شناسایی و اولویت بندی نیاز های آموزشی نو آموزان پیش دبستانی عشایر: پژوهش ترکیبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشیار، گروه فلسفة آموزش و پرورش، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه مطالعات برنامۀ درسی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف شناسایی نیازهای آموزشی اولویت‌­دار نوآ­موزان پیش‌­دبستانی عشایر استان چهارمحال و بختیاری به کمک روش آمیختۀ اکتشافی از نوع مدل تدوین ابزار انجام گرفت. در بخش کیفی 12 نفر از متخصصان و کارشناسان دارای تجربۀ تدریس در حوزۀ عشایری با نمونه‌­گیری هدفمند به عنوان مشارکت‌­کنندگان بالقوه انتخاب شدند و با مصاحبه، داده­‌های کیفی اولیه حاصل شد. از معیار همسوسازی داده‌­ها برای سنجش اعتبار اولیۀ داده‌­ها استفاده شد. هم‌چنین با روش تحلیل مضمون چارچوب اولیۀ الگو نیاز­های آموزشی پیش‌­دبستانی عشایر شکل گرفت. در بخش دوم در قالب روش تحقیق توصیفی- پیمایشی کمی از طریق پرسشنامه برآمده از بخش کیفی نظرات 150 نفر از آموزگاران و مربیان پیش­‌دبستانی عشایر استان که به روش نمونه‌­گیری هدفمند از نوع معیار انتخاب شده بودند و به کمک فرمول فریدمن 58 نیاز آموزشی به دست آمده در سه حیطة شناختی، مهارتی و نگرشی اولویت­بندی شدند. نتایج نشان داد بالاترین نیاز آموزشی در حیطۀ شناختی مربوط به (آموزش حروف الفبا در حد تشخیص کلمات هم‌آغاز و هم‌پایان)، آموزش محیط زیست و آموزش خلاقیت؛ در حیطۀ مهارتی مربوط به آموزش زبان رسمی (گفتاری)، آموزش بهداشت فردی و عمومی و آموزش ارتباط با خانواده و مهارت‌­های زندگی؛ در حیطة نگرشی مربوط به آموزش استقلال فردی و حق انتخاب، آموزش گرایش به نظم و انضباط و آموزش عزت نفس می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


افشاری، محمدحسین (1395). تربیت جنسی کودک در روایات اهل بیت (ع). اندیشه و حدیث، 1(20)، 85-75.
اندوز، احمد (1392). ضرورت آموزش محیط زیست در آموزش و پرورش. اولین همایش بین‌المللی محیط زیست و پدافند زیستی، تهران، دی‌ماه 1392.
باهنر، ناصر (1388). تعلیم و تربیت ناشناختة دینی کودکان. اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 1(2)، 235- 203.
برک، لورای­ (1392). روان‌شناسی رشد (از لقاح تا کودکی). ترجمة یحیی سیدمحمدی، جلد اول، چاپ نهم، تهران: انتشارات ارسباران.
بیرجندی، محمد (1390). مطالعة نیازهای آموزشی در زمینة محیط زیست برای توسعة پایدار عشایر کوچندة استان تهران. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشتة مدیریت و برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه پیام نور واحد ری.
پوشنه، کامبیز، خسروی، علی­اکبر، و پورعلی، پریناز (1391). ارزشیابی میزان کیفیت برنامه­های مراکز پیش­دبستانی شهر تهران. اندیشه­های نوین، 23، 56-29.
پهلوان‌نژاد، محمدرضا، و نجفی، آزاده (1387). اهمیت نقش ارتباطی زبان در جهت تکامل فرایند زبان‌آموزی در کودکان پیش‌دبستانی. نوآوری‌های آموزشی، 7(28)، 125-112.
تهرانی فرجاد، مسعود (1388). تبیین اصول قرآن در دورة پیش‌دبستانی. آموزش پیش­دبستانی، 3(25)، 29-16.
تیوکاس، کریستینا، دانیش، استیون، هودک،کن، هک، ایرانجی، و فورتریس، تانیا (1390). بالابردن مهارت­های زندگی از طریق ورزش، ترجکمة شیما شیروانی بروجنی، تربیت بدنی، (2)2، 65-44.
جدیدیان، سمیه (1389). تأثیر ورزش صبحگاهی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر 12-15 سالة مدارس شبانه‌روزی سبزوار. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشتة تربیت بدنی، دانشگاه پیام نور تهران.
جلوه­گر، افسانه، کارشکی، حسین، اصغری، و نکاح، سیدمحسن (1393). آموزش خودتنظیمی بر حل مسائل اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی دختر و پسر. پژوهش‌های علمی و شناختی و رفتاری، (4)1، 27-17.
حریری، نجلا، و پاگردکار، یاسمن (1393). تأثیر قصه‌گویی در کتابخانه‌های عمومی بر افزایش خلاقیت دانش‌آموزان پیش‌دبستانی: یک پژوهش تجربی. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 22(2). 212-195.
حسینی‌مهر، علی، سیف نراقی، مریم، نادری، عزت‌الله، و شریعت‌مداری، علی (1390). مهارت‌های شهروندی مورد نیاز برای کودکان در برنامة درسی دورة راهنمایی. رهبری و مدیریت آموزشی، 4(5)، 65-45.
حمیدی، حسن، حسینائی، علی، و پژوهنده، علی (1388). نقش آموزش پیش‌دبستانی در مهارت­های روانی-حرکتی و سازگاری اجتماعی. مجلة علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه چمران اهواز، 3(6)، 138-117.
خراسانی، نازنین، عابدی، محمدرضا، و صادقی، احمد (1394). نیازسنجی مسیر شغلی کودکان پیش‌دبستانی. مشاوره، 15(59)، 98-87.
خلجی، حسن (1391). بررسی تربیتی آموزه‌های قرآن در تربیت دینی کودکان. پژوهشنامة تربیت تبلیغی، 1(1)، 21-11.
درخانی، زهرا، کجباف، محمدباقر، مولوی، حسین، و امیری، شعله (1387). تأثیر آموزش فرایند تکلیف- فرایند بر عملکرد املانویسی در دانش‌آموزان دبستانی. پژوهش در حیطة کودکان استثنایی، 2(9)، 48-34.
 درویشی، زهره، شهیدی، شهره، حیدری، محمود، و پاکدامن، شهلا (1394). اثربخشی آموزش هنرهای تجسمی با استفاده از بستة آموزشی «آموزش هنر، حامی کودکان نوآور» بر افزایش خلاقیت کودکان دبستانی. روانشناسی افراد استثنایی، 17(5)، 109-85.
رشد آموزش علوم اجتماعی (1389). فصلنامة آموزشی، تحلیلی و اطلاع‌رسانی، 49(14)، 64-1.
زارع، حسین، و نسیم، سعید (1396). مبانی آموزش علوم اجتماعی. تهران: انتشارات پیام نور.
زیدآبادی‌نژاد، فاطمه (1392). اثربخشی آموزش مهارت‌های روانی –حرکتی بر کارکردهای اجرایی کودکان پیش‌دبستانی دارای اختلالات یادگیری غیر کلامی. تازه‌های علوم شناختی، 15(3)، 39-32.
سلیقه‌دار، لیلا، مجدفر، مرتضی، و اصلانی، ابراهیم (1389). مهارت‌های خواندن برای کودکان پیش‌دبستانی. رشد آموزش ابتدایی، 78-1.
سیف، علی‌اکبر (1387). روان‌شناسی پرورشی (یادگیری وآموزش). تهران: انتشارات آگاه.
شاه‌محمدی، نیره (1396). نظم‌پذیری در کودکان. رشد آموزش پیش‌دبستانی، 8(3)، 18-12.
صابری، افسانه (1395). تأثیر موسیقی بر خلاقیت دانش‌آموز. هنرهای نمایشی و موسیقی، 14، 116-103.
ضرغامی، اسماعیل (1395). بررسی تطبیقی مسکن عشایر ایران. مسکن و محیط روستا، 35(155)، 36-.19
طالب‌زاده نوبریان، محسن (1384). اصول برنامه‌ریزی آموزش و پرورش پیش از دبستان. چاپ اول، تهران: چاپ جهاد دانشگاهی.
طاهری آزاد، لیلا، و طاهری آزاد ، علی اصغر (1385). نقش آموزش در کاهش اثرات طبیعی. اولین همایش مقابله با سوانح طبیعی، تهران، دی‌ماه 1385.
عمادی، عبدالرحمن (1367). زنده نگهداشتن فرهنگ بومی کمک به غنای زبان فارسی. آدینه، 2(22)، 40-32.
فتحی واجارگاه، کورش (1385). شرحی بر نظریات برنامة درسی. تهران: نشر آییژ.
فتحی واجارگاه، کورش (1392). اصول برنامه‌ریزی درسی ایران زمین. چاپ دهم، تهران: انتشارات آستان قدس رضوی
فتحی واجارگاه،کورش، و مهرمحمدی، محمود (1381). برنامة درسی، نظرگاه‌ها و چشم‌اندازها. تهران: انتشارات شابک.
قادریانی، هادی، رشیدی، جمشید، و یوسفی، سواره (1392). آموزش و پرورش تطبیقی، سری کتاب­های کمک‌آموزشی کارشناسی ارشد. تهران: نشر مهر سبحان
قاسم‌پور دهاقانی، علی، لیاقت‌دار، محمدجواد، و جعفری، سیدابراهیم (1390). تحلیلی بر بومی­سازی و بین‌المللی‌شدن برنامة درسی دانشگاه­ها در عصر جهانی‌شدن، تحقیقات فرهنگی، 4(1)، 24-1.
قاسمی، نوشاد، و احدی، حسن (1382). بررسی روند رشد مهارت‌های حل مسأله و راهبردهای فراشناختی کودکان 3 تا 11 سال. دانش و پژوهش در روا‌ن‌شناسی، 15(1)، 60-39.
کرسول، جان، و پلانوکلارک، ویکی (1394). روش­های پژوهش ترکیبی، ترجمة علیرضا کیامنش و جاوید سرایی، چاپ دوم، تهران: انتشارات
گودرزی، مرجان (1388). آموزش و شناساندن چگونگی تجزیه و تحلیل داده­ها در پیش‌دبستانی. رشد آموزش پیش‌دبستانی، 3(12)، 45-34.
گودرزی، مرجان (1391). امنیت و بهداشت در مراکز پش دبستانی. رشد آموزش پیش‌دبستانی، 4(1)، 67-34.
لاهیجانیان، اکرم‌الملوک، و عباسی، شیرین (1390). آموزش مصرف بهینة انرژی در مدارس ابتدایی. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 18(2)، 515-531.
محمدپور، احمد (1390). روش تحقیق کیفی ضد روش (منطق و طرح در روش­شناسی کیفی). جلد اول، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان
مدقالچی، علیرضا، عیسی‌زاده لطفی، فرهاد، و فیروزیان، الناز (1383). کاربرد رایانه در آموزش ریاضی مدارس ایران. تخصص در عملیات در کاربردهای آن در ریاضیات، 1( 3)، 35-17.
مفیدی، فرخنده (1391). مبانی آموزش و پرورش در دورة پیش از دبستان. چاپ چهارم، تهران: انتشارات سمت.
مقصودی مدیح، سمیرا، و حسین ثابت، فریده. (1395). اثربخشی آموزش صبر بر سه فضیلت شجاعت، عدالت و میانه‌روی. روان‌شناسی دین، 9(3)، 69-88.
ملکی، حسن (1389). اصول و مفاهیم برنامة درسی. چاپ ششم، تهران: انتشارات سمت.
منطقی، مرتضی (1391). بررسی تأثیر آموزش خلاقیت بر آموزش بر دانش آموزان پیش‌دبستانی و دبستانی. پژوهش‌های برنامه‌های درسی انجمن مطالعات برنامة درسی ایران، 2(1)، 28-1.
منفردی، شیما (1389). نقش عناصر در تأثیر کودکان و نوجوانان با رویکرد نمایش درمانی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی، دانشگاه هنر و معماری. دانشگاه تربیت مدرس.
نریمان، سید محمود (1389). الگوی شجاعت، وطن‌دوستی و ساده‌زیستی گفت‌وگو با حسین شاه‌محمدی. چشم‌انداز، 6(4)، 101-88.
نظری، فاطمه (1394). نقش گردش علمی در دورة پیش‌دبستانی. اولین کنگرة سراسری توسعه و ترویج علوم تجربی و روان‌شناسی، علوم فرهنگی اجتماعی ایران. تهران، دی‌ماه .1394
وزارت آموزش و پرورش (1382). اساسنامة دورة پیش­دستانی، مصوب شورای آموزش و پرورش. تهران: وزارت آموزش و پرورش.
ولایی ملکی، مریم (1390). راهنمای علمی برای بهبود تغذیه در مدارس (اصول –روش‌ها). سلامتی و تندرستی، 35(1)، 119-109.
یزدخواستی، علی (1391). نقش مراکز پیش‌دبستانی در رشد همه‌جانبة کودکان. پیوند، 48، 57-45.
Biriescu, S., & Babaita, C. (2014). Rural education, an important factor of regional development in the context of local government strategies. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 124, 77-86.
Ge, D., Wang, X., & Liu, J. (2021). A teaching quality evaluation model for preschool teachers based on deep learning. International Journal of Emerging Technologies in Learning (IJET), 16(3), 127-143.
Iowa Department of Education. (2018). Legislative Report Early Childhood Assessment, State of Iowa, Department of Education, Grimes State Office Building, pp: 1-7.
Karlsudd, P. (2021). When differences are made into likenesses: the normative documentation and assessment culture of the preschool. International Journal of Inclusive Education, 1-17.
López, L. M., & Foster, M. E. (2021). Examining heterogeneity among Latino dual language learners' school readiness profiles of English and Spanish at the end of Head Start. Applied Developmental Psychology, 73, 101239.
Narimbaeva, L. K. (2020). The Development of The Preschool Education System Is A Requirement Of The Times. The American Journal of Social Science and Education Innovations, 2(11), 108-111.
Nissar, I. (2020). Assessment of inclusive practices in Head Start preschool classrooms: Access, participation, and supports.
Royse, D., Staton-Tindall, M., Badger, K., & Webster, M. (2009). Need assessment. Oxford University Press. New York.
Yang, Y., & Rao, N. (2020). Teacher professional development among preschool teachers in rural China. Early Childhood Teacher Education, 1-26.