پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی بر اساس اشتیاق تحصیلی و سرسختی روان‌شناختی در دانش‌آموزان دورة متوسطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی دانشگاه تبریز،

3 کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز

چکیده

سرزندگی تحصیلی، اشتیاق تحصیلی و سرسختی روان­شناختی از عوامل تأثیرگذار بر یادگیری هستند و در موفقیت تحصیلی دانش­آموزان نقش بسزایی دارند. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش اشتیاق تحصیلی و سرسختی روان­شناختی در پیش­بینی سرزندگی تحصیلی دانش­آموزان است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعة آماری پژوهش شامل کلیة دانش­آموزان مقطع متوسطة دوم مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 1395-96 در استان آذربایجان غربی، شهر چایپاره است. روش نمونه­گیری به­صورت خوشه­ای­طبقه­ای و تعداد 302 نفر برای حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران تعیین شد. به منظور جمع­آوری اطلاعات، از پرسشنامة سرزندگی تحصیلی مارتین و مارش (2006)، اشتیاق تحصیلی فردریکز، بلومنفلد و پاریس (2004) و سرسختی روان­شناختی کیامرثی و همکاران (1377) استفاده شد. داده­ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به وسیلة نرم­افزار spss تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین اشتیاق تحصیلی و سرسختی روان­شناختی رابطة مثبت و معناداری وجود دارد و این دو متغیر قدرت پیش­بینی 29درصد از تغییرات سرزندگی تحصیلی را دارند.

کلیدواژه‌ها


ابوالقاسمی، عباس و جوانمیری، لیلا (1391). نقش مطلوبیت اجتماعی، سلامت روانی و خودکارآمدی در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر. مجلۀ روان‌شناسی مدرسه، 1 (2): 20- 6.
اکبری بورنگ، محمد و رحیمی بورنگ، حسن (1395). «تبیین سرزندگی تحصیلی و انگیزش تحصیلی دانشجویان بر اساس ادراک آنان از محیط یادگیری در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند». مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی،16 (27): 22-231.
حجازی، الهه؛ رستگار، احمد؛ غلامعلی لواسانی، مسعود و قربان جهرمی، رضا (1388). «باورهای هوشی و پیشرفت تحصیلی: نقش اهداف پیشرفت و درگیری». پژوهش‌های روان‌شناختی، 12 (2-1): 25- 11.
دهقانی‌زاده، حسین و حسین‌چاری، مسعود (1391). «سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوی ارتباطی خانواده؛ نقش واسطه‌ای خودکارآمدی». مطالعات آموزش و یادگیری، 4(2)، 21-47.
دهقانی‌زاده، محمدحسین؛ حسین‌چاری، مسعود؛ مرادی، مرتضی و سلیمانی خشاب، عباسعلی (1392). «سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوهای ارتباطات خانواده و ساختار کلاس؛ نقش واسطه‌ای ابعاد خودکارآمدی». فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 10 (32)، 1-30.
روشن، رسول و شاکری، رضا (1389). «بررسی اعتبار و پایایی مقیاسی برای سنجش سرسختی روان‌شناختی دانشجویان». مجله دانشور رفتار، 17 (40)، 35-52.
سماوی، سیدعبدالوهاب؛ ابراهیمی، کلثوم و جاودان، موسی (1395). «بررسی رابطه درگیری‌های تحصیلی، خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دبیرستانی شهر بندرعباس». دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 4 (7)، 92- 71.
سواری، کریک (1391). «رابطه ساده و چندگانه سرسختی روان‌شناختی و کمال‌گرایی با سلامت روانی». آموزش و یادگیری، 1(1)، 48-57.
شکوهی‌فرد، سارا؛ حمید، نجمه و سودانی، منصور (1392). «اثربخشی آموزش سرسختی روان‌شناختی بر کیفیت زندگی دانشجویان دختر تربیت معلم». دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 4 (2)، 14-25.
صالحی، رضوان؛ عابدی، محمدرضا؛ باغبان، ایران؛ نیلفروشان، پریسا و عابدی، احمد (1393). «تدوین مدل نظری مشاوره تحصیلیبر اساس عوامل مؤثر بر موفقیت تحصیلی». دوفصلنامه مشاوره کاربردی، 4 (1): 48- 19.
صدری‌دیمرچی، اسماعیل؛ کریمیان‌پور، غفار و جلیلیان، سهیلا (1395). «پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی بر اساس ادراک از محیط یادگیری و سرسختی روان‌شناختی در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه». راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 10 (5): 374- 364.
عابدی، احمد (1384). فراتحلیل عوامل مؤثر بر انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه. شورای تحقیقات آموزش و پرورش استان اصفهان.
عابدینی، یاسمن؛ حجازی، الهه؛ سجادی، حسین و قاضی‌طباطبایی، محمود (1389). «نقش درگیری تحصیلی در ارتباط بین اهداف اجتنابی-عملکردی و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دختر در رشته علوم انسانی». مجله پژوهش‌های تربیتی و روان‌شناختی، 4 (9)، 41-58.
عابدینی، یاسمین (1388). «مدل ساختاری پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان رشتظ ریاضی: نقش واسطه‌ای راهبردهای یادگیری در ارتباط میان اهداف پیشرفت و پیشرفت تحصیلی». فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 8 (32)، 98-117.
عباسی، مسلم؛ اعیادی، نادر؛ شفیعی، هادی و پیرانی، ذبیح (1394). «نقش بهزیستی اجتماعی و سرزندگی تحصیلی در پیش‌بینی اشتیاق تحصیلی دانشجویان». راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 9 (1)، 50-54.
مرادی، مرتضی و چراغی، اعظم (1393). الگوی علّی-تجربی از روابط بین ادراک از الگوهای ارتباط خانواده، ادراک از ساختار کلاس، انگیزش و خودگردانی تحصیلی و سرزندگی تحصیلی در نوجوانان دبیرستانی». مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 6 (1)، 140- 113.
مرادی، مرتضی؛ دهقانی‌زاده، محمدحسین و سلیمانی‌خشاب، عباسعلی (1394). «حمایت اجتماعی ادراک‌شده و سرزندگی تحصیلی؛ نقش واسطه‌ای باورهای خودکارآمدی». مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 7 (1)، 1-24.
م‌ عبدی، هادی؛ هاشمیان، کیانوش و ابوالمعالی، خدیجه (1394). «پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی براساس ویژگی‌های شخصیتی و خودتنظیمی تحصیلی در دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم». فصلنامه پژوهشنامه تربیتی، 10، (44)، 111-128.
نریمانی، محمد؛ محمدامینی، زرار؛ برهمند، اوشا و ابوالقاسمی، عباس (1386). «ارتباط سرسختی روان‌شناختی، سبک‌های تفکر و مهارت‌های اجتماعی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان». فصلنامه روان‌شناسی دانشگاه تبریز، 2 (5)، 98-112.
وردی، مینا (1380). رابطه کمال‌گرایی و سرسختی روان‌شناختی با سلامت روانی و عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان دختر مرکز پیش‌دانشگاه اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکد روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
Bandura, A.; Barbaranelli, C.; Caprar, G. V. & Pastorelli, C. (1996). Multifaceted impact of self-efficacy beliefs on academic functioning. Child Development, 67, 1206–1222.
Bean, J. & Eaton, SB. (2001). The psychology underlying successful retention practices. J Coll Stud Retent, 3(1):73-89.
Burrows P. L. (2010). An examination of the relationship among affective, cognitive, behavioral, and academic factors of student engagement of 9th grade students. [dissertation]. Eugene, Oregon: University of Oregon.
Caraway, K.; Tucker, C. M.; Reinke, W. M. & Hall, C. (2003). Self-efficacy, goal orientation, and fear of failure as predictors of school engagement in high school students, Psychology in the Schools, 40, 417–427.
Casuso-Holgado, M. J.; Cuesta-Vargas, A. I.; Moreno- Morales, N.; Labajos-Manzanares, MT.; Barón-López, F. J. & Vega-Cuesta, M. (2013). The association between academic engagement and achievement in health sciences students. BMC Med Educ. 13(1):33-40.
Fraser, B. J. (1998). Science Learning Environments: Assessment, Effects and Determinants. In B.J. Fraser & K.G. Tobin (Eds.), International handbook of Science Education. 1, 527-561. Dortrecht: Kluwer Publishers.
Fredricks, J. A.; Blumenfeld, P. C. & Paris A. H. (2004). School engagement: Potential of the concept, state of the evidence. Rev Educ Res,74(1):59-109.
Ghasemi – nejad, M. H. (2014). Adabtion in Yoth: components ¸ preditors and consequences. unpublished Ph.D. Thesis, Sydney University.
Guilty, E. J.; Geleinse, J. M.; Ziteman, F. G.; Hockstra, T. & Schouten, E. G. (2004). Dispositional     optimism and all cause and cardiovascular morality in prospective Cohart of Elders Dutch men and women. Archives of Genral Psychology, 61: 1126-1135.
Karagiannopoulou, E. & Kamtsios, S. (2016). Multidimensionality vs. unitary of academic of hardiness: An under exploredissue…? Learning and Individual Differences, ( 51): 149-     156.
Kindermann, T. A. (2007). “Effects of naturally-existing peer groups on changes in academic engagement in a cohort of sixth graders”. Child Development, 78: 1186-1203.
Kobasa, S. C.; Maddi, S. R. & Zola, M. A. (1983). Type a and hardiness. Journal of Behavioral Medicine, 6, 41-51.
Kobasa, S.C.; Maddi, S.R.; (1994). Hardiness and Mental Health. Journal of Personality Assessment, 63(2), 262-274.
Lee, J. & Shute, VJ. (2010). Personal and social- contextual factor in K- 12 academic performance: An integrative perspective on student learning. Educational psychologis, 45(3): 185- 202.
Li, Y. (2010). School engagement in adolescence: Theoretical structure, measurement equivalence, and developmental trajectories. A dissertation presented to the Graduate School of Arts and Sciences of Tufts University in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy in Applied Child Development, Tufts University.
Linnenbrink, E. A. & Pintrich, P. R. (2003). Motivation as an enabler for academic success. The School Psychology Review, 31, 313–327.
Lockenhoff, C. E.; Ironson, G. H.; Ocleirigh, C.; and Costa, P. T. (2009). Five-factor model personality traits, spirituality/religiousness, and mental health among people living with HIV. Journal of research in personality, 77, 136-141.
Maddi, S .R. (2016). Hardinss Enhances Effectiveness and Fulfillment. Reference Module in Neuroscience and Biobehavioral Psychology, From Encyclopedia of Mental Health     (Second Edition):294- 297.
Maddi, S. R. & Khoshaba, D. M. (2005). Resilience at work: How to succeed no matter what life throws at you. American: Amacom Div American Mgmt Assn.
Maddi, S. R.; Wadhwa, P. & Haier R. J. (1996). Relationship of hardiness to alcohol and drug use in adolescents. Am J Drug Alcohol Abuse. 22(2):247-57.
Martin, A. J. & Marsh, H. W. (2006). Academic buoyancy and its psychological and educational correlates: A construct validity approach. Psychology in the Schools, 43(3):267-282.
Martin, A. J. & Marsh, H. W. (2008).Academic buoyancy: Towards an understanding of students’ everyday academic resilience. Journal of School Psychology, 46 (1): 53-83.
Martin, A. J. & Liem, GAD. (2010). Academic personal bests (PBs(, engagement, and achievement: A cross-lagged panel analysis. Learn Individ Differ. 20(3):265-70.
Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: resilience processes in development. American Psychology, 56, 227-238.
Pietarinen, J.; Soini, T. & Pyhalto, K. (2014). Students’ emotional and cognitive engagement as the determinants of well-being and achievement in school. International Journal of Educational Research. 67: 40-51.
Putwain, D. V.; Connors, L.; Symes, W. & Douglas-Osborn, E. (2011). Is academic buoyancy anything more than adaptive coping? Anxiety, Stress & Coping, 1-10.
Putwain, D. W. & Daly, A. L. (2013). Do clusters of test anxiety and academic buoyancy differentially predict academic performance? Learning and Individual Differences, 27, 157-162.
Reschly, A. L.; Huebner, E. S.; Appleton, J. J. & Antaramian, S. (2008). Engagement as flourishing: The role of positive emotions and coping in student engagement at school and with learning. Psychology in the Schools, 45(5), 419-431.
Rodríguez, J. L. & Boutakidis, I. P. (2013).The Association Between School Engagement and Achievement Across Three Generations of Mexican American Students. Association of Mexican-American Educators (AMAE) Journal, 7(1): 1-12.
Roeser, R. W.; van der Wolf, K. & Strobel, K. R. (2001). On the relation between social-emotional and school functioning during early adolescence-preliminary findings from Dutch and American samples. Journal of School Psychology, 39(2), 111-139.
Samadzadeh, M.; Abbasi, M. & Shahbazzadegan, B. (2011). Survey of Relationship between psychological hardiness, thinking styles and social skills with high school student’s academic progress in Arak city. Procedia - Social and Behavioral Sciences 28; 286 – 292.
Sarah, M.; Paul, C. & Lisa. K. M. (2013). Well-being, Academic buoyancy and educational achievement in primary school student. International Journal of Educational Research, 62, 239-248.
Shochet, I. M.; Dadds, M. R.; Ham, D. & Montague, R. (2006). School connectedness is an underemphasized parameter in adolescent mental health: Results of a community prediction study. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 35, 170-179.
Solberg, P. A.; Hopkins, W. G.; Ommundsen, Y. & Halvari, H. (2012). Effects of three training types on vitality among older adults: A selfdetermination theory perspective. Psychology of Sport and Exercise, 13: 407-417.
Subramanian, S. & Vinothkuma, M. (2009.). Hardiness Personality, Self-Esteem and Occupational Stress among IT Professionals. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 35: 48-56.
Wang, M. T. & Holcombe, R. (2010). Adolescents’ perceptions of classroom environment, school engagement, and academic achievement. American Educational Research Journal, 47, 633–662.
Wang, M .T.; Willet, J. B. & Eccles, J. (2011). The assessment of school engagement: Examining dimensionality and measurement invariance by gender and race/ethnicity. Journal of School Psychology. 49(4): 465–480.
Zyngier, D. (2008). Conceptualizing student engagement: Doing education notdoing time. Teaching and Teacher Education, 24: 1765–1776.