص162-135
تودارو، مایکل (1387). توسعة اقتصادی در جهان سوم. ترجمة غلامعلی فرجادی، تهران: انتشارات کوهسار.
حاج‌حسینی، حمیده، شبیری، سیدمحمد، و فرج‌اللهی، مهران (1389). نیازسنجی و تعیین اولویت‌های آموزشی در زمینة محیط زیست و توسعة پایدار. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 12(1)، 194-179.
خنیفر، حسین، و مسلمی، ناهید (1398). اصول و مبانی روش‌های پژوهش‌های کیفی. تهران: انتشارات نگاه دانش.
 خواستار، حمزه (1388). ارائه روشی برای محاسبة پایایی مرحلة کدگذاری در مصاحبه‌های پژوهشی. فصلنامة علوم انسانی، 15(58)، 174-161.
رسول بهی، شیرین، خسروی، دیمن، و بهادر، حمید (1395). بررسی تطبیقی نظام آموزشی ایران و ترکیه. کنفرانس جهانی روان‌شناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی درآغاز هزارة سوم، 30 اردیبهشت 95، شیراز.
زندی، بهمن، و فراهانی، ابوالفضل (1387). مطالعة تطبیقی وضعیت تربیت بدنی آموزش و پرورش آمریکا، کانادا. علوم حرکتی و ورزشی، 6(12)، 109-97.
ساخاروپولوس، جرج، و وودهال، مورین (1372). آموزش برای توسعه. ترجمة پری‌دخت وحیدی و حمید سهرابی، نشر: سازمان برنامه و بودجه.
سرکارآرانی، محمدرضا (1373). مطالعة تطبیقی نظام تربیت معلم ایران و ژاپن. روان‌شناسی و علوم تربیتی، 53، 206-187.
سیسینسکی، آندره (1369). هدف‌های آموزشی و ارزش‌های فرهنگی (مجموعه مقالات یونسکو). ترجمه محمدعلی امیری، تهران: انتشارات مدرسه.
شریعتمداری، علی (1380). نقد و خلاقیت در تفکر. تهران: مؤسسة فرهنگی دانش و اندیشة معاصر.
عالی، مرضیه (1384). تبیین چالش‌ها و فرصت‌های جهانی‌شدن برای نظام تعلیم و تربیت ایران. سایت آموزش و پرورش شهرستان شهریار.
عطاران، محمد (1383). جهانی‌شدن فناوی اطلاعات و تعلیم و تربیت. تهران: نشرعروج.
علاقه‌بند، علی (1370). جامعه‌شناسی آموزش و پرورش. تهران: انتشارات فروردین.
فتاحی، شیوا (1391). بررسی تطبیقی آموزش و پرورش پیش‌دبستان ایران، آلمان، کرة جنوبی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد آموزش و پرورش تطبیقی، دانشگاه علامه طباطبایی.
کافمن، راجر، و هرمن، جری (1393). برنامه‌ریزی استراتژیک درنظام آموزشی. ترجمة فریده مشایخ و عباس بازرگان، تهران: انتشارات سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
کریمی، امیرعلی، پیشوایی، میرسامان، بنیادی نائینی، علی، محمدیان امیری، احسان (1396). بررسی اشتراکات چشم‌انداز کشورهای ایران، عربستان، مالزی،با ارکان شاخص‌های جهانی نوآوری. پنجمین کنفرانس بین‌المللی آموزش، نهمین کنفرانس ملی مدیریت فناوری، تهران،https://civilica.com/doc/635677
کمالی، یحیی (1397). روش‌شناسی تحلیل مضمون و کاربرد آن در سیاستگذاری عمومی. سیاستگذاری عمومی، 4(2)، 208-189.
گرسیون، دی. آر.، و آندرسون، تری (1384). یادگیری الکترونیکی در قرن 21. ترجمة اسماعیل زارعی زوارکی و سعید صفایی موحد، تهران: انتشارات علوم و فنون.
مشایخ، فریده (1385). دیدگاه‌های نو در برنامه‌ریزی آموزشی. تهران: انتشارات سمت.
مشایخ، فریده (1385). دیدگاه‌های نو در برنامه‌ریزی آموزشی. تهران: انتشارات سمت.
معدن دارآرانی، عباس، و عباسی، پروین (1390).پژوهش های تطبیقی درآموزش و پرورش، تهران: انتشارات آییژ.
معدن‌دارآرانی، عباس (1394). مطالعات تطبیقی درآموزش و پرورش،کاربست روش‌های جدید تحقیق. خانواده و پژوهش، 27، 90-69.
واعظ مهدوی، محمدرضا، ارائی، سیدمحمدمهدی،گرائی‌نژاد، غلامرضا، عبادی، میترا،آذری محبی، رضا، ناظم، بهروز، پوراصغر، فرزام، بزرگزاد، ابراهیم، حصاری، علی (1384). آرمان‌ها و اهداف توسعة هزاره، راهنمای شاخص‌های نظارتی، زیر نظر UNDPگزارش بانک جهانی. ادارة امورقتصادی، اجتماعی، بین‌المللی، بخش آمار.
هرندی جعفری، رضا، میرشاه جعفری، ابراهیم، و لیاقت‌دار، محمدجواد (1388). برنامة درسی آموزش علوم درایران و چند کشورجهان، اندیشه‌های نوین تربیتی، 5(2)، 193-145.
یارمحمدیان، محمدحسین، فروغی ابری، احمدعلی، میرشاه جعفری، ابراهیم، و اوجی‎‌نژاد، احمدرضا (1391). بررسی تطبیقی رویکردهای  تربیت معنوی با توجه به مؤلفه‌های برنامة درسی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 3(9)، 102-83.
Azeez, A. (2012). Endangering good governance for Sustainable democracy: The continuing Stuggle against against. Corruption in Nigeria. Research, Gender and Development, 12(6), 1-8.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3, 77-101.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2011). Research methods in education, 7th ed. New York: Routledge Falmer.
Coppen, M. (2001). New directions for tomorrow s schools a view from New Zealand. Retrivel from www.design.share.
Verecelli, A. (2003).Globalisation and sustainable development. Universisty of Sina-Departement of Economic, Working Paper No.399.