تحول دیجیتال در فرایند یاددهی-یادگیری: سنجش صلاحیت دیجیتال دانشجومعلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه مدیریت آموزشی، پردیس فارابی، دانشکدة مدیریت و حسابداری، دانشگاه تهران، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر سنجش صلاحیت دیجیتال دانشجومعلمان با نگاهی به تحول دیجیتال در فرایند یاددهی- یادگیری، با روش توصیفی- پیمایشی و کمّی بود. جامعة آماری همة 1870 دانشجومعلم دانشگاه فرهنگیان قم در سال تحصیلی 99-1398 تشکیل دادند. حجم نمونه براساس جدول مورگان 318 نفر تعیین شد که به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای متناسب با حجم انتخاب شدند. داده‌ها با ابزار پرسشنامه جمع‌آوری شدند که براساس پژوهش باند و همکاران (2018) تنظیم شده بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها برای هدف اصلی پژوهش با آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) انجام گرفت و برای دستیابی به اطلاعات دقیق‌تر با آزمون یو من ویتنی تأثیر جنسیت بر صلاحیت دیجیتال بررسی شد. نتایج پژوهش نشان داد از دیدگاه دانشجومعلمان کامپیوترها و موتورهای جست‌وجو بیشترین سودمندی و موک‌ها و نرم‌افزارهای مدیریت منابع کمترین سودمندی را در فرایند یاددهی- یادگیری دارند. تعداد شایان توجهی از دانشجومعلمان با برخی ابزارهای مورد سؤال آشنایی ندارند. دانشجومعلمان بیشترین میزان مهارت خود را در به‌کارگیری پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی و کمترین میزان مهارت خود را در کاربست نرم‌افزارهای آماری و نرم‌افزارهای مدیریت منابع اعلام کرده‌اند. در پایان، راهکارهایی برای ارتقای صلاحیت دیجیتال معلمان آینده پیشنهاد شد.

کلیدواژه‌ها


احمدی، سیروس، و ابتکاری، محمدحسین (1396). بررسی رابطة بین نگرش به فناوری آموزشی ویدئوپروژکتور و میزان استفاده از آن از منظر معلمان استان کهگیلویه و بویراحمد. آموزش‌پژوهی، 3(10)، 100-81.
استخریان‌حقیقی، امیررضا (1398). نقش فناوری اطلاعات بر بهبود فرایند مدیریت رابطة یادگیرنده در رسانه‌های نوین آموزشی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 10(2)، 283-265.
براری، نوری، معینی، علی، رضایی‌زاده، مرتضی، و عباسی کسانی، حامد (1396). نقش و وظیفة معلم در محیط‌های دیجیتالی براساس نظریة ارتباط‌گرایی. فناوری آموزش، 11(3)، 257-249.
جلیلیان، سهیلا، عظیم‌پور، احسان، محمدی، شراره، و محمدزاده، رضا (1396). میزان برخورداری معلمان مدارس هوشمند از مهارت‌های مورد نیاز تدریس با استفاده از فاوا. تدریس‌پژوهی، 5(1)، 125-107.
ستوده، بهنوش، و موحدی، رضا (1398). بررسی نگرش استادان و دانشجویان دربارة استفادة آموزشی از تلفن همراه (M-Learning) در دانشگاه‌ها. نامة آموزش عالی، 12(45)، 119-93.
شامی ‌زنجانی، مهدی (1397). تحول دیجیتال چیست. قابل دستیابی از http://shamizanjani.ir/ تحول دیجیتال.
عبدالملکی، صابر، خسروی، محبوبه، و ترکمان‌اسدی، مهشید (1398). تبیین جایگاه و نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند یاددهی- یادگیری مبتنی بر سنتزپژوهشی در شواهد پژوهشی معاصر. فناوری آموزش، 14(1)، 249-237.
غفرانی، عاطفه (۱۳۹۷).مدرسة پایدار در پارادایم پیوندگرایی. هفتمین کنفرانس ملی توسعة پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعة پایدار- مؤسسة آموزش عالی مهر اروند.
قادری، مصطفی، خوشناموند، زهرا، و محمدی، رحیمه (1396). مطالعة تجربه دانش‌آموزان سال اول متوسطه دربارة تخته‌های هوشمند. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 2(26)، 66-56.
کاوه، زهره (1394). بررسی میزان، اهداف، مراحل و موانع بهره‌گیری از رسانه‌های آموزشی در فرایند یاددهی-یادگیری از دید معلمان دورة ابتدایی شهر تهران. پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 22(7)، 162-149.
مطهری‌نژاد، حسین، و وزیری بابک‌شهر، بتول. (1395). عوامل مدیریتی و سازمانی مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات در مدارس از دیدگاه معلمان. مدیریت بر آموزش سازمان‌ها، 5(2)، 202-167.
نادری‌بنی، ناهید، خنیفر، حسین، و غفرانی، عاطفه (1397). آسیب‌شناسی مدارس ابتدایی هوشمند شهر قم براساس مدل سیستم فنی- اجتماعی. تعلیم و تربیت، 136، 174-153.
Bond, M., Marin, V. I., Dolch, C., Bedenlier, S., & Zawacki-Richter, O. (2018). Digital transformation in German higher education: student and teacher perceptions and usage of digital media. Educational Technology in Higher Education, 15(48), 1-20
Ghemawat, P. (2017). Strategies for higher education in the Digital Age. California Management Review, 59(4) 56–78.
Semerci, A., & Aydin, M. K. (2018). Examining high school teachers’ Attitudes towards ICT Use in education. Progressive Education, 14(2), 93-105.
Siemens, G. (2006). Knowing knowledge. LowRes, Online Available at https://www.knowingknow-ledge.com.
Singh, A. S. & Masuku, M. B. (2014). “Sampling techniques & determination of sample size in applied statistics research: An overview. Economics, Commerce and Management, 2(11), 1- 22.
Tondeur, J., Aesaert, K., Prestridge, S., & Consuegra, E. (2018). A multilevel analysis of what matters in the training of pre-service teacher's ICT competencies. Computers & Education. 122, 32–42.
Westerman, G., Bonnet, D., & McAfee, A. (2014). The nine elements of digital transformation. MIT Sloan.