اثربخشی آموزش ادراک دیداری بر کاهش اختلالات یادگیری درس ریاضی دورۀ ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه پیام نور، مبارکه، ایران

2 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش ادراک دیداری بر کاهش اختلالات یادگیری درس ریاضی دورۀ ابتدایی انجام شد. روش پژوهش حاضر از نوع شبه‌آزمایشی به صورت پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل انجام شده بود. جامعۀ آماری شامل کلیۀ دانش‌آموزان پسر مقطع ابتدایی در پایه‌های سوم و چهارم ابتدایی مدارس شهرستان بروجن بود که با استفاده از آزمون هوش ریون و اجرای آزمون تشخیصی نارسایی حساب ایران کی‌مت 30 نفر از دانش‌آموزان مبتلا به اختلال در ریاضیات تشخیص داده شدند که به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (در هر گروه 8 دانش‌آموز پایۀ چهارم و 7 دانش‌آموز پایۀ سوم در مجموع، 15 نفر) گمارده شده بود. ابزارهای پژوهش در این تحقیق ‌از آزمون ریاضی کی‌مت اسماعیلی و هومن (1381)، آزمون هوش ریون (1962)، آزمون فهرست وارسی تشخیص DSM-IV-TR استفاده شد و بستۀ آموزش پروتکل آموزش ادراک دیداری در 10 جلسۀ 45 دقیقه‌ای (دوبار در هفته) به اعضای گروه آزمایش آموزش داده شد. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تحلیل شد. هماهنگی حرکتی چشم بر کاهش اختلالات یادگیری با ضریب اتا برابر با 259/0 ، شکل و زمینه بر کاهش اختلالات یادگیری با ضریب اتا برابر با 213/0، ثبات شکل بر کاهش اختلالات یادگیری با ضریب اتا برابر با 279/0، روابط فضایی بر کاهش اختلالات یادگیری با ضریب اتا برابر با 233/0 تأثیرگذار بودند؛ ولی وضعیت در فضا بر کاهش اختلالات یادگیری با ضریب اتا برابر با 016/0 تأثیر معنادار نداشت. نتایج نشان داد آموزش ادراک دیداری بر کاهش اختلالات یادگیری درس ریاضی دورۀ ابتدایی تأثیر دارد.  

کلیدواژه‌ها


تقی‌زاده، سارا، نریمانی، محمد، صادقی هشجین، گودرز، و بشرپور، سجاد (1397). اثربخشی آموزش ادراک دیداری بر بهبود توجه دانش‌آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی. روان‌شناسی مدرسه و آموزشگاه، 7(1)، 120-102.
سلیمانی خشابژ عباسعلی، درتاج، فریبرز، سعدیپور، اسماعیل، دلاور، علی، و شیوندی چلیچه، کامران (1399). تدوین و اعتباریابی بسته آموزشی راهبردهای شناختی و فراشناختی مبتنی بر دیدگاه‌های ویگوتسکی و سوولر و اثربخشی آن بر کارکردهای شناختی و حل مسئلة کلامی ریاضی در دانشآموزان دچار اختلال خاص یادگیری ریاضی. مطالعات آموزش و یادگیری، 12(2)، 136-110.
عباسی، فرشته، سلیمانی، شهرام، و ارجمندنیا، علی اکبر (1397). تأثیر آموزش مهارت‌های ادراک دیداری-حرکتی کپارت بر کاهش رفتارهای کلیشه‌ای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (تک‌بررسی). سلامت روان کودک (روان کودک)، 5(3)، 92-80.
علیپور، احمد، شقاقی، فرهاد، احمدی ازغندی، علی، نوفرستی، اعظم، و حسینایی، علی (1391). شیوع اختلال یادگیری ریاضی در دورة ابتدایی. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 8(32)، 353-343.
فیض‌آبادی، زهرا، و ناعمی، علی محمد (1397). تأثیرآموزش مهارت‌های حرکتی ظریف بر توجه انتخابی و ادراک دیداری دانش-آموزان دارای اختلال ریاضی دورة اول ابتدایی. روان‌شناسی افراد استثنایی، 8(31)، 100-79.
محمداسماعیل، الهه، و هومن، حیدرعلی (1381). انطباق و هنجاریابی آزمون ریاضیات ایران کی‌مت. کودکان استثنایی (پژوهش در حیطة کودکان استثنایی)، 2(4)، 332-323.
میثاقیان، عسکر (۱۳۹۸). خانواده و اختلالات یادگیری فرزندان. چهارمین کنفرانس ملی توانمندسازی جامعه در حوزة علوم انسانی و مطالعات روان‌شناسی. تهران، مرکز توانمندسازی مهارت‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه.
نریمانی، محمد، و سلیمانی، اسماعیل. (1392). اثربخشی توان‌بخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی(حافظة کاری و توجه) و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی. ناتوانی‌های یادگیری، 2(3)، 115-91.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 5th Ed (DSM-V). Washington, DC (American Psychiatric Association Publishing.).
Bender, W. (2001). Learning disabilities: Charactristics, identification and teaching strategies (2nd ed). Boston: Allyn & Bacon.
Brabcová, D., Zárubová, J., Kohout, J., Jošt, J., & Kršek, P. (2015). Effect of learning disabilities on academic self-concept in children with epilepsy and on their quality of life. Research in Developmental Disabilities, (45-46), 120-128.
Chang, S. H., & Yu, N. (2017). Visual and haptic perception training to improve handwriting skills in children with dysgraphia. American Journal of Occupational Therapy, 71(2), 1-10.
Fortes, I. S., Paula, C. S., Oliveira, M. C., Bordin, I. A., de Jesus Mari, J., Rohde, L. A. (2016). A cross-sectional study to assess the prevalence of DSM-5 specific learning disorders in representative school samples from the second to sixth grade in Brazil. Eur Child Adolesc Psychiatry, 25(2), 195–207.
Guven, N., & Argun, Z. (2018). Width, length, and height conceptions of students with learning disabilities. Issues in Educational Research, 28(1), 77-98.
Karmiloff-Smith, B. A. (1994). Beyond modularity: A developmental perspective on cognitive science. European journal of disorders of communication, 29(1), 95-105.
Kurtulmus, Z., & Temel, F. (2013). The examination of the effects of a visual perception training program on visual perception and drawing skills. European Journal of Research on Education, 43-50.
Naumer, M. J., & Kaiser, J. (2010). Multisensory object perception in the primate brain. New York: Springer.
Reimer, A. M., Cox, R. F. A., Nijhuis-Van der Sanden, M. W. G., & Boonstra, F. N. (2011). Improvement of fine motor skills in children with visual impairment: An explorative study. Research in developmental disabilities, 32(5), 1924-1933.
Sadock, B.J., & sadock, V. A. (2008). Kaplan & sadocks concise textbook of clinical psychiatry. Lippincott Williams & wilkins, 2008.
Scanlon, D. (2013). Specific learning disability and its newest definition: Which is comprehensive? And which is insufficient? Learning Disabilities, 46, 26–33
Wan, Y. T., Chiang, C. S., Chen, S. C. J., & Wuang, Y. P. (2017). The effectiveness of the computerized visual perceptual training program on individuals with Down syndrome: An fMRI study. Research in Developmental Disabilities, 66, 1-15.