تحلیل محتوای سند تحول بنیادین آموزش ‌و پرورش در توجه به تربیت حرفه‌ای و مهارت‌آموزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه علوم تربیتی، دانشکدة علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی توسعة آموزش عالی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه تربیت حرفه‌ای و مهارت‌آموزی و توجه به هدایت تحصیلی دانش‌آموزان به سمت تربیت حرفه‌ای در سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش است. پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ روش از نوع توصیفی است که در آن از روش آمیخته غالب استفاده‌ شده است. در بخش کیفی پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و تحلیل کمی برای تأیید و اعتباربخشی نتایج بخش کیفی، با استفاده از روش‌های آمار توصیفی انجام‌ گرفته است؛ داده‌هایی کمی به‌وسیلۀ نرم‌افزار آماری  SPSS25بر اساس تعداد دفعات تکرار و فراوانی واحدهای شمارش تحلیل شد. جامعۀ آماری، سند تحول بنیادین آموزش ‌و پرورش (1390) بود و کل جامعه به‌عنوان نمونه در نظر گرفته شد. نتایج نشان‌دهندۀ آن است که سند در تعاریف ساحت‌های تعلیم و تربیت، شایستگی‌های پایه و بیانیۀ مأموریت‌ها، به تربیت حرفه‌ای و مهارت‌آموزی به‌صورت مناسبی توجه داشته است؛ ولی برخلاف طرح موضوع در تعاریف سند، به تربیت حرفه‌ای و مهارت‌آموزی در گزاره‌های ارزشی بیانیۀ ارزش‌های سند (5 گزاره از 30 گزاره)، ویژگی‌های مدرسه در افق 1404 (2 ویژگی از 17 ویژگی)، مؤلفه‌های تربیت دانش‌آموزان در اهداف کلان سند (4 مؤلفه از 45 مؤلفۀ تربیت)، هدف‌های عملیاتی (4 هدف از 23 هدف) و راهکارهای عملیاتی (سهم 6 درصد، 8 راهکار از 131 راهکار) به‌صورت مناسب توجه نشده است.

کلیدواژه‌ها


احمدآبادی آرانی، نجمه، عرب‌شاهی حسین‌آبادی، ملیحه، و موسوی تبار، رقیه سادات (1397). بررسی ابعاد حرفه‌ای در سند تحول بنیادین و ارائه راهکارهایی جهت تقویت بعد مهارتی متربیان در نظام تعلیم و تربیت ایران. پنجمین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، قزوین.
حبیبی بردبری، رضا، احمدی سرموری، پژمان، عبدالله‌زاده، هادی، صفری، حامد، و خرمی، رشید (1396). جایگاه تربیت‌معلم در سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش. دومین کنگرة سراسری تحول و نوآوری علوم انسانی، شیراز.
خبرگزاری پانا (1392)، رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی آموزش‌ و پرورش: آیین‌نامة جدید کمیسیون‌های شورای عالی آموزش‌ و پرورش را ابلاغ کرد، http://www.pana.ir/news/180808.
خنیفر، حسین، ومسلمی، ناهید (۱۳۹۵). اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی. جلد اول، تهران: نگاه.
دانشگاه فنی و حرفه‌ای، دربارة دانشگاه، بازیابی شده از سامانه دانشگاه فنی و حرفه‌ای در تاریخ 5 اسفند 1399، https://tvu.ac.ir/fa/content/id/id=439375.
رضایی، ایوب (1399). توسعة رشته‌های هنرستان کشاورزی یاسوج در آینده/لزوم گرایش دانش‌آموزان به رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کار و دانش، خبرگزاری فارس، کد خبر ۸۲۰۲۴  http://fna.ir/ezkygt.
روزنامة رسمی (1396). قانون برنامة پنج‌سالة ششم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، شمارة 20995، تاریخ 21/۱/1396، WWW.DASTOUR.IR
سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش (1390). شورای عالی انقلاب فرهنگی. تهران.
شکوهی امیرآبادی، لیلا، دلاور، علی، عباسی سروک، لطف‌اله، و کوشک، شیرین (1397). تحلیل محتوای سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش بر اساس خلاقیت و شادکامی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 8(3)، 192-165.
شورای عالی آموزش‌ و پرورش (1399الف)، اعضای شورای عالی آموزش‌ و پرورش، بازیابی شده از سامانه شورای عالی آموزش‌ و پرورش در تاریخ 1 اسفند 1399، https://www.medu.ir/fa/shora/part/dpT/page-id/4605?ocode=1000000744.
شورای عالی آموزش‌ و پرورش (1399ب)، اعضای کمیسیون راهبری تحول بنیادین شورای عالی آموزش‌ و پرورش، بازیابی‌شده از سامانة شورای عالی آموزش‌ و پرورش در تاریخ 1 اسفند 1399، https://www.medu.ir/fa/komisiuon/part/dpA/page-id/4644?ocode=1000000744.
صالحی عمران، ابراهیم (۱۳۹۳). آموزش شایستگی‌های کانونی در برنامة درسی به‌عنوان رویکرد جدید برای ایجاد ارتباط در مطالعات میان‌رشته‌ای. مجلة مطالعات برنامة درسی آموزش عالی، 5(10)، ۶۲-45.
صالحی عمران، ابراهیم، و عین‌خواه، فرناز (1399الف). مهارت‌آموزی و توسعة پایدار. مجموعة مقالات اولین نشست تخصصی قطب علمی آموزش عالی و توسعه، به کوشش محمد یمنی‌دوزی سرخابی، تهران: مؤسسة مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، صص 53-13.
صالحی عمران، ابراهیم، و عین‌خواه، فرناز (1399ب). مهارت‌آموزی، توسعة سرمایة انسانی و اشتغال. برگزیدة مجموعة مقالات ششمین و هفتمین کنفرانس ملی توسعة سرمایة انسانی، به کوشش محمدتقی نظرپور، اباصلت خراسانی و اعظم ملامحمدی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، صص 292-272.
صالحی عمران، ابراهیم، و عین‌خواه، فرناز (1399ج). طرح پژوهشی طراحی مدل توسعة آموزش‌های فنی و حرفه‌ای متناسب با نیاز بازار کار و ظرفیت‌های منطقه‌ای (مطالعة موردی: صنعت ساختمان)، سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای ایران.
صالحی‌‍فر، فاطمه، محمدزاده محمدی، مرضیه، و حلاجی زارع، مرضیه (1399). تربیت حرفه‌ای در سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش. پنجمین کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی و آموزش‌ و پرورش با محوریت توسعة پایدار، تهران.
علیمردانی، فائزه، و مجتهدی، سمیرا (1395). بررسی صلاحیت‌های مهارتی معلمان بر اساس سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش. همایش ملی تحول‌آفرینی در آموزش‌ و پرورش با محوریت سند تحول بنیادین، اردبیل، دی‌ماه 95.
مرکز پژوهش‌های مجلس (1390)، مصوبه «سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش» (مصوب جلسة 704 مورخ 6/10/1390 شورای عالی انقلاب فرهنگی)‏، https://rc.majlis.ir/fa/law/show/805637
مهرعلی‌زاده، یداله، صفایی مقدم، مسعود، صالحی عمران، ابراهیم، و علم، محمدرضا (۱۳۹۲). مبانی نظری و عملی پژوهش (کمی، کیفی و آمیخته) در علوم انسانی. اهواز: دانشگاه شهید چمران.
وفایی، رضا، فضل‌الهی قمشه‌ای، سیف‌اله، و طالعی‌فرد، احمد (1396). بررسی میزان توجه به ساحت‌های شش‌گانة تربیت سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش در کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دورة ابتدایی. مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 2(2)، 154-131.
Boyatzis, R. (1982). The competent manager: A model for effective performance. New York: John Wiley & Sons.
Clark, H. (2013). A comprehensive framework for measuring skills gaps and determining work readiness. Employment Relations Today, 40(3), 1–11.
Indeed Career Advice. (2022). Work Readiness. Retrieved May 8, 2023, from https://www.indeed.com/career-advice/career-development/work-readiness.
Philpot, A., & Rob, D. (2002). Leadership competency models roadmaps to success. The Journal, Hosp Q, PubMed.
Seligman, M. (2002). Authentic happiness: using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment. New York: Free Press.
Singh, P., Thambusamy, R., Ramly, A., Abdullah, I. H., & Mahmud, Z. (2013). Perception differential between employers and instructors on the importance of employability skills. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 90, 616–625.