بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد ریاضی دانش‌آموزان پایة هشتم در آزمون تیمز؛ مطالعة تطبیق ایران و کشورهای منتخب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه آموزش ریاضی، دانشکدة ریاضی و کامپیوتر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

2 کارشناسی ارشد آموزش ریاضی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

در پژوهش حاضر، مدل پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان پایة هشتم مربوط به 5 کشور (شامل ایران، ترکیه، مالزی، عربستان سعودی و اندونزی) با استفاده از داده‌­های پنجمین مطالعة روند بین‌­المللی ریاضی و علوم تیمز ارائه شده است. برای ساخت این مدل از تکنیک آماری مدلسازی خطی سلسله‌مراتبی استفاده شد که در آن دو سطح مختلف (دانش‌‌آموزان و مدرسه) از متغیرها وجود داشتند. به این ترتیب که متغیرهای خودپندارة ریاضی، ادراک دانش­آموز از محیط مدرسه، منابع خانه، تحصیلات والدین و جنسیت در سطح دانش­آموز و متغیرهای میزان سابقه­، میزان تحصیلات، ادراک از محیط مدرسه و تعامل معلم با سایر همکاران، در سطح مدرسه به عنوان متغیرهای ورودی برای مدلسازی خطی سلسله‌مراتبی در نظر گرفته شدند. در مدل نهایی، متغیر خودپندارة ریاضی در همة کشورها به‌جز کشور اندونزی قوی­ترین پیش­بین­کنندة پیشرفت ریاضی شناسایی شد. همچنین، نتایج پژوهش حاکی از وجود برخی شباهت‌ها و تفاوت‌ها در تبیین مدل پیشرفت ریاضی بر اساس سایر متغیرها بود.

کلیدواژه‌ها


اسماعیلی، مریم، و رفیع‌پور، ابوالفضل (1394). شناسایی عوامل مؤثر در پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان ایرانی پایة هشتم در مطالعة تیمز 2011. نوآوری های آموزشی، 53، 76-56.
حجازی، الهه، و نقش، زهرا (1399). مقایسه عوامل مؤثر بر عملکرد ریاضی دانش‌آموزان پایة هشتم در کشورهای ایران و کره، مبتنی بر داده‌های تیمز. پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 11(2)،  82-61.
رجالی، علی، و پروانه، سید آمنه (1398). هشدار به جامعة ریاضی ایران و علاقه‌مندان به توسعه پایدار کشور. مجله فرهنگ و اندیشه ریاضی، 38(2)،  35-13.
فلاحی، نعمت الله، و سعیدی، احمد (1393). بررسی تطبیقی عوامل موثر بر پیشرفت ریاضیات دانش‌آموزان پایة هشتم ایران و امریکا در تیمز 2011 بر اساس مدل‌های خطی سلسله‌‍مراتبی. نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روان‌شناسی، مرودشت  https://civilica.com/doc/338631.
مهدوی هزاوه، منصوره، فرزاد، ولی الله، کیامنش، علیرضا، و صفرخانی، مریم (1390). رابطة وضعیت اجتماعی اقتصادی خانواده و متغیرهای فردی با پیشرفت ریاضیات دانش‌آموزان چهارم ابتدایی (بر اساس داده‌های تیمز 2003). پژوهش‌های روان شناختی، 14(2)،  60-77.
Abd. Ghagar, M. N., Othman, R., & Mohammadpour, E. (2011). Multilevel analysis of achievement in mathematics of Malaysian and Singaporean students. Journal of Educational Psychology and Counseling, 2, 285–304.
Baker, D. P., Goesling, B., & Letendre, G. K. (2002). Socioeconomic status, school quality and national economic development: A cross–national analysis of “Heyneman–Loxley effect” on mathematics and science achievement. Comparative Education Review, 46, 291-312.
Carstens, R. & Hastedt, D. (2010). The effect of not plausible value when they should be: An illustration using TIMSS 2007 grade 8 mathematics data. Proceedings of the 4th IEA International Research Conference.  Amsterdam: International Association for the Evaluation of Educational Achievement. Retrieved 15 August 2017 from www.iea-irc.org/index.php.
Chen, Q. (2014). Using TIMSS 2007 data to build mathematics achievement model of fourth grades in Hong Kong and Singapore. International Journal of Science and Mathematics Education, 12, 1519–1545 (2014).
Foy, P., Arora, A., & Stanco, G. M. (2013). TIMSS 2011 user guide for the international Database. TIMSS & PIRLS International Study Center, Lynch School of Education, Boston College and International Association for Evaluation Achievement (IEA).
Foy, P., Olson, J. F. (2009). TIMSS 2007 user guide for the international Database. TIMSS & PIRLS International Study Center, Lynch School of Education, Boston College and International Association for Evaluation Achievement (IEA).
House, D. J. (2006). Mathematics beliefs and achievement of elementary school students in Japan and the United states: Results from the third international mathematics and science study. Journal of Genetic Psychology, 167, 31-45.
Ismail, N. A., & Awamg, H. (2007). Differentials in mathematics achievement among eighth-grade students in Malaysia. International Journal of Science and Mathematics Education, 6, 559-571.
Kiamanesh, A. (2005). The role of students’ characteristics and family background in Iranian student’s mathematics achievement. Prospects, 35(2):161-174.
Kvedere, L. (2012). Mathematics self-concept of the 9th grade student in Latvia. Social and Behavioral Sciences, 46, 3380-3384.
Lamb, S., & Fullarton, S. (2001). Classroom and school factors affecting mathematics achievement: a comparative study of the US and Australia using TIMSS. Australian Council for Educational Research.
Martin, O. M, & Mullis, Ina V. S. (2013). Method and procedures: Sampling implementation.  TIMSS & PIRLS International Study Center, Lyrch School of Education, Boston College.
Martin, O. M, & Mullis, Ina V.S. Nagy, G., Watt, H. M. G., Eccles, J. S., Trautwein, U., Ludtke, O., & Baumert, J. (2010). The development of students’ mathematics self-concept in relation to gender: Different countries, different trajectories? Research on Adolescence, 20, 482-506.
Medrich, E. A, Griffith, J. E. (1992). International mathematics and science assessment: What have we learned? National center for education statistics, Research and Development Report.
Mullis, I. V. S., Martin, M. O., Foy, P., Kelly, D. L., & Fishbein, B. (2020). TIMSS 2019 International Results in Mathematics and Science. Retrieved from Boston College, TIMSS & PIRLS International Study Center website: https://timssandpirls.bc.edu/timss2019/international-results/.
Mullis, Ina V. S , Martin, O. M, Ruddock, G. J, Sullivian, C. Y, & Preuschoff, C. (2009). TIMSS 2011 Assessment frameworks. TIMSS & PIRLS International Study Center Lynch School of Education, Boston College.
Neuschmidt, O, Barth, J, & Hastedt, D. (2008). Trend in gender differences in mathematics and science (TIMSS 1995-2003). Studies in Educational Evaluation, 34, 56-72.
Raudenbush, S. W. & Bryk, A. S. (2002). Hierarchical linear models: Applications and data analysis methods (2nd ed.). Newbury Park, CA: Sage.
Raudenbush, S. W., Bryk, A. S., Cheong, Y. F., Congdon, R. T., & Toit, M. D. (2012). HLM7, hierarchical linear modeling. Scientific Software International, Lnc, US.
Sainz, M., & Eccles, J. S. (2012). Self-concept of computer and math ability: Gender implications across time and within ICT studies.  Vocational Behavior, 80, 486-499.
Shavelson, R. J., & Bolus, R. (1982). Self-concept: The interplay of theory and methods.  Educational Psychology, 74(1), 3–17. 
Tighezza, M. (2014). Modeling relationships among learning, attitude, self-perception, and science achievement for grade 8 Saudi students. International Journal of Science and Mathematics Education, 12, 721–740.
Unal, H., Demir, I., & Kilic, S. (2011). Teacher’s professional development and student’s mathematics performance: findings from TIMSS 2007. Social Behavioral Science, 15, 3252-3257.
Wang, Z, Os Terlind, S. J., & Bergin, D. A. (2012). Building mathematics achievement models in four countries using TIMSS 2003. International Journal of Science and Mathematics Education, 10, 1215–1242.