تأثیر راهبرد خود‌نظارتی توجه بر توانایی انتقال جایگاه اعداد و صحت محاسبات ریاضی دانش‌آموزان با مشکلات یادگیری ریاضی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استاد، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 کارشناسی ارشد روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 دکتری روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر راهبرد خود‌نظارتی توجه بر توانایی انتقال جایگاه اعداد و صحت محاسبات ریاضی دانش‌آموزان با مشکلات یادگیری ریاضی انجام‌ شد. روش پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از منظر گردآوری یافته‌ها کمی از نوع آزمایشی با طرح تک‌آزمودنی (از نوع چند خط پایه با آزمودنی‌های مختلف) بود. جامعۀ آماری شامل کلیۀ دانش‌آموزان پایۀ سوم ابتدایی با مشکلات یادگیری ریاضی محصل در سال تحصیلی 1398-1397 بودند. در تحقیق حاضر از روش نمونه‌گیری در دسترس استفاده شده است و از بین جامعۀ هدف، 2 دانش‌آموز پسر و 2 دانش‌آموز دختر به عنوان نمونۀ پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در این پژوهش عبارت‌اند از: آزمون هوش وکسلر (1974)، آزمون تشخیصی ریاضی کی‌مت (1986) و آزمون شاخص اختلال نارسایی توجه جردن (1992) و در همین راستا، نتایج از طریق روش تحلیل دیداری و با استفاده از شاخص‌های گرایش مرکزی و شاخص اندازۀ اثر تجزیه و تحلیل شد. یافته‌های پژوهش نشان داد: الف) آموزش راهبرد خود­­­­­نظارتی توجه، بر توانایی انتقال جایگاه اعداد دانش‌آموزان با مشکلات یادگیری ریاضی بر توانایی انتقال تأثیر مثبت داشته است. ب) آموزش راهبرد خود­­­­­نظارتی توجه، بر صحت محاسبات ریاضی دانش‌آموزان با مشکلات یادگیری ریاضی تأثیر مثبت داشته و سبب افزایش تحقق پیامدهای یادگیری درس ریاضی شده است. نتایج تحقیق حاضر می‌تواند به معلمان و متخصصان حوزۀ یادشده کمک کند تا بتوانند با آموزش راهبرد خود‌نظارتی توجه، توانایی انتقال جایگاه اعداد و صحت محاسبات ریاضی دانش‌آموزان با مشکلات یادگیری ریاضی بهبود بخشند.

کلیدواژه‌ها


آسیایی، فرزانه، یمینی، محمد، و مهدیان، حسین (1397). مقایسة اثربخشی آموزش بازسازی مهارت‌های ادراکی و آموزش کارکردهای اجرایی (توجه، برنامه‌ریزی، بازداری پاسخ) بر حافظة کاری، استدلال ادراکی و عملکرد ریاضی دانش‌آموزان پایة سوم با اختلال یادگیری ویژة ریاضی. روان‌شناسی شناختی، 6(3)، 61-70.
پرند، اکرم، نجفی‌فرد، طاهره، نوذری، مریم، و حکیمی‌نژاد، فرناز (1394). درمان شناختی –رفتاری: مطالعة موردی. سلامت روانی کودک،2(3)،104-95.
خسروی، علی‌اکبر (1390). آموزش مؤثر ریاضی به کودکان دارای ناتوانی‌های یادگیری. تعلیم و تربیت استثنایی، 107(11)، 22-15.
سهرابی، نادره، به‌پژوه، ا حمد، و غباری ‌بناب، باقر (1389). کفایت روان‌سنجی مقیاس شاخص‌های اختلال نقص توجه جردن. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 1(1)، 80-63.
صادقی، احمد، ربیعی، محمد، و عابدی، محمدرضا (1390). رواسازی و اعتباریابی چهارمین ویرایش مقیاس هوش وکسلر. روا‌‌ن‌شناسی تحولی، 7(28)، 377-386.
عابدی، احمد، پیروز زیجردی، معصومه، و یارمحمدیان، احمد (1391). اثربخشی آموزش توجه بر عملکرد ریاضی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی. مجلة ناتوانی‌های یادگیری، 2(1)، 106-92.
فتحعلی‌پور، غلامحسین، قاسمی، سکینه، غباری بناب، باقر، و به‌پژوه، احمد (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های خودنظارتی توجه برافزایش توجه در دانش‌آموزان با مشکلات خواندن. تعلیم و تربیت استثنایی، 6(143)،13-5.
قدیری، محسن، نصرتی، فاطمه، و غباری بناب، باقر (1399). اثربخشی آموزش راهبرد خودنظارتی توجه بر افزایش درک عددی دانش‌آموزان با مشکلات ریاضی پایة اول دبستان. توانمندسازی کودکان استثنایی، 11(1)، 129-117.
گلپرور، فرشته، میرنسب، محمود، و فتحی آذر، اسکندر (1389). اثربخشی آموزش خودنظارتی توجه بر عملکرد حل مسئلة ریاضی دانش‌آموزان پسر پایة چهارم ابتدایی دچار ناتوانی ریاضی. روان‌شناسی کاربردی، 3(15)، 54-41.
محمداسماعیل، الهه، و هومن، حیدرعلی (1381). انطباق و هنجاریابی آزمون ریاضیات ایران کی‌مت. تهران: انتشارات سازمان آموزش‌ وپ رورش کودکان استثنایی.
Aldao, A., Nolen-Hoeksema, S., & Schweizer, S. (2010). Emotion-regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review, 30(2), 217-237.
Beygi, A., Padakannaya, P., & Gowramma, I. P. (2010). A Remedial Intervention for Addition and Subtraction in Childrenwith Dyscalculia. The Indian Academy of Applied Psychology, 1(36), 9-17.
Diaconis, P., & Fulman, J. (2009). Carries, shuffling, and symmetric functions. Advances in Applied Mathematics, 43(2), 176-196.‏
Dougherty, V. (2018). The effectiveness of student choice of selfmonitoring. Master Thesis, Arts in Special Education, Department of Interdisciplinary and Inclusive Education College of Education. Rowan University.
Geary, D. C. (2020). Mathematics and learning disabilities. Learning Disabilities, 37(1), 4-15.‏
Hajizad, M., & Habibpour, S. (2012). The efficiency of self-monitoring strategy education on the increase in attention and performance about mathematics of students versus attention deficit and hyperactivity. World Applied Sciences Journal, 16(10), 1432-1437.
Hallahan, D. P., & Hudson, K. G. (2002).Teaching tutorial 2: self- monitoring of attention Virginia: University of Virginia Curry school of education.
Harris, K. R. (1986). Self-monitoring of attentional behavior versus self-monitoring of productivity: Effects on on-task behavior and academic response rate among learning disabled children. Applied Behavior Analysis, 19(4), 417–423.
Holifield, C., Goodman, J., Hazelkorn, M., & Heflin, L. J. (2010). Using self-monitoring to increase attending to task and academic accuracy in children with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 25(4), 230-238.‏
Joyner, R. E., & Wagner, R. K. (2020). Co-occurrence of reading disabilities and math disabilities: a meta-analysis. Scientific Studies of Reading, 24(1), 14-22.‏
Mabbott, D., & Bisanz, J. (2008). Computational skills, working memory, and conceptual knowledge in older children with mathematics learning disabilities. Learning Disabilities, 41(1), 15–28.
Papadatou-Pastou, M., Panagiotidou, D. A., Abbondanza, F., Fischer, U., Paracchini, S., & Karagiannakis, G. (2021). Hand preference and Mathematical Learning Difficulties: New data from Greece, the United Kingdom, and Germany and two meta-analyses of the literature. Laterality, 1-54.
Pedrotty, D. (2010). Math disability in children: An overview. Retrieved: July 20, 2010, from http://www. Schwablearning. org.
Rafferty, L. A. (2012). Self- monitoring during whole group reading instruction: effects among students with emotional and behavioral disabilities during summer school intervention sessions. Emotional and Behavioural Difficulties, 17(2), 157-173.
Rafferty, L. A., & Raimondi, S. L. (2009). Self-monitoring of attention versus self-monitoring of performance: Examining the differential effects among students with emotional disturbance engaged in independent math practice. Journal of behavioral education18, 279-299.‏
Reynolds, M. R., & Keith, T. Z. (2017). Multi-group and hierarchical confirmatory factor analysis of the Wechsler Intelligence Scale for Children—Fifth Edition: What does it measure?. Intelligence62, 31-47.‏
Ross, S., & Pratt-Cotter, M. )2000(. Subtraction in the United States: An historical perspective. The Mathematics Educator, 8(1), 4–11.
Sarmiento, V., Dea˜no, M., & Conde, A. (2017). Mathematical learning disabilities and attention deficit and/or hyperactivity disorder: A study of the cognitive processes involved in arithmetic problem solving. Research in Developmental Disabilities, 61, 44–54.
Stasolla, F., Perillib, V., & Damianic, R. (2014). Self monitoring to promote on-task behavior by two high functioning boys with autism spectrum disorders and symptoms of ADHD. Research in Autism Spectrum Disorders, 8(5), 427-479.
Vaadia, E. (2008). Neural basis of sensorimotor learning: Modifying internal models. Curr Opin Neurobiol, 18(11), 573-581.
Xia, L. X., Gao, X., Wang, Q., & Hollon, S. D. (2014). The relations between interpersonal self-support traits and emotion regulation strategies: A longitudinal study. Journal of Adolescence37(6), 779-786.‏