بررسی تطبیقی رویکرد توسعه‌محور اسناد فرادستی آموزش و پرورش ایران و ژاپن با تأکید بر محور توسعۀ اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

2 استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی تطبیقی رویکرد توسعه‌محور در اسناد فرادستی آموزش و پرورش ایران و ژاپن با تأکید بر مؤلفه‌های توسعة اجتماعی است. روش این پژوهش تحلیل محتوا با رویکرد تطبیقی و بررسی اسنادی است. به بیان دیگر، در این تحقیق به بررسی شاخص‌ها و مؤلفه‌های توسعة اجتماعی به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر توسعة پایدار در مفاد اسناد سیاستگذاری آموزش و پرورش ایران و ژاپن پرداخته شده است. جامعة مورد مطالعه اسناد فرادستی آموزش و پرورش دو کشور از سیاست‌های ملی تحولی و اصلاحات آموزش و پرورش کشورهای مزبور به صورت نمونة هدفمند برای مطالعه و تحقیق انتخاب شده است. نحوه و ابزار جمع‌آوری اطلاعـات و داده‌های مورد نیاز پژوهش، فیش، چک‌لیست و فرم‌های محقق‌ساخته بوده است. در طول تحقیق ابتدا سیاست‌های کلان توسعه‌محور، سپس، سیاست‌های محوری توسعة اجتماعی در هریک از اسناد، بررسی شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد؛ در اسناد فرادستی این دو کشور، سیاسـت‌های تربیتی و آموزشی با محوریت توسعة اجتماعی مورد توجه خاص بوده و به مؤلفه‌های کلیدی و استاندارد سازمان‌های بین‌المللی علمی آموزشی فرهنگی در بعد توسعة اجتماعی نیز توجه شده، و در هر دو سند این میزان از اعتبار بالایی برخوردار بوده؛ لکن اسناد ژاپن شفافیت بیشتری در استفاده از مفاهیم و مؤلفه‌ها و عناصر واژگان مرتبط با توسعة اجتماعی و مصادیق آن داشته و راهکارهای عملیاتی ملموس‌تری برای دستیابی به توسعة اجتماعی را مد نظر قرار داده است.

کلیدواژه‌ها


احمدوند، مصطفی، و شریف‌زاده، مریم (1390). بررسی تعیین‌کنندة مشارکت‌های اجتماعی زنان روستایی (مطالعة بویراحمد). مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان مطالعات زنان، 9(3)، 165-139.
اعظم آزاده، منصوره، و مشتاقیان، مرضیه (1395). موانع مشارکت زنان در فرایند توسعة اجتماعی. مسائل اجتماعی ایران، 7(1)، 55-31.
ازکیا، مصطفی، و غفاری، غلامرضا (1380الف). بررسی رابطة بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در نواحی روستایی شهرستان کاشان. نامۀ علوم اجتماعی، 17، 31-3.
ازکیا، مصطفی (1379). جامعه‌شناسی توسعه. تهران: انتشارات کلمه.
ازکیا، مصطفی، و غفاری، غلامرضا (1380ب). توسعة روستایی با تأکید بر جامعة روستایی ایران. تهران: نشر نی.
ازکیا، مصطفی (1384). جامعه‌شناسی توسعه. تهران: انتشارات کیهان.
اسدپور، عهدیه، انتظاری، علی، و احمدی آهنگ، کاظم (1397). مشارکت اجتماعی رسمی و غیر رسمی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعة موردی: شهرستان آمل). جامعه‌شناسی کاربردی، 29(3)، 86-67.
استونز، راب (1379). متفکران بزرگ جامعه‌شناس. ترجمة مهرداد میردامادی، تهران: انتشارات نشرمرکز.
بابائی‌فرد، اسدالله (1389). توسعة فرهنگی، اجتماعی در ایران. رفاه اجتماعی، 10(37)،50-1.
برارپور، کورش (1387). سنجش وضعیت پایداری توسعة محلی در کلاردشت با استفاده از یک الگوی راهبردی. پژوهش‌های جغرافیایی، 3(6)، 192-173.
بنیانیان، حسن (1386). فرهنگ و توسعه. تهران: انتشارات امیرکبیر.
بیرو، آلن (1370). فرهنگ علوم اجتمـاعی. ترجمـة بـاقر سـاروخانی، تهـران: انتشارات کیهان.
جباری، حبیب (1382). توسعه اجتماعی و اقتصادی دو روی یک سکه؟. سیاست اجتماعی، 10، 79-55.
حقیقی، ایمان (1390). توسعة اقتصادی ژاپن و عوامل کلیدی آن. راهبرد یاس، 1(4)، 347-325.
دهقان، علیرضا، و غفاری، غلامرضا (1384) .تبیین مشارکت اجتماعی –فرهنگی دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی شهرتهران ،مجله جامعه شناسی ایران –انجمن جامعه شناسی ایران، ش1، دوره 6، صص 98-67.
صفریان، روح‌الله، و امام‌جمعه زاده، سیدجواد (1396). الگوی حکمرانی خوب، سرمایة اجتماعی، توسعة همه‌جانبه. دولت‌پژوهی، ش 12، صص 181-145.
طالبی، بهنام ؛ سیدنظری، نیر، و سودی، حورا (1396). مدل ادراکی سیاستگذاری درآموزش و پرورش ایران. رهیافت، 27(65)، 130-113.
هولستی، اوله آر. (1373). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و علوم انسانی. ترجمة نادر سالارزاده امیری، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
سرکارآرانی، محمدرضا (1382). اصلاحات آموزشی و مدرن‌سازی؛ با تأکید بر مطالعة تطبیقی آموزش و پرورش ایران و ژاپن. تهران: نشر روزنگار.
سرمد، زهره، بازرگان، عباس، و حجازی، الهه (1390). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: نشر آگاه.‌
سریع‌القلم، محمود (1392). عقلانیت و آیندة توسعه‌نیافتگی ایران. تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
شفیعا، سعید (1383). ارتباط ظرفیت اجتماعی ساکنین سکونتگاه‌های غیر رسمی با توسعة پایدار. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
شمعدانی حق، علی (1378). ابعاد روش‌شناختی توسعة اجتماعی. همایش توسعة اجتماعی وزارت کشور، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
فلاح نودهی، معصومه (1387). بررسی مؤلفه‌های آموزش صلح یونسکو در اسناد و مدارک جمهوری اسلامی ایران 85-1383. رفتار، 16(36)، 68-55.
قوتی سفیدسنگی، علی، فراشیانی، حسین، و حسن‌زاده کوچانلو، حسین (1396). بازتاب توسعة اجتماعی در برنامه‌های پنجگانة اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران از 1394- 1368. توسعة اجتماعی، 12(1)، 184-151.
لهسایی‌زاده، عبدالعلی (1390). جامعه‌شناسی توسعه. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
کاظم‌پور، اسماعیل، و باباپور واجاری، مریم (1396). تأثیر آموزش صلح بر مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 8(4)، 83-65.
کلانتری، خلیل (1377). مفهوم و معیارهای توسعة اجتماعی. اطلاعات سیاسی، اقتصادی، 132-131، 213-208.
گل‌محمدی، علی، و ماکوتوهاچی اوشی (1389). توسعه‌یافتگی ژاپن، زمینه‌های تاریخی– اجتماعی. دین و ارتباطات، 18(1)، 146-111.
گیدنز، آنتونی (1374). جامعه‌شناسی. ترجمة منوچهر صبوری کاشانی، تهران: انتشارات نی.
علاقه‌بند، علی (1389). جامعه‌شناسی آموزش و پرورش. تهران: انتشارات روان.
عطار، سعید (1391). ژاپن و امر توسعه: نگاهی به برنامه‌ریزی و قانون برنامة توسعه در فرایند توسعة ژاپن. سیاست، 4(42)، 152-145.
عظیمی، حسین (1371). مدارهای توسعه‌نیافتگی در اقتصاد ایران. تهران: نشرنی.
نسترن، مهین، و هادی‌زاده زرگر، صادق (1386) سنجش پایداری اجتماعی در سطح محلات گوهردشت و شادشهر مشهد. جغرافیا و توسعة ناحیه‌ای، 61، 199 -110.
متقی، سمیرا (1396). واکاوی شاخص‌های توسعة اجتماعی ایران. مطالعات اجتماعی ایران، 10(2 و 3)، 205-183.
موسایی، میثم (1388). رابطة توسعة اجتماعی و توسعة اقتصادی. راهبرد یاس، ش20.
مورن، ادگار (1382). هویت انسانی. ترجمة امیر نیک‌پی و فائزه محمدی، تهران: انتشارات قصیده‌سرا.
نقی‌زاده، محمد (1387). مبانی تفکرات اقتصادی و توسعة ژاپن: تداوم و تغییر. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ناطق‌پور، محمدجواد، و گلابی، فاطمه (1385) تاثیر اعتماد اجتماعی بر مشارکت اجتماعی با تأکید بر نقش و عملکرد شوراهای اسلامی. جغرافیا و برنامه‌ریزی، 21، 34-1.
نوابخش، مهرداد، رضایی، محمد، و رحیمی، ماریا (1385). بررسی رابطة میزان اعتماد شهروندان با میزان مشارکت اجتماعی آنان (مطالعة ایلام). مطالعات شناختی شهری، مطالعات شهری، 4(10)، 27-1.
نیک‌گهر، عبدالحسین (1371). مبانی جامعه‌شناسی. تهران: انتشارات رایزن.
یزدان‌پناه، لیلا (1386). موانع مشارکت اجتماعی شهروندان تهرانی. مجلة رفاه اجتماعی، 7(26)، 130-105.
Archer, M. (2001). Being human, the problem of agency. Sage Publication.
Bito, M. (1991). Thought and religion: 1550-1700. In the Cambridge History of Japan:Early Modern Japan. John Whitney Hall and other, Vol.4, Cambridge University Press.
Bourdieu, P. (1977). Outline of a theory of practice. Cambridge Studies in Social and Cultural Antropology.
Bühler, J. L., & Nikitin, J. (2020). Sociohistorical context and adult social development: New directions for 21st century research. American Psychologist, 75(4), 457-571.
Education Reform Plan for the 21st Century – The Rainbow Plan, Ministry of Education, Science and Culture (Monbukagakusho, or MEXT), 2001, www.mext.go.jp/english/topics/21plan/010301.htm), March 2001.
Giddens, A. (1991). Modernity and self-identity. Cambridge: Polity Press.
Guiso, L., Sapienza, P., & Zingales, L. (2004). Does culture affect economic outcomes? Economic Perspectives, 5(4), 40-53.
Guo, R. (2006). Cultural influences on economic analysis theory and empirical evidence. Palgrave Macmillan.
Harrison, L., & Huntington, S. (2000). Culture, matters: How values shape human progress. Basic Basic Books, A Member of the persues Group.
Jenekins, R. (1996). Social Identityy. London: Routledge.
Lee, H. Y., Jang, S. N., Lee, S., Cho, S. I., & Park, E. O. (2008). The relationship between
social participation and self-rated health by sex and age: A cross-sectional survey.
International Journal of Nursing Studies, 45(7), 1042-1054.
Morton,W. S. (1994). Japan: Its history and culture. 3rd., McGraw Inc.
OECD (2014). TALIS 2013 results: An international perspective on teaching and learning. Paris: OECD Publishing.
Opstoel, K., Chapelle, L., Prins, F. J., De Meester, A., Haerens, L., van Tartwijk, J., & De Martelaer, K. (2020). Personal and social development in physical education and sports: A review study. European Physical Education Review, 26(4), 797-813.
Phlips, D. L. (1967). Mental health Status Social Participation and happiness. Health and Social behaviour, 18, 285-291.
Poltarykhin, A., Nosov, V., Poletaeva, L., Avdotin, V., Grishin, V., & Babakisiyev, M. (2020). Problems of the ecological system in Russia and directions for their solution based on economic and social development programs. Environmental Management & Tourism, 10(4), 508-514.
Riggs, F. W. (1984). Development. In Sartori . Giovanni (ed.). Social Sciences _Concepts, London: Sage Publications.
Siven, N., & Thierry, D. (2011). Social capital and Health of older Europeans from Revers Causality to Health Inequalities. Social Science Medicine, 75(5).
Terziev, V. (2020). Dependencies between social programming as a basis of regulating social development and the concept of controlling. Available at SSRN 3518422.
Vogeelgesang, J. (2016). Is the influence on government size on social welfare different among lesser developed .developing and more developed nations? An economic panel analysis? at www.antolindavies.com/theses/Vogelgesang.docx.
Wood, K. R., Wood, E., Gottardo, A., Archer, K., Savage, R., & Piquette, N. (2020). Workshop training to facilitate parent-child instructional opportunities for reading and social development with kindergarten students. Research in Childhood Education, 1-20.