شاخص های تدریس اثربخش اساتید رشتۀ تربیت بدنی دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی در سازمان‌های ورزشی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار، گروه تربیت بدنی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

اهمیت تدریس و نقش زیربنایی آن در دستیابی به اهداف آموزشی و تأکید بر تدریس مؤثر به صورتی که بتواند دستیابی به اهداف دانشگاه را فراهم کند، مسلم و بدیهی است. بنابراین، در پژوهش حاضر شاخص­های تدریس اثربخش اساتید رشتة تربیت­بدنی در دروس عملی شناسایی و از دیدگاه دانشجویان اولویت­بندی گردید. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیۀ دانشجویان رشتۀ تربیت­بدنی دانشگاه فرهنگیان اصفهان و برابر با 185 نفر بود. نمونۀ آماری برابر با جامعه و به صورت کل­شمار انتخاب شد. شاخص­های تدریس اثربخش در ابتدا بر اساس مطالعات کتابخانه­ای، سپس، بر اساس نظرات اساتید خبره و با استفاده از روش دلفی شناسایی و پرسشنامۀ پژوهش بر این مبنا طراحی شد. روایی محتوا و صوری پرسشنامه براساس نظرهای اساتید و پایایی از طریق آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها، آزمون تی­ تک­نمونه و فریدمن استفاده شد. بر اساس نتایج روش دلفی، عوامل مؤثر بر تدریس اثربخش در 6 مقولة کلی شامل مهارت­های آموزشی، تجربه، مهارت­های ارتباطی، ویژگی­های شخصیتی، رعایت قوانین و اصول آموزشی و ارزشیابی قابل بررسی می­باشند. اولویت­بندی کلی شاخص­ها در سطح معناداری 05/0> Pنشان داد، از دیدگاه دانشجویان شاخص مهارت­های ارتباطی استاد اولویت بالاتری نسبت به دیگر شاخص­ها دارد.

کلیدواژه‌ها


اسدیان، سیروس، پیری، موسی، و سعادت­فر، رحمت (1396). تدریس اثربخش در آموزش عالی بر اساس تجارب حرفه­ای استادان و ارتباط آن با تدریس خود گزارشی. مطالعات برنامة درسی آموزش عالی، 8(15)، 134-113.
آقایی، نجف، صفاری، مرجان، و میرحسینی، فرناز (1396). شناسایی صلاحیت حرفه­ای ضروری معلمان تربیت بدنی با رویکرد نظریه­پردازی داده­بنیاد. پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 7(14)، 83-71.
امین­خندقی، منصور، و سیفی، غلامعلی (1392). توانمندی­ها و مهارت­های مؤثر و مورد نیاز برای تدریس در دانشگاه. پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 22(69)، 147-121.
بادله، محمدتقی، چرکزی، عبدالحمان، حسینی، عابدین، روحی، قنبر، ثناگو، اکرم، و جعفری، یعقوب (1391). عوامل تأثیرگذار بر عملکرد اساتید در تدریس دروس نظری از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان. توسعة پژوهش در پرستاری و مامایی، 9(2)، 64-56.
بنی­داوودی، شهره (1393). مقایسة ویژگی‌های تدریس اثربخش از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز. آموزش پزشکی، 2(2)، 13-7.
توفیقیان، طاهره، منادی، حدیثه، نصراللهی، سمیه، و رخشانی، محمدحسن (1394). اولویت­بندی شاخص­های تدریس اثربخش؛ مقایسة دیدگاه دانشجویان و اساتید دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 8(1)، 6-1.
جوکار، اسماعیل، مولایی، نجمه، عمادی، زهره، و اناری­نژاد، عباس (1395). آموزش اثربخش از دیدگاه اساتید دانشگاه فرهنگیان؛ یک مطالعة کیفی. آموزش­پژوهی، 2(5)، 67-49.
حاتمی­آبادشاپوری، زهرا، اناری‌­نژاد، عباس، و علی­خانی، سمیه (1397). اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر اثربخشی تدریس از دیدگاه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان (مطالعة موردی: دانشگاه فرهنگیان فارس). اولین کنفرانس ملی یافته‌های نوین در حوزة یاددهی و یادگیری. هرمزگان - بندر سیریک، انجمن مطالعات برنامة درسی ایران شعبه هرمزگان.
حسن­نتاج، فهیمه، تقی‌پور جوان، عباسعلی، و سیدعلیپور، عباس (1394). بررسی عوامل مؤثر برافزایش کیفیت فعالیت­های تدریس اساتید دانشگاه فرهنگیان استان مازندران. اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی، شرکت علمی پژوهشی و مشاوره‌ای آینده‌ساز، دانشگاه پیام نور نکا.
خدیوی، اسدالله، و سیدکلان، محمد (1397). بررسی عوامل تأثیرگذار بر کیفیت تدریس در دانشگاه فرهنگیان؛ مطالعة موردی: پردیس­های استان اردبیل. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 7(18)، 70-39.
درگاهی، حسین، حموزاده، پژمان، صادقی­فر، جمیل، رعدآبادی، مهدی، روشنی، محمد، سلیمی، محمد، و سلطان­زاده، پریناز (1389). ارزیابی معیارهای یک استاد توانمند برای تدریس اثربخش از دیدگاه دانشجویان پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. مجله دانشکدة پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 4(3و4)، 98-91.
درویشی، زین­العابدین، و فزون­مهر، نادر (1396). ارزیابی جایگاه علمی و اخلاقی اساتید و مدرسان بر اساس شاخص­های وزارت علوم. توسعة حرفه­ای معلم، 2(4)، 18-1.
سامری، مریم (1397). ارائة مدل تدریس اثربخش اساتید دانشگاه بر پایة تحلیل شبکة عصبی مصنوعی. آموزش و ارزشیابی، 11(44)، 102-79.
سلیمی، مهدی، و مصلحی، لیلا (1395). شناسایی مؤلفه­ها و شاخص­های ارزشیابی استادان تربیت­بدنی عمومی. پژوهش در ورزش تربیتی، 4(10)، 34-17.
سلیمی، جمال، و رمضانی، قباد (1393). شناسایی مؤلفه­های تدریس اثربخش و ارزیابی وضعیت تدریس (مطالعۀ موردی دانشگاه علمی کاربردی استان کردستان). مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 4(8)، 61-33.
عالی­زاده، عبدالرضا (1385). اجرای تحقیق به روش دلفی. تهران: انتشارات یوسف.
غنچی، مستانه، حسین، محمود، و حجازی، یوسف (1391). شناسایی و رتبه­بندی مؤلفه­های تبیین‌کنندة کیفیت تدریس از دیدگاه اساتید پردیس­هاى کشاورزی دانشگاه تهران. پژوهش­هاى ترویج و آموزش کشاورزی، 5(3)، 40-31.
کشاورز، لقمان، فریدفتحی، اکبر، و آزادی، فاطمه (1395). ارزیابی عملکرد معلمان تربیت بدنی با استفاده از بازخورد 720 درجه. رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی، 4(12)، 21-9.
کهنوجی، مرضیه (1397). نقش و کاربست مؤلفه‌های تعامل عاطفی در روابط استاد و دانشجو در کلاس درس. برگ فرهنگ، 2(2)، 166-159.
کیذوری، امیرحسین، محمدحسینی، احمد، و سلیمانی، احمد (1398). ادراک دانشجویان از شایستگی های تدریس اعضای هیات علمی (مطالعه ی موردی: دانشگاه فردوسی مشهد). تدریس‌پژوهی، 7(4)، 131-107.
متولی، کوروش، و یعقوبی، زهرا (1392). ضرورت تدوین و استفاده از طرح درس در فرایند آموزشی. هشتمین سمینار آموزش شیمی ایران، دانشکدة شیمی دانشگاه سمنان.
محدثی، حمیده، فیضی، آرام، و سالم­صافی، رضا (1390). بررسی مقایسة شاخص‌های تدریس اثربخش از دیدگاه اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ارومیه. دوماهنامة دانشکدة پرستاری و مامایی ارومیه، 9(6)، 471-464.
محمدی، شراره (1389). تربیت بدنی، اهداف، الگوها و ملاحظات. رشد آموزش تربیت­بدنی، 11(1)، 45-43.
مشایخی، علی­نقی، فرهنگی، علی­اکبر، مؤمنی، منصور، و علیدوستی، سیروس (1384). بررسی عوامل کلیدی مؤثر بر کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان‎های دولتی ایران: کاربرد روش دلفی. مدرس علوم انسانی، 9(3)، 231-191.
نظری، شهرام، حلاجی، محسن، و زرین­پر، علیرضا (1397). مقایسة اثربخشی معلمان تربیت بدنی جذب‌شده از طریق آزمون‌های استخدامی و معلمان تعهد دبیری مدارس مناطق جنوب شهر تهران. تعلیم و تربیت، 34 (136)، 151-137.
یزدانی، عفت، و سلیمان­پورعمران، محبوبه (1396). رابطة بین مهارت‌های ارتباطی با کیفیت تدریس اساتید دانشگاه از دیدگاه دانشجویان علوم پزشکی. مجلة علوم پزشکی خراسان شمالی، 9 (4)، 89-82.
یعقوبی، مریم، و سلیمی، محمد (1397). تعیین عوامل مؤثر بر ارزشیابی آموزشی اساتید یک دانشگاه علوم پزشکی نظامی در شهر تهران. طب نظامی، 20(1). 82-73.
Allan, J., Clarke, K., & Jopling, M. (2009). Effective teaching in higher education: perceptions of first year undergraduate students. Teaching and Learning in Higher Education, 21(3), 362-372.
Atwebembeire, J., Namubiru, P., & Malunda, P. (2018). Performance monitoring and quality teaching and research in Private Universities in Uganda. Learning, Teaching and Educational Research, 17(10), 70-85.
Burroughs, N., Gardner, J., Lee, Y., Guo, S., Touitou, I., Jansen, K., & Schmidt, W. (2019).  Teaching for excellence and equity. International association for the evaluation of educational Achievement (IEA). Volume 6. Open access book.
D'elia, F. (2019). The training of physical education teacher in primary school. Journal of Human Sport and Exercise, 14(1): 100-104.
Douna, P., Kyridis, A., Zagkos, CH., Ziontaki, Z., & Pandis, P. (2015). The ideal university teacher according to the views of Greek students. Higher Education, 4(2), 145-158.
Duta, N., Panisoara, G., & Panisoara, I. O. (2015). The Effective communication in teaching. diagnostic study regarding the academic learning motivation to students. 5th World Conference on Learning, Teaching and Educational Leadership, Procedia - Social and Behavioral Sciences 186, 1007-1012.
Ekron, Ch. (2015). Learning to teach: Communication Skills in Teacher Education. Dissertation of Phd. Department of Curriculum Studies. Faculty of Education. Stellenbosch University
Gupta. V., Viswesh, V., Cone, C., & Unni, E. (2020). Qualitative Analysis of the Impact of Changes to the Student Evaluation of Teaching Process. Pharmaceutical Education, 84(1), 71-82.
Jabulani, S., Newlin, M., Taruvinga, M., & Martin, B. (2016). Teaching practice assessment indicators: an index to what is privileged as defining effective teaching. Educational Sciences, 15(3), 485-495.
Khan, A., Khan, D., Zia-Ul-Islam, S., & Khan, M. (2017). Communication Skills of a Teacher And Its Role In The Development of The Students’ Academic Success. Education and Practice, 8(1), 18-21.
Letendre, G. K., & Wiseman, A.W. (2015). Introduction: The challenges of teacher effectiveness and quality worldwide. In Promoting and Sustaining a Quality Teacher Workforce. International Perspectives on Education and Society Series, 27, 1-38.
Msimanga, M. R. (2017). Teach and assess: A strategy for effective teaching and learning in economic and management sciences. Doctoral Dissertation, Faculty Of Education, University Of The Free State Bloemfontein.
Muste, M. (2016). The Role of Communication Skills in Teaching Process. Selection and peer-review under responsibility of the Organizing Committee of the conference.
Pérez-Pueyo, A., Hortigüela-Alcalá, D., Hernando-Garijo, A., & Granero-Gallegos, A. (2020). The attitudinal style as a pedagogical model in physical education: Analysis of Its effects on initial teacher training. Environmental Research and Public Health, 17(8), 1-14.
Rawat, M. D. (2015). Importance of communication in teaching learning process. Scholarly Research Journal for Interdisciplinary Studies, 4(26), 3058-3063.
Schmalz, K., Feyl, S., & Schmalz., E. A. (2004). Applying the seven principles for good practice in undergraduate education: improving research writing skills in a writing-emphasis health counseling course. Californian Journal of Health Promotion, 2(2), 4-9.
Siddique, M., Said, N., & Butt, M. (2019). Perspectives of students’ and faculty on student evaluation of teaching at institute of management sciences peshawar. FWU Journal of Social Sciences, 13(3), 65-78.
Tong, Sh. (2020). An evaluation model of the learning effect of physical education major courses in colleges. Emerging Technologies in Learning, 15(7), 17-28.
Ward, Ph., Higginson, K., & cho, K. (2020). Core practices for teaching physical education: recommendations for teacher education. Physical Education, Recreation & Dance, 91(5), 37-42.
Woodward, D., Earley, L., Gunn, B., & Smallwood, E. (2020). What makes great physical education teaching? Application of evidence-based research to the training experience of ITE students. Physical Education Matters, 15(3), 77-79.
Yang, N. (2015). Quality teaching in large university classes: designing online collaboration among learners for deep understanding. Doctoral Dissertation, School in Psychological Sciences and Education, Athesina Studiorum Universitas.
Yanik, M. (2020). Preservice physical education teachers’ perceptions of competence in selecting teaching techniques: Teacher training in turkey. Educational Issues, 6(1), 253-264.
Zeng, Y. (2020). Evaluation of Physical Education Teaching Quality in Colleges Based on the Hybrid Technology of Data Mining and Hidden Markov Model. Emerging Technologies in Learning, 15(1), 4-15.
Zerihun, Z., Beishuizen, J., & Os, W. V. (2012). Student learning experience as indicator of teaching quality. Educational Assessment Evaluation and Accountability, 24(2): 99-111.