شناسایی مؤلفه‌های مؤثر بر ارتقای کیفیت اجرای کارورزی و ارزیابی وضع موجود در دانشگاه فرهنگیان استان مازندران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش شناسایی مؤلفه‌های مؤثر بر ارتقای کیفیت اجرای کارورزی و ارزیابی وضع موجود در دانشگاه فرهنگیان بود. روش پژوهش، کاربردی از نوع آمیخته و جامعة ­آماری شامل همة دانشجومعلمان و اعضای هیئت ­­علمی دانشگاه فرهنگیان مازندران است. در بخش­ کیفی از نمونه‌گیری گلوله‌برفی استفاده شد که بر این ­اساس، 12 نفر از استادان کارورزی شامل خبرگان حوزة برنامة ‌درسی و افرادی که در اجرای دوره‌های­ کارورزی دانشگاه فرهنگیان تجربه­ای بلندمدت داشتند، انتخاب شدند. در بخش کمی، همة استادان هیئت­ علمی مدرس­ کارورزی و دانشجویانی که در ترم جاری این واحد را در دانشگاه فرهنگیان مازندران می‌گذراندند، در نظر گرفته شدند. ابزار پژوهش شامل مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و پرسشنامة محقق­ساخته با شش مؤلفة ­اصلی دانشگاه ­­فرهنگیان، برنامة ‌­­درسی (محتوا)، دانشجومعلمان، استادان کارورزی، معلمان­ راهنما و مدارس به ترتیب با 7، 15، 7، 11، 6 و 4 گویه بود که از نظر کیفی، روایی­محتوایی با استفاده از درگیری طولانی­مدت، پرسش و جست‌وجوگری از همکاران و بازبینی به وسیلة افراد مطلع صورت گرفت و از نظر کمی، به­ کمک 10 نفر از استادان دورة ­کارورزی ضریب ­روایی ­محتوا  و شاخص روایی محتوا بررسی و تأیید شد. همچنین، پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای ­کرونباخ 95/0 به دست ­آمد. در نهایت، برازندگی آن با تحلیل عاملی تأییدی پذیرش شد. براساس نتایج، شش مؤلفة برنامة ‌درسی (محتوا)، دانشجومعلمان، استادان کارورزی، معلمان ­راهنما و مدارس بر کیفیت اجرای کارورزی در دانشگاه­ فرهنگیان مؤثر شناخته شد و وضعیت مؤلفه‌های یادشده از دیدگاه استادان و دانشجومعلمان در سطح­ بالای متوسط مطلوبی ارزیابی شد.

کلیدواژه‌ها


انتظاری، بعقوب (1395). آموزش عالی و قابلیت‌های فارغ‌التحصیلان. آموزش عالی ایران، 8(3)، 25-1.
ایزدی، عبدالرضا (1392). نظام یادگیری ترکیبی به عنوان رویکردی جدید در آموزش. گفتمان علم و فناوری، 1(59)، 214-191.
بابائی، علی (1395). هوش موفق و تأثیر آن بر عملکرد دانشجویان در برنامة ‌درسی جدید کارورزی دانشگاه فرهنگیان. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 5(14)، 153-136.
پریشانی، ندا، خروشی، پوران، و قربانی، سمیه (1395). آسیب‌شناسی درس کارورزی از نظر اساتید دانشگاه فرهنگیان (مطالعة موردی: پردیس فاطمه زهرا و شهید رجایی همدان). دومین همایش ملی تربیت معلم، اصفهان، دانشگاه فرهنگیان.
پریشانی، ندا، و خروشی، پوران (1395). چالش­ها و فرصت­های درس کارورزی از نظر دانشجویان دانشگاه فرهنگیان؛ مطالعة موردی پردیس فاطمه‌ الزهرا و شهید رجایی اصفهان. کنفرانس بین­المللی هزارة سوم علوم انسانی. قابل بازیابی در http://elment.ir.
تلخابی، محمود، و فقیری، محمد (1393). تحلیل گفتمان کارورزی. آموزش‌نامة دانشگاه فرهنگیان، 5، 13-8.
توماج، عبدالجلال، و بادله، علیرضا (1397). بررسی تطبیقی دورة کارورزی تربیت معلم کشورهای ایران آمریکا، آلمان و کانادا. دومین همایش منطقه‌ای کارورزی؛ توسعة شایستگی‌های حرفه‌ای، دانشگاه فرهنگیان، گرگان.
جمشیدی ‌توانا، اعظم، و اما‌م‌جمعه، محمدرضا (1395). بررسی تأثیر کارورزی فکورانه در برنامة ‌درسی تربیت معلم بر رشد شایستگی‌های دانشجومعلمان. پژوهش‌های برنامة ‌درسی، 6(1)، 20-1.
حجازی، اسد (1396). کارورزی در دانشگاه فرهنگیان ایران: چالش‌ها و راهبردها؛ یک مطالعة کیفی. سومین همایش ملی تربیت معلم، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شیراز. قابل بازیابی در  www.civilica.com.
حجازی، اسد (1397). واکاوی موانع پیاده‌سازی موفق برنامة جدید کارورزی در دانشگاه فرهنگیان. نوآوری آموزشی، 17(67)، 70-47.
حیدری نقدعلی، ژیلا، عطاران، محمد، و حاجی حسین‌نژاد، غلامرضا (1392). تجربه‌های دوران تحصیل و شکل‌گیری هویت حرفه‌ای معلم: پژوهشی خودمردم‌نگارانه. پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، 3(1)، 28-7.
داودی، آذر، کشتی آرای، نرگسف و یوسفی، علیرضا (1394). تبیین پدیدارشناسانة اصول برنامة ‌درسی «تجربة تدریس» (کارورزی) در دانشگاه فرهنگیان. نظریه و عمل در برنامة ‌درسی، 3(6)، 28-5.
زارع‌صفت، صادق (1396). واکاوی تجربه‌های زیستة کارورزی در دانشگاه فرهنگیان: الگوی مفهومی. نظریه و عمل در برنامه‌درسی، 5(9)، 68-37.
سنگری، محمود، و آخش، سلمان (1396). بررسی تطبیقی نحوة جذب و آماده‌سازی دانشجو در مراکز تربیت معلم کشورهای ژاپن، استرالیا و ایران. آموزش عالی، 10(37)، 32-7.
قربانی، حسین، و میرشاه جعفری، ابراهیم (1395). درآمدی بر برنامة درسی کارورزی در تربیت معلم: با تأکید بر پژوهش روایی، تربیت معلم فکور، 2(3)، 58-45.
قنبری، مهدی، بامیری، صادق، و کیانی، برومند (1395). ارزیابی کیفیت درونی برنامة درسی دورة کارورزی دانشگاه فرهنگیان از دیدگاه مدرسان دانشجویان و معلمان راهنمای درود. دومین کنفرانس ملی روان‌شناسی علوم‌تربیتی و اجتماعی، مؤسسة علمی تحقیقاتی کومة علم‌آوران، مازندران.
کرمی‌نژاد، رضا، جمالیزاده، آزاده، و دشنی، فاطمه (1394). نقش کارورزی در آماده‌سازی علمی و عملی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان. اولین همایش ملی تربیت معلم، تهران، دانشگاه فرهنگیان.
کمالی­پور، مرجان، آزاد، محسن، اشکانی، نجمهف و اسماعیل­زاده، زینب (1396). بررسی میزان سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی دانشجویان دانشکده­های پیراپزشکی، پرستاری، مامایی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان. مجلة اطلاع‌رسانی پزشکی نوین، 6(1)، 43-37.
الماسی، حجت‌اله، زارعی‌ زوارکی، اسماعیل، نیلی، محمدرضا، و دلاور، علی (1396). ارزشیابی برنامة درسی کارورزی چهار در دانشگاه فرهنگیان براساس مدل ارزشیابی هدف‌محور تایلر. تدریس‌پژوهی، 5(1)، 24-1.
مافی، حسین (1392). بررسی رابطة میان توانمندسازی و روان‌شناختی و فرسودگی شغلی کارکنان ادارات مرکزی سپه. پایانامة کارشناسی ارشد، گروه مدیریت، دانشکدة مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی. تهران.
مبصرملکی، سمیه، و کیان، مرجان (1397). تأثیر روش آموزش معکوس بر یادگیری درس کار و فناوری. تدریس‌پژوهی، 6(2)، 14-1.
محمدیان، معصومه، صالحی عمران، ابراهیم، و درزی، عذرا (1395). سیستم کارورزی دانشگاه فرهنگیان: قوت، ضعف، فرصت و تهدید. دومین همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران، تهران.
مرتضوی‌زاده، سیدحشمت‌الله، و نصر اصفهانی، احمدرضا (1396). واکاوی دیدگاه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در خصوص مشکلات درس تمرین معلمی (کارورزی). پژوهش‌های تربیتی، 34، 74-60.
مشفق‌آرانی، علی (1390). راهنمای تمرین معلمی. تهران: انتشارات مدرسه.
ملکی، صغری، و مهرمحمدی، محمود (1396). روایت‌انگاری ابزار تامل و بالندگی حرفه‌ای؛ تجربة دانشجومعلمان در کارورزی. نظریه و عمل در برنامة درسی، 5(10)، 154-127.
میرحیدری، اشرف، محمدی وندیشی، زهره و یزدیان، فاطمه (1395). کارورزی، از دیروز تا امروز. سومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی، برلین، آلمان.
میکائیلو، غلامحسین، و موسوی، سیده فرح (1395). ارزیابی ویژگی‌های حرفه‌ای معلمان راهنمای کارورزی، از دیدگاه دانشجومعلمان. توسعة حرفه‌ای معلم، 2(2)، 17-1.
هوشمند، محمود، حسن‌نژاد، حسین، و قزلباش، اعظم (1392). سرمایه‌گذاری در آموزش و پرورش و تأثیر آن بر رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه. انجمن آموزش عالی ایران، 6(1)، 106-85.
Brown, Ch., Willett, J., Goldfine, R., & Goldfine, B. (2018). Sport management internships: Recommendations for improving upon experiential learning. Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, 22, 75-81.
Carmines, E. G., & McIver, J. P. (1981). Analyzing Models with Unobserved Variables: Analysis of Covariance Structures. In G. W. Bohrnstedt, & E. F. Borgatta (Eds.), Social Measurement: Current Issues (pp. 65-115). Beverly Hills: Sage Publications, Inc.
Chatzis, K. (2010). Theory and Practice in the Education of French Engineers from the middle of the 18th Century to the Present. Internationales d'Histoire des Sciences, 60(164), 43-78.
Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1994). Competing paradigms in qualitative research. Competing Paradigms in Qualitative Research, 7, 105- 117.
Haier, R. J., Siegel, B. V., Nuechterlein, K. H., Hazlett, E., Wu, J. C., Paek, J., Browning, H. L. & Buchsbaum, M. S. (1988).  Cortical glucose metabolic-rate correlates of abstract reasoning and attention studied with positron emission tomography, Intelligence. 12(2), 199–217.
Helgevold, N., Næsheim-Bjørkvik, G., & Østrem, S. (2015). Key focus areas and use of tools in mentoring conversations during internship in initial teacher education. Teaching and Teacher Education, 49 ,128-137.
Jaradat, Gh. (2017). Internship training in computer science: Exploring student satisfaction levels. Evaluation and Program Planning, 63, 109-115.
Javanbakht, Z. A. (2014). Attitudes of Iranian teachers and students towards internship. Applied Linguistics and Language Research, 1(1), 87-99.
Pan, J., Guan, Y., Wu, J., Han, L., Zhu, F., Fu, X., & Yu, J. (2018). The interplay of proactive personality and internship quality in Chinese university graduates' job search success: The role of career adaptability. Vocational Behavior, 109, 26-14.