نقش میانجی درگیری شغلی معلمان در رابطة توانمندی‌های شخصیتی با فرسودگی شغلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 دانشیار، گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی درگیری شغلی معلمان در رابطة توانمندی‌های شخصیتی با فرسودگی شغلی بود. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوة گردآوری داده‌ها توصیفی- همبستگی بود. شرکت‌کنندگان 320 نفر از معلمان دورة دوم متوسطة شهر سمنان بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و پرسشنامة توانمندی‌ها و ارزش‌های فعال در عمل پیترسون و سلیگمن (2004)، پرسشنامة فرسودگی شغلی مسلش(1986) و پرسشنامة درگیری شغلی شافلی و باکر (2003) را تکمیل کردند. مدل مفروض با استفاده از مد­ل­سازی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزار لیزرل آزمون شد. یافته‌ها نشان داد داده‌ها با مدل از برازش مناسبی برخوردار بود. اثر ساختاری مستقیم توانمندی‌های شخصیتی بر فرسودگی شغلی معنادار نبود. توانمندی‌های شخصیتی با میانجیگری درگیری شغلی بر فرسودگی شغلی معلمان اثر ساختاری غیر مستقیم و معناداری داشت. توجه به درگیری شغلی معلمان به عنوان یک عامل تسهیل‌کنندة فرسودگی شغلی در سازمان‌های آموزشی مهم است. تأکید بر شناسایی و تقویت توانمندی­های شخصیتی می‌تواند برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران عرصة تعلیم و تربیت را در تدوین برنامة رشد و تعالی معلمان یاری رساند.

کلیدواژه‌ها


احمدی آزرم، هادی (1380). بررسی رابطة میان عدالت سازمانی و درگیری کارکنان در کار در شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران
رضایی آدریانی، مرتضی،  آزادی، آرمان،  احمدی، فضل‌اله، و احدیان عظیمی، امیر(1392). مقایسة میزان افسردگی، اضطراب، استرس و کیفیت زندگی دانشجویان پسر و دختر مقیم خوابگاه­های دانشجویی. پژوهش پرستاری، 2(4-5)، 38-31.
شوماخر، رندال ای، و لومکس، ریچارد جی (1388). مقدمه­ای بر مدل‌سازی معادلات ساختاری. ترجمة وحید قاسمی، تهران: نشر جامعه‌شناسان.
میلر، رالف (1390). پایه­های اساسی مدل‌یابی معادلات ساختاری. ترجمة سیاوش طالع‌پسند، سمنان: انتشارات دانشگاه سمنان.
Amini, A., & Siyyari, M. (2018). Dimensions of work engagement and teacher burnout: A study of relations among Iranian EFL teachers. Australian Journal of Teacher Education, 43(1), 78-93.
Bakker, A. B., Demerouti, E., & Sanz-Vergel, A. I. (2014). Burnout and work engagement: The JD–R approach. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 1 (1), 389–411.
Berman, J. S. )2007(. Character strengths, self- schemas, and psychological well- being: A multi method approach. Doctoral Dissertation, Dallas, Texas University of Texas, South Western Medical Center at Dalls.
Capri, B. (2013). The Turkish adaptation of the burnout measure-short version (BMS) and couple burnout measure-short version (CBMS) and the relationship between career and couple burn-out based on psychoanalytic-existential perspective. Educational Sciences: Theory and Practice, 13(3), 1408-1417.
Chan, D. W. (2013). Subjective well-being of Hong Kong Chinese teachers: The contribution of gratitude, forgiveness, and the orientations to happiness. Teaching and Teacher Education, 32(1), 22-30.
Dixon, F. A., Yssel, N., McConnell, J. M., & Hardin, T. (2014). Differentiated instruction, professional development, and teacher efficacy. Education of the Gifted, 37(2), 111–127.
Fabian, O. (2012). Are good morals often reciprocated: perceptions of organizational virtuousness and optimism as predictors of work engagement? Asian Journal of Social Science, 5(2), 75-83.
Fiorilli, C. (2015). The effect of teachers’ emotional intensity and social support on burnout syndrome; A comparison between Italy and Switzerland. Revue Europeenne de Psychologie Appliquee, 65(6), 275-283.
Goei, S. L., & Schipper, T. M. (2018). Teachers’ sense of self efficacy scale. Teachers’ opinions Experimental version 20. Lesson Study for Inclusive Teaching. Singapore: Rutledge. Educational Research, 88,109–120.
Gradisek, P. (2012). Character strengths and life satisfaction of Slovenian in-service and pre-service teachers. CEPS, 2, 167–180.
Howells, K. (2014). An exploration of the role of gratitude in enhancing teacher–student relationships. Teaching and Teacher Education, 42(6), 58-67.
Kim, S. Y., & Young, J. L. (2016). Virtues and well-being of Korean special education teachers. Special Education, 31(1), 23-38.
Klassena, R. M. (2013). Measuring teacher engagement: Development of the Engaged Teachers Scale (ETS). Frontline Learning Research, 1(2), 33-52.
Krakoff, J. B., Robert, E., &  Karen, G. (2016). Beyond a deficit model of strengths training in schools Teaching targeted strength use to gifted students. Gifted Education International, 33(2), 102 -117.
Leiter, M. P., & Maslach, C. (2017). Burnout and engagement: Contributions to a new vision.  Burnout Research, 5, 55-57.
Lim, Y. (2015). Relations between virtues and positive mental health in A Korean population: A Multiple Indicators Multiple Causes (MIMIC) model approach. International Journal of Psychology, 50(4), 272-278.
Majid, R. A., Ali, M. M., & Alias, A. (2014). Teacher Character Strengths and Talent Development. International Education Studies, 7(13), 175-183.
Maslach, C., & Jackson, S. E. (1986). The Maslach burnout inventory. Manual (2nd ed.), Palo Alto, CA: Consulting Psychologist Press.
Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: Recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103-111.
Maslach, C., & Schaufeli, W. B. (2017). Historical and conceptual development of burnout.
Orlando, M. (2013). Nine characteristics of a great teacher. Teaching strategies for the college classrooms. A collection of faculty articles. Retrieved from http:/www.facultyfocus.com.
Peterson, C., & Seligman, M. E. P. (2004). Character strengths and virtues: A handbook and classification. Choice Reviews Online, 42(1), 624-642.
Pietarinen, J. (2013). Reducing teacher burnout: A socio-contextual Approach. Teaching and Teacher Education, 35(1), 62-72.
 Professional Burnout: Recent Developments in Theory and Research, 33, 1-18.
Schaufeli, B. W., & Bakker, B. A. (2003). Occupational health psychology unit. Utrecht University.
Schleicher, A. (2016). Teaching excellence through professional learning and policy reform: Lessons from around the world. Paris: International Summit on the Teacher Profession. OECD Publishing.
Seligman, M. E. P., Ernst, R. M. Gillham, J., Reivich, K., & Linkins, M. (2009). Positive education: Positive psychology and classroom interventions. Oxford Review of Education, 35, 293–311.
Summers, J. J., Davis, H. A., & Woolfolk, H. A. (2017). The effects of teachers’ efficacy beliefs on pupils’ perceptions of teacher relationship quality. Learning and Individual Differences, 53, 17–25.
Wan, S. W. Y. (2016). Differentiated instruction: Hong Kong prospective teachers’ teaching efficacy and beliefs. Teachers and Teaching, 22(2), 148–176.
Waters, L., Barsky, A., Ridd, A., & Allen, K. (2015). Contemplative education: A systematic, evidence-based review of the effect of meditation interventions in schools. Educational Psychology Review, 27(1), 103-134.
Zee, M., & Koomen, H. M. Y. (2016). Teacher self-efficacy and its effects on classroom processes, pupil academic adjustment, and teacher well-being. A synthesis of 40 years of research. Review of Educational Research, 86(4), 981–1015.