اثربخشی آموزش مبتنی بر موک بر بهزیستی روان‌شناختی و مهارت‌های مطالعۀ دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی، واحد علی‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، گلستان، ایران

2 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، واحد گرگان، دانشگاه پیام نور، گلستان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر موک بر بهزیستی روان‌شناختی و مهارت‌های مطالعۀ دانش‌آموزان است. روش پژوهش حاضر شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با دو گروه گواه و آزمایش است. جامعۀ آماری پژوهش شامل دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شهرستان آق قلا بود. روش نمونه‌گیری به‌صورت خوشه‌‌ای از بین مدارس دورة دوم مقطع ابتدایی شهرستان آق قلا، به صورت تصادفی یک مدرسه انتخاب شد. سپس، از بین پایه‌های تحصیلی به‌صورت هدفمند پایۀ ششم انتخاب شد و از بین دانش‌آموزان پایۀ ششم به طور همسان تعداد 40 دانش‌آموز به‌عنوان نمونه پژو‌هشی انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌های بهزیستی روان‌شناختی ریف-نسخة کوتاه ریف و کیس (1989) و راهبردهای مطالعه و یادگیری وین اشتاین (2002) بود که روایی پرسشنامه‌ها توسط متخصصان حوزۀ تعلیم و تربیت و روانشناسی پس از اعمال تغییرات جزئی تأیید نهایی شد و پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ به ترتیب، 72/0 و 74/0 به دست آمد. یافته‌های پژوهش نشان داد آموزش مبتنی بر موک تأثیر مثبت و معناداری بر بهزیستی روان‌شناختی و مهارت‌های مطالعة دانش‌آموزان دارد. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت روش‌ آموزش مبتنی بر موک نسبت به روش‌ آموزش معمول تأثیر بیشتری بر بهزیستی روان‌شناختی و مهارت‌های مطالعۀ دانش‌آموزان دارد. بنابراین، می‌توان از این روش در کنار سایر روش‌ها برای بهبود بهزیستی روان‌شناختی و مهارت‌های مطالعۀ دانش‌آموزان استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها


پورقاز، شیرین، توماج، عبدالجلال، و غلامی، کلثوم (1399). بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر موک و معکوس بر سازگاری تحصیلی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال کمبود توجه/فزون‌کنشی. فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 4(3)، 78-62.
تقی‌پور، بهزاد، غلامی، فائزه، رنجبر، محمدجواد، رستم اوغلی، زهرا، و برزگران، رقیه (1398). نقش هیجانات مثبت و منفی در پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان پسر ورزشکار. روا‌ن‌شناسی مدرسه، 8(3)، 53-39.
چمنی قلندری، رسول، دکانه‌ای فرد، فریده، و رضایی، روناک (1398). اثربخشی آموزش معنا درمانی بر تاب‌آوری و بهزیستی روان‌شناختی زنان دارای تجربة سوگ. روان‌شناسی و روان پزشکی شناخت، (4)6، 36-26.
حسینی، سیدمحمدحسین، احمدیه، محمدحسین، عباسی شوازی، معصومه، و اسلامی فارسانی، شهین (1385). بررسی مهارت‌های مطالعه در دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه بهداشت یزد-1385. گام‌های توسعه در آموزش پزشکی، 5(2)، 93-88.
خانجانی، مهدی، شهیدی، شیرین، فتح‌آبادی، جواد، مظاهری، محمد، و شکری، الهام. (1393). ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه (18 سوالی، مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف در دانشجویان دختر و پسر. اندیشه و رفتار در روا‌‌‌ن‌شناسی بالینی، 9(32)، 36-27.
درتاج، فریبا، زارعی زوارکی، اسماعیل، و علی‌آبادی، خدیجه (1396). طراحی و اعتباریابی الگوی رشد آموزش از راه دور مبتنی بر موک برای دانشجویان. روان‌شناسی‌ تربیتی، 13(44)، 108-83.
درتاج، فریبا، زارعی‌زوارکی، اسماعیل، علی‌آبادی، خدیجه، فرج‌الهی، مهران، و دلاور، علی (1395). تأثیر آموزش از راه دور مبتنی بر موک بر عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه پیام نور. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 35، 20-1.
رشیدزاده، عبداله، بیرامی، منصور، هاشمی نصرت‌آباد، تورج، و میرنسب، میرمحمود (1398). اثربخشی آموزش مثبت‌نگری با تکیه بر آموزه‌های دینی در سلامت روان‌شناختی و تاب‌آوری مادران دارای فرزند اتیسم. زن و مطالعات خانواده، 12(43)، 83-59.
زین‌آبادی، حسن‌رضا، و موسوی، طیبه (1399). تأملی بر دوره‌های موک در نظام آموزش عالی ایران؛ چالش‌ها و راهکارها. نوآوری و ارزش آفرینی، 12(6)، 56-41.
شریعت باقری، محمدمهدی، و شمسایی، آزاده (1398). رابطة سبک مدیریت کلاس معلمان و خلاقیت دانش‌آموزان با میانجیگری بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 9(1)، 267-227.
شهابی، سیده سارا، و جعفری، علی (1398). نقش پرخاشگری، افسردگی و بهزیستی روان‌شناختی معلمان در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان راهنمایی شهر تبریز. روان‌شناسی مدرسه، 8(3)، 140-121.
شیخ‌بگلو، یوسف، محمدی، فرخ، و شیخ‌بگلو، سینا (1395). موک و نقش آن در توسعة آموزش‌های فنی و حرفه‌ای. همایش مهارت‌آموزی و اشتغال، تهران، ایران.
کدخدایی، مریم، آزادفلاح، پرویز، و فراهانی، حجت‌الله (1397). تحلیل کیفی بهزیستی روان‌شناختی زنان با توجه به ساختار فرهنگ ایرانی. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 14(55)، 268-249.
مهتری‌آرانی، محمد، رجبیان‌ده‌ریزه، مریم، باغبانی، ابوالفضل، و ستوده‌آرانی، حسین (1397). تأثیر شبیه‌یازی آموزشی مبتنی بر رایانه بر بهزیستی ذهنی و یادگیری مادام‌العمر در دانش‌آموزان. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 11(5)، 13-1.
نوحی، عصمت، علی‌پور، الهام، و بهاء‌الدینی، کامبیز (1394). مقایسة تأثیر آموزش حضوری و غیر حضوری مهارت‌های مطالعه بر راهبردهای مطالعه و رضایتمندی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی کرمان. گام‌های توسعه در آموزش پزشکی، 12(5)، 608-601.
نورمحمدی، علی‌اشرف، انتصار فومنی، غلامحسین، حجازی، مسعود، و مروتی، ذکرالله (1397). اثربخشی آموزش مهارت مطالعه بر عزت نفس و خودکارآمدی تحصیلی. توسعة آموزش جندی شاپور، 9، 86-78.
ورعی، پیام، مؤمنی، خدامراد، و مرادی، آسیه (1396). پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی بر اساس نگرش به دین و اضطراب مرگ در مردان سالمند مرکز نگهداری نیمه وقت شهر کرمانشاه. پژوهش در دین و سلامت، 4(2)، 68-54.
وفوری، جواد (1396). تأثیر آموزش مهارت‌های مطالعه (روش برنامه‌‌ریزی و مدیریت زمان و روش تمرکز و حافظه) بر میزان پیشرفت تحصیلی و انگیزش پیشرفت دانش‌آموزان ایران ساکن کشور تاجیکستان. روان‌شناسی مدرسه، 6(2)، 163-146.
Aleksander, J., & Konard, L. (2015). Mock and its characteristics on education and behavioral and welfare characteristics of students. Education and Information Technology, 3(12), 121-132.
Argyle, M., Martin, M., & Crassland, J. (1989). Happiness as a function of personality and social encounters. In J. P. Forgas & J. M. Inne (Eds), Recent advances in social psychology: An international perspectiveAmsterdam: Elsevier Science Publishers, 189-203.
Assaf, W., Elia, G., Fayyoumi, A., & Taurino, C. (2009). Virtual eBMS: a virtual learning community supporting personalised learning. International Journal of Web Based Communities, 5(2), 238-254
Billsberry, J. (2013). MOOCS: Fad or revolution. Management Education, 37(6), 739-746
Elmi, W., & Dika, Y. (2014). The effectiveness of Mock-based education and retention and academic motivation and students' study skills. Communication Technology Learning and Training, 2(15). 69-81.
Gayoung, L. E. E., Sunyoung, K. E. U. M., Myungsun, K. I. M., Yoomi, C. H. O. I., & Ilju, R. H. A. (2016). A study on the development of a MOOC design Model. Educational Technology International, 17(1), 1-37.
Gnzález-Carrasco, M., Casas, F., Malo, S., Viñas, F., & Dinisman, T. )2016(. Changes with age in subjective well-being through the adolescent years: Differences by Gender. J Happiness Stud. 18(1),63-88.
Hall, R. (2015). For a political economy of massive open online courses. Learning, Media and Technology, 40(3), 265-286.
Karnouskos, S., & Holmlund, M. (2014). Impact of Massive Open Online Courses (MOOCs) on Employee Competencies and Innovation. Blekinge Institute of Technology.
Kumar, D., Sunil., Kulkarni, Praveen., Kavitha, T., & et all. (2016). Study skills and strategies of the medical students among medical colleges in Mysore district, Karnataka, India. International Journal of Community Medicine and Public Health, 3(9), 2543-2549.
Laal, M., & Key, L. (2013). Necessities for Lifelong Learning. Proc Soc Behav Sci, 83, 937-941.
Manz, F., & Tiko, S. (2016). Mock education and its effect on learning and study strategies of students with coping disobedience disorder. Learning Disabilities and Technology, 6(7), 68-79.
Nath, P., & Pardhan, R.K. (2012). Influence of positive effect on physical health and psychological well-being: Examining the mediating role of psychological resilience. Health Management, 14(2), 161-174.
Nonis, S. G., & Hudson, G. I. (2010). “Performance of college students: Impact of study time and study habits. Education for Business, 85, 229-238.
Rosenberg, M. (1965). Society & the adolescent self- image. Princeton, nJ. Princeton University.
Ryff, C. D., & Singer, B. H. (2008). Know thyself and become what you are: A eudaimonic approach to psychological well-being. Happiness Studies, 9(1), 98-103.
Ryff, C.D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Personality and Social Psychology, 69(4), 719-723.
Shrivastava, A., & Guiney, P. (2014). Technological developments and tertiary education delivery models-the arrival of MOOCs: Massive Open Online Courses. New Zealand, Ministry of Education.
Singh, A. B. (2016). Learning through Massive Open Online Courses (MOOCs) A case of the first international MOOC. Master's Thesis, UiO in 2015.
Talbot, K. S., Muller, U., & Kerns, AK. (2018). Prospective memory in children with attention deficit hyperactivity disorder: a review. Clin Neuropsychol. 32(5), 783-815.
Vander, A., & Fordi, T. (2017). The effectiveness of Mook education on psychological dimensions and psychological well-being of students. Journal of Technology Studies and Education, 4(21), 42-57
Weinstein, C. E., & Acee, T. W. (2018). Study and learning strategies. Handbook of College Reading and Study Strategy Research. Mahwah, NJ: Routledge.