جستاری پدیدارشناسانه در طراحی الگوی مفهومی نظام جامع تحقیقات دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی، واحد تهران- شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت آموزش عالی، دانشکدة علوم تربیتی و مشاوره، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران

3 دانشیار، گروه مدیریت آموزش عالی، دانشکدة مدیریت و علوم اجتماعی، واحد تهران - شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین محورهای پیشرفت، توسعة پایدار و احتراز از سکون علم و جمود فکری هر کشور، پژوهش است. بر این اساس، اولین گام برای سامان‌بخشی پژوهش در جامعه، تبیین و به‌دست‌آوردن درک درست از تعریف و جایگاه پژوهش، توانمندی‌ها و نیز نهادینه‌کردن پژوهش‌‌ها و نظام آن با اولویت دانشگاه‌ها است. پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی مفهومی نظام جامع تحقیقات دانشگاه فرهنگیان به دنبال شناسایی، درک و تفسیر نظام مدیریتی دانشگاه و خبرگان پژوهش در تربیت معلم از نظام جامع تحقیقات در دانشگاه فرهنگیان با رویکرد پژوهش‌های کیفی پدیدارشناسانه بوده است. 22 نفر از مدیران استانی، 6 نفر از مدیران ستاد و 2 صاحب‌نظر، به روش هدفمند از نوع بیشینة تغییرات انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها ابزار مصاحبة نیمه‌ساختارمند به‌کار گرفته شد. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار Maxqda انجام گرفت. پس از فرایند کدگذاری‏ها، بررسی روایی (درگیری طولانی‌مدت و مشاهدة مداوم، سه‌سویه‌سازی در منابع داده‌ها و تأیید به وسیلة افراد مورد مطالعه) و پایایی (بین کدگذاران) ابزار انجام گرفت. میزان پایایی کدگذاری مجدد 91/0 به‌دست آمد. در فرایند اجرای پژوهش، برای شناسایی مقوله‏ها، مؤلفه‏ها و ابعاد نظام تحقیقات تحلیل مضمون انجام گرفت که در نهایت پس از بررسی و تحلیل متن مصاحبه‌ها و متون نظری، 117 مقوله، 25 مؤلفة اصلی و 6 بعد به عنوان زیرساخت‌های اصلی«الگوی مفهومی نظام جامع تحقیقات دانشگاه فرهنگیان شناسایی شد.

کلیدواژه‌ها


احمدی دستجردی، داود، و انوری، صدور (1383). نقش دانشگاه و پژوهش در توسعة ملی، دایره‌المعارف آموزش عالی. تهران: بنیاد دانشنامة فارسی.
باقری هشی، مهدی، ابیلی، خدایار، پورکریمی، جواد، نارنجی ثانی، فاطمه.(1399). ارائه مدل مفهومی بازمهندسی فرآیندهای آموزشی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی بر اساس رویکرد سازمانی ناب (مورد: دانشگاه عالی دفاع ملی)، مقاله پژوهشی، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات دفاعی استراتژیک، دوره 18، شماره 80، صفحه 353-374.برنامة پژوهش (1397)، مجموعه برنامه‌های عملیاتی دانشگاه فرهنگیان. تهران: سازمان مرکزی، معاونت طرح و برنامه و توسعة منابع.
تنعمی، محمدعلی، و محسنی، هدی سادات (1389). اخلاق در آموزش عالی: مؤلفه‌ها، الزامات و راهبردها. مجموعه مقالات پژوهشنامة اخلاق در آموزش عالی، معاونت پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی / گروه پژوهش‌های فرهنگی، 63 ، 45-9.
جهرمی، امین (1396). مدل سازی عوامل مؤثر بر تجاری‌سازی دستاوردهای تحقیقات دانشگاهی: رویکردی آمیخته (مورد مطالعه: دانشکده‌های فنی مهندسی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران)، مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، 9(2)، 286-265.
حسین‌پور طولازدهی، شهره (1395). طراحی و آزمون و پیشنهاد الگوی مدرسة پژوهش‌محور (پژوهشی آمیخته در سطح مدارس متوسطه شهر تهران). رسالة دکتری، رشتهة مدیریت آموزشی، دانشگاه خوارزمی.
حسینی، سید رسول (1396). طراحی الگوی توسعة فرهنگ پژوهشی در مراکز دانشگاه فرهنگیان. طرح پژوهشی، تهران: دانشگاه فرهنگیان.
حکاک، محمد، حزنی، سید علی، مروتی، حمید، و اخلاقی، طاهره.(1397). عارضه‌یابی پژوهشی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشگی گیلان. پژوهش در آموزش پزشکی، 10(2)، 46-57.
خواستار، حمزه (1388). ارائۀ روشی برای محاسبۀ پایایی مرحلة کدگذاری در مصاحبه‌های پژوهشی. روش‌شناسی علوم انسانی، 15(58)، 174-161.
ساکی، رضا (1393). تأملی کلی بر ابعاد پژوهش در دانشگاه فرهنگیان. پژوهشنامة دانشگاه فرهنگیان.
ساکی،رضا (1385). تفکر نظام‌گرا پیش‌نیاز توسعة پژوهش در حوزة علوم انسانی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطاالعات فرهنگی.
سلیمی، قاسم، و حسینی، نیره (1396). تبیین چارچوب تعالی پژوهش: گامی به سوی ارائة الگوی نظام ارزیابی کیفیت پژوهش در آموزش عالی کشور. رهیافت، 65، 98-83.
شکاری، غلامعباس، و زواری، محمدابراهیم (1390). مهم‌ترین چالش پیش روی تحقیق: کمبود بودجه یا فرهنگ پژوهش کشور، دومینهمایش ملی مدیریت پژوهش و فناوری، تهران، ۲۷ آذر ۱۳۹۰.
صیرفی، اعظم (1394). آسیب‌شناسی موانع پژوهش از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران _مرکز، دانشکدة روان‌شناسی و علوم اجتماعی.
علیپور، عباس (1395). ارائة مدل ارتقای کیفیت خدمات آموزشی و پژوهشی دانشگاه فرهنگیان. رسالة دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
غلامی، زهرا، آراسته، حمیدرضا، نوه‌ابراهیم، عبدالرحیم، و زین‌آبادی، حسن‌رضا (1397). طراحی الگوی کارکرد پژوهشی دانشگاه‌ها با رویکرد صنعت‌یاری. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 8(27)، 231-257.
قورچیان، نادرقلی (1383). آسیب‌شناسیوآسیب‌زداییپژوهشیکشور،دایره‌المعارف آموزشعالی. جلد اول، تهران: بنیاد دانشنامة بزرگ فارسی.
کریمیان، زهرا، و صباغیان، زهرا، و صالح صدیق‌پور، بهرام (1390). بررسی موانع و چالش‌های پژوهش و تولید علم در دانشگاه‌های علوم پزشکی. آموزش عالی ایران، ۳ (۴)، 68-35.
گال، مردیت، بورگ، والتر، و گال، جویس (۱۳۹۴). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی (ویراست هشتم)، ترجمة احمدرضا نصر و همکاران، تهران: سمت.
محمدپور، احمد (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش 1. چاپ دوم، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
مهرمحمدی، محمود (1393). گسترة پژوهش در دانشگاه فرهنگیان. تهران: پژوهشنامة دانشگاه فرهنگیان.
میرزایی، مهدی، ابوالقاسمی، محمود، و قهرمانی، محمد (1395). موانع موفقیت فعالیت‌های پژوهشی کاربردی (تقاضامحور) در دانشگاه صنعتی اصفهان. آموزش عالی ایران، 8(2)، 56-31.
نصراللهی‌نیا، فاطمه، ورداسبی، فاطمه، شاهوردی، راضیه، و فتاحی، مهین (1398). تحلیل محتوای نظام‌مند پژوهش‌های حوزة آموزش عالی ایران. نامة آموزش عالی، 12(47)، 157-127.
وثوق، فرشته، احمدی، غلامعلی، محمدداودی، امیرحسین، و حسن‌مرادی، نرگس (1399). طراحی مدل بومی ارزیابی عملکرد پژوهش دانشگاه‌های آزاد اسلامی شهر تهران. رهبری و مدیریت آموزشی، 14(1)، 186-161.
وزارت عتف (1394). سند برنامه‌ها و اقدامات معاونت پژوهش و فناوری. تهران: فروردین ماه.
Adamsen. L., Larsen. K., Bjerregaard. L., & Madsen. J. K. (2003). Danish research-active clinical nurses overcome barriers in research utilization. Caring Sciences, 17, 57-65.
Ajjawi, R., Crampton, Paul, E. S., & Rees, G. H. (2018). What really matters for successful research environments? A realist synthesis. Medical Education, 52, 936–950.
Alberta Learning (2004). Focus on inquiry: A teacher's guide to implementing inquiry-based learning. University of Alberta Libraries.
Bowen, C., & Bowen, W. M. (2008). Content analysis; In Kaifeng Yang and Gerald J. Miller, Handbook of research methods in public administration. New York: Taylor & Francis.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3, 77-101.
Calcagnini, G., Favaretto, I., Giombini, G., Perugini, F., & Rombaldoni, R. (2015). The role of universities in the location of innovative start-ups. New York: Springer Science & Business Media.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2011). Research methods in education. 7th ed., New York: Routledge Falmer.
Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. 4th ed., Boston: Pearson.
Cricelli, L., Greco, M., Greco, M., Grimaldi, M., Grimaldi, M., & Llanes Dueñas, L. P. (2018). Intellectual capital and university performance in emerging countries: evidence from Colombian public universities. Intellectual Capital, 19(1), 71-95.
Depoy, E., & Gitlin, L. (2005). Introduction to research: Understanding and applying multiple strategies. 3rd ed., St. Louis: Mosby Press.
Dimple, P. (2016). Research data management: A conceptual framework. Library Review, 65(4/5), 226 – 241.
Hicks, C. B. A. (1996). Study of nurses’ attitude towards research: a factor analytic approach. Advance Nursing, 23, 376-379.
Holloway, I., & Wheeler, S. (2010). Qualitative research in nursing and healthcare. Oxford, UK: Blackwell.
Holloway, I., & Wheeler, S. (2010). Qualitative research in nursing and healthcare. Oxford, UK: Blackwell.
Jenkins, A., & Healey, M. (2005). Institutional strategies to link teaching and research. The Higher Education Academy. Booklet: www.heacademy. ac.uk/resources.asp.
Kajermo, K., Nordström, G., Krusebrant; A., & Björvell, H. (1998).Barriers to and facilitators of research utilization-as perceived by agroup of registered nurses in Sweden. Advanced Nursing, 27(4), 798-807.
Kim, K. (2005). Percived barriers to research utilization by Korean University Librarians. Academic Librarianship, 3(5), 438-448.
Krippendorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology. California: Sage Publications.
Kuuppelomaki, M., & Tuomi, J. (2003). Finish nurses' View on their Research Activities. Clinical Nursing, 12, 589-600.
Leal Filho, W., Morgan, E. A., Godoy, E. S., Azeiteiro, U. M., Bacelar-Nicolau, P., Ávila, L. V., & Hugé, J. (2018). Implementing climate change research at universities: Barriers, potential and actions. Cleaner Production, 170, 269-277.
Ledley, F. D., & Lovejoy. F. H. (1993). Factors influencing the interest, career paths, and research activities of resent graduates from an academic pediatric residency program. Pediatrics, 92(3), 436-441.
Parahoo, K. (2000). Barriers to and facilitators of research utilization among nurses in Northern Ireland. Advanced Nursing, 30(1), 89-98.
Philbin, S. (2008). Process model for university-industry research collaboration. Innovation Management, 11(4), 488–521.
Sax, L. G., Hagedorn, L. C., Arredondo, M., & Dicrisi, F.A. (2002). Faculty research productivity: Exploring the role of gender and family related factors. Research in Higher Education, 43(4), 423-446.
Shattock, M. (2001). Knowledge Economy Development- University-Industry Links. University of London. UNDP, the World Bank Perspective.
Smith, J. (2015). Qualitative psychology: A practical guide to research method. 3rd ed., USA: SAGE Publications.
Sue McKemmish, Frada Burstein, Rosetta Manaszewicz,Julie Fisher &Joanne Evans. Pages 1106-1135 | Received 17 May 2011, Accepted 22 Jun 2012, Published online: 24 Jul 2012.
Sumathipala, A., Siribaddana, S., & Patel, V. (2004). Under-representation of developing countries in the research literature: Ethical issues arising from a survey of five leading medical journals. BMC Med Ethics 5, https://doi.org/10.1186/1472-6939-5-5.
Taylor, G. W., & Ussher, J. M. (2001). Making sense of S&M: A discourse analytic account. Sexualities, 4(3), 293–314.
Tien, F. F. (2007). Faculty research behavior and career incentive: The case of Taiwan. Educational Development, 27(1), 4-17.
Vernon, M. M., Balas, E. A., & Momani, S. (2018). Are university rankings useful to improve research? A systematic review. Plos One, 13(3), 1-6.
Watty, K., Bellamy, S., & Morely, C. (2008). Changes in higher education and valuing the job: the views of accounting in Australia. Higher Education Policy and Management, 30(2), 139-151.
Wichiam, S. N., Wongwanich, S., & Bowarnkitiwong, S. (2009). Factors Affectin research producivity of faculty members in Government University: Lisrel and neural network analyses. Kasetsart Journal, 30(1), 67-78.