ارزیابی کیفیت اجرای برنامة کارورزی در دانشگاه فرهنگیان استان مازندران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی،‌ دانشگاه فرهنگیان،‌ تهران، ایران

2 استادیار گروه علوم پایه، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر فرایند اجرای برنامة کارورزی را در دانشگاه فرهنگیان استان مازندران بررسی کرده است و با یافتن نکات قوت و ضعف آن در صدد ارائة راهکارهایی به مسئولان و تصمیم‌گیران این برنامه برآمده است. پژوهش حاضر به روش تلفیقی ‌کمی- کیفی نگاشته شده است. بخش کیفی با مصاحبة عمیق با خبرگان و صاحب‌نظران کارورزی و کدگذاری مصاحبه‌ها با نرم‌افزار NVIVO، انجام گرفت. روایی آن از روش کثرت‌گرایی و از طریق درگیری طولانی مدت پژوهشگر با فضای پژوهشی و اعتمادسازی با افراد موضوع پژوهش صورت پذیرفت؛ همچنین فضای پژوهش با حضور داور بیرونی کنترل شد. برای رسیدن به پایایی کدها از نظرات کدگذار دیگر نیز به کار گرفته شد، و توافق بین کدگذاران حاصل ‌شد. سپس، براساس کدهای به‌دست‌آمده پرسشنامه‌ تنظیم شد. جامعة آماری کیفی در این پژوهش شامل 5 نفر از متخصصان و 20 نفر از آشنایان و کارشناسان کارورزی بود که به روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب ‌شدند. جامعة آماری کمی پژوهش 550 نفر و نمونة آماری 226 نفر بودند که با نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای نسبی، به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند. روایی پرسشنامه توسط تعدادی از متخصصان کارورزی تأیید ‌شد و پایایی آن با محاسبة ضریب آلفای کرونباخ 954/0 به‌دست ‌آمد. نتایج نشان‌ داد بیشترین ضعف مربوط به بخش مدرسه و بعد فضای فیزیکی نامناسب و بیشترین نقطة قوت مربوط به استادان ‌راهنما و نظارت و ارزیابی آنان از عملکرد دانشجویان است. در پایان، پس از یافتن ضعف‌های ‌موجود راهکارهایی برای بهبود وضعیت کارورزی در دانشگاه فرهنگیان استان ارائه ‌شد. ‌

کلیدواژه‌ها


امین‌خندقی،‌ مقصود، و نامخواه، مرضیه (1389). کاوشی در میزان توجه به موضوع برنامة درسی تربیت معلم در حوزة تحقق برنامة درسی ایران. همایش برنامة درسی تربیت معلم، زمستان، تهران دانشگاه شهید رجایی
بابایی، علی (1395). هوش موفق و تأثیر آن بر عملکرد دانشجویان در برنامة درسی جدید کارورزی دانشگاه فرهنگیان. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 5(14)، 153-135.
براون، جورج (1385). تدریس خُرد (تمرین مهارت‌های تدریس در مقیاس کوچک). ترجمة علی رئوف، تهران: انتشارات مدرسه.
تجری، طیبه (1397) بازشناسی نقش کارورزی در برنامة درسی دورة کارشناسی پیوستة دانشگاه فرهنگیان. دومین همایش منطقه‌ای کارورزی؛ توسعة شایستگی‌های حرفه‌ای، 24 اردیبهشت، دانشگاه فرهنگیان پردیس امام خمینی گرگان.
تلخابی، محمود، و فقیری،‌ محمد (1393). تحلیل گفتمان کارورزی، آموزشنامة دانشگاه فرهنگیان، ۵، 13-8.
جمشیدی توانا، اعظم، امام جمعه، محمدرضا، عصاره، علیرضا، و موسی‌پور، نعمت‌الله (1396). واکاوی تجارب دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان تهران از درس کارورزی. پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 14(2)، 77-67.
جمشیدی توانا، ‌اعظم، و ‌محمدرضا، امام جمعه (1395). بررسی تأثیر کارورزی فکورانه در برنامة درسی تربیت معلم بر رشد شایستگی‏های دانشجومعلمان. پژوهش‏های برنامة درسی، 6(1)، 20-1.
حجازی، اسد (1397). واکاوی موانع پیاده‌سازی موفق برنامة جدید کارورزی در دانشگاه فرهنگیان. نوآوری‌های آموزشی، 67، 70-47.
خنیفر، حسین، و مسلمی، ناهید (1397). اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی. تهران: نگاه دانش.
دانشگاه فرهنگیان (1393). مشخصات کلی، برنامه و سرفصل دروس دورة کارشناسی پیوسته. معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی، آذر ماه.
رووف، ‌علی (1386). تربیت معلم و کارورزی. تهران: نشر روان.
صفرنواده، مریم، موسی‌پور، نعمت‌الله، اظهری، محبوبه، و محمدشفیعی، عبدالسعید (1398). تجربة زیستة دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان از برنامة جدید کارورزی تربیت معلم ایران. مطالعات برنامة درسی آموزش عالی، 10(19)، 169-149.
عبداللهی،‌ بیژن،‌ دادجوی توکلی، عطیه، و یوسلیانی، غلامعلی (1393). شناسایی و اعتبارسنجی شایستگی‏های حرفه‏ای معلمان اثربخش. نوآوری آموزشی، 13(49)، 48-25.
علم، رضا،‌ علم، ‌مرضیه، و درویشی،‌ نسرین (1396). بررسی نظام کارورزی در دانشگاه فرهنگیان. تحقیقات جدید در علوم انسانی، 39، 64-55.
قنبری، مهدی، نیکخواه، محمد، و نیکبخت، بهاره (1396). آسیب‌شناسی کارورزی دانشگاه فرهنگیان، یک مطالعة آمیخته. نظریه و عمل در برنامة درسی، 5(10)، 64-33.
کرامتی، انسی، و احمدآبادی، زهرا (1396). تبیین دیدگاه مدیران و دبیران دبیرستان‌ها در مورد مشارکت در درس کارورزی، یک مطالعة پدیدارشناختی. پژوهش در تربیت معلم، 1، 125-101.
الماسی، حجت‌الله، زارعی زوارکی، اسماعیل، نیلی، محمدرضا، و دلاور، علی (1396). ارزشیابی برنامةی درسی کارورزی 4 در دانشگاه فرهنگیان، ‌براساس مدل ارزشیابی هدف‌محور تایلر. تدریس‌پژوهی، 5(1)، 24-1.
مرتضوی‌زاده، سیدحشمت‌الله، و نصر اصفهانی، احمدرضا (1396). واکاوی دیدگاه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در خصوص مشکلات درس تمرین معلمی. پژوهش‌های تربیتی، 34، 74-60.
مشفق آرانی، ‌بهمن (1378). راهنمای تمرین معلمی. تهران: انتشارات مدرسه.
مشفق آرانی، ‌بهمن (1394). راهنمای عملی برنامة کارورزی دانشگاه فرهنگیان با رویکرد تربیت معلم فکور. تهران: دانشگاه فرهنگیان.
ملکی، ‌حسن (1384)‌. صلاحیت‌های حرفة معلمی. تهران: انتشارات مدرسه.
مهرمحمدی، محمود (1379). جنبش جهانی برای بهسازی تربیت معلم. پژوهشکدة تعلیم و تربیت، ‌متون علمی و پژوهشی 5.
مهرمحمدی، محمود و همکاران (1394). راهنمای عملی برنامة کارورزی دانشگاه فرهنگیان با رویکرد تربیت معلم فکور. تهران: دانشگاه فرهنگیان.
Creswell, J. W. (2014). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. 4th ed., Thousand Oaks, CA: Sage.
Salerni, A., Sposetti, P., & Szpunar, G. (2014). Narrative writing and university internship program. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 140, 133-137.
Schön, D. (1983). The reflective practitioner: How professionals think in action. New York: Basic Books.
Strauss, A. & Corbin, J. (1998). Basic of qualitative research. 2end ed., London: Sage.