بررسی ویژگی‌های روانسنجی نسخۀ ایرانی مقیاس استرس اجتماعی معلم در ارتباط با دانش‌آموز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

2 کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

نظارت بر استرس معلمان با ابزارهای معتبر می‌تواند به منظور افزایش بهداشت روانی و اتخاذ سیاست‌ها و تصمیم‌های مناسب در رابطه با این افراد بسیار مفید باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی و اعتبار یک مقیاس خاص برای معلمان برای ارزیابی استرس وارد شده به آن‌ها از طریق دانش‌آموزان انجام شد. در مطالعۀ همبستگی حاضر 520 معلم در مقاطع تحصیلی مختلف به پرسشنامۀ استرس اجتماعی معلم در ارتباط با دانش‌آموز تادی و همکاران (2017) و پرسشنامۀ فرسودگی شغلی ماسلاچ (1981) پاسخ دادند. به منظور بررسی اعتبار از نوع همسانی درونی مؤلفه‌های درونی پرسشنامه از آلفای کرونباخ و برای بررسی روایی سازه از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. همچنین، برای اطمینان از روایی همگرای پرسشنامه، همبستگی آن با نمره حاصل از پرسشنامة فرسودگی تحصیلی ماسلاچ (1981) بررسی شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد همه سوال‌ها به طور معناداری چهار عامل زیربنایی پرسشنامه استرس اجتماعی معلم در ارتباط با دانش‌آموز شامل پرخاشگری کلامی، ایرادگیری، واکنش نامناسب و رفتارهای ناپسند را اندازه می‌گیرند. در مجموع، نتایج این مطالعه نشان داد پرسشنامة استرس اجماعی معلم در ارتباط با دانش‌آموز تادی و همکاران (2017) در نسخة ایرانی از روایی و اعتبار قابل قبولی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها


بیانی، علی‌اصغر، و سمیعی، رضا (1393). نقش استرس شغلی و فرسودگی شغلی بر سلامت روانی معلمان ابتدایی: آزمون یک مدل فرضی. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، 2(4)، 321-312.
جمالی، اختر، تقی‌‎پور ظهیر، علی، و صالحی، مسلم (1388). رابطة بین عوامل شغلی و سازمانی با رفتار شهروند سازمانی اعضای هیئت علمی واحدهای منطقة یک دانشگاه آزاد اسلامی. رهبری و مدیریت آموزشی، 106(3)، 87-82.
جوادی، رحم‌خدا، رسولی، محسن، و حسنی، جعفر (1398). طراحی پرسشنامة کیفیت زندگی کاری معلمان. ارگونومی، 1(7)، 19-10.
رهاب، پریسا (1394). هنجاریابی پرسشنامة استرس شغلی معلمان شهر تهران. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان.
قاسمی، علی، کدیور، پروین، کرامتی، هادی، و عرب‌زاده، مهدی (1398). بررسی روایی و پایایی پرسشنامة چهار عاملی هیجانات معلم. اندیشه‌های نوین تربیتی، 2(15)، 29-7.
کریمی، فاطمه (1390). بررسی انواع خشونت کلامی و عوامل پدیدآورندة آن از نظر دانش‌آموزان و معلمان. پژوهشنامة حقوقی، 2(2)، 102-85.
کریمی، فریبا، و مرادمند، رضا (1390). بررسی ابعاد استرس شغلی دبیران دورة متوسطه. مجلة تعلیم و تربیت دانشگاه آزاد تبریز، 13، 122-107.
نجارزاده، فاطمه، و صفار، محمدحسین (1397). چگونه توانستم رفتار‌های نامتعارف و استفاده از الفاظ ناشایست را در تعدادی از دانش‌آموزان آموزشگاهم بهبود بخشم. پنجمین همایش علمی پژوهش از  نگاه معلم، میناب.
Ansley, B. M., Houchins, D. E., Varjas, K., Roach, A., Patterson, D., & Hendrick, R. (2021). The impact of an online stress intervention on burnout and teacher efficacy. Teaching and Teacher Education, 98, 103–251.
Bakker, A. B., & Demerouti, E. (2007). The job demands-resources model: State of the art. Journal of Managerial Psychology, 22, 309–328.
Beaman, R., Reynolds, K., & Stephenson, J. (2011). Teacher perceptions of non-compliance in rural primary schools in New South Wales. Education in Rural Australia, 21(2), 105–124.
Bottiani, J. H., Duran, G. A., Pas, E. T., & Bradshaw, G. P. (2019). Teacher stress and burnout in urban middle schools: Associations with job demands, resources, and effective classroom practices. School Psychology, 77, 36–51.
Boyle, G. J., Borg, M. G., Falzon, J. M., & Baglioni, A. J. (1995). A structural model of the dimensions of teacher stress. British Journal of Educational Psychology, 65, 49–67.
Carson, R. L., Plemmons, S., Templin, T. J., & Weiss, H. M. (2011). You are who you are. A mixed method study of affectivity and emotional regulation in curbing teacher burnout. In G. S. Gates, W. H. Gmelch (Series Eds.), G. M. Reevy, & E. Frydenberg (Eds.), Personality, stress, and coping. Implications for education (Vol. 6, pp. 239–265). Charlotte, NC: IAP, Information Age Publishing.
Chang, M. (2009). An appraisal perspective of teacher burnout: Examining the emotional work of teachers. Educational Psychology Review, 21, 193–218.
Clelia zurlo M, Pes D, & Capasso R. (2013). Teachers stress questionnaire: Validity and reliability study in Italy. Department of humanistic studies , University of Naples.
Dormann, C., & Zapf, D. (2004). Customer-related social stressors and burnout. Occupational Health Psychology, 9, 61–82.
Ervasti, J., Kivimäki, M., Pentti, J., Suominen, S., Vahtera, J., & Virtanen, M. (2012). Association of pupil vandalism, bullying and truancy with teachers’ absence due to illness: A multilevel analysis. School Psychology, 50, 347–361.
Evers, W. J., Tomic, W., & Brouwers, A. (2004). Burnout among teachers: Students’ and teachers’ perceptions compared. School Psychology International, 25(2), 131–148.
Fiorilli, C., Albanese, O., Gabola, P., & Pepe, A. (2017) Teachers’ emotional competence and social support: Assessing the mediating role of teacher burnout. Scandinavian Journal of Educational Research, 61(2), 127–138.
Fiorilli, C., De Stasio, S., Benevene, P., Iezzi, D. F., Albanese, O., & Pepe, A. (2015). Copenhagen Burnout Inventory (CBI): A validation study in the Italian teacher sample. Testing, Psychometrics, Methodology in Applied Psychology, 22(4), 1–16.
Friedman, I. A. (2006). Classroom management and teacher stress and burnout. In C. Evertson & C. Weinstein (Eds.), Handbook of classroom management: Research, practice, and contemporary issues (pp. 925–944). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Geving, AM. (2007).Identifying the types of student and teacher behaviors associated with teacher stress. Teaching and Teacher Education: An international Journal of Research and Studies, 23(5), 624-640.
Grayson, L. J., & Alvarez, H. K. (2008). School climate factors relating to teacher burnout: A mediator model. Teaching and Teacher Education, 24, 1349–1363.
Herman, K. C., & Reinke, W. M. (2015). Stress management training for teachers: A proactive guide. New York, NY: Guilford.
Herman, K. C., Prewitt , S. L., Eddy , G. L., Savale, A., & Reinke, W. M. (2020). Profiles of middle school teacher stress and coping: Concurrent and prospective correlates. School Psychology, 78, 54–68.
Johnson, S., Cooper, C. Cartwright, S., Donald, I., Taylor, P., & Millet, C. (2005). The experience of work related stress across occupations. Manage Psychology, 178‐87.
Kinnunen, U., & Salo, K. (1994). Teacher stress: An eight-year follow-up study on teachers’ work, stress, and health. Anxiety, Stress, and Coping, 7(4), 319–337.
Klassen, R. M. (2010).Teacher Stress: The mediating role of collective efficacy beliefs. Educational Research, 103(5), 342-350.
Kourmousi, N., Varvogli, L., Darviri, C., & Alexopoulos, E. (2015). Teacher stress inventory: Validation of the Greek version and perceived stress levels. Psychology Research and Behavior Management, 8, 81-88.
Kyriacou, C. (2001). Teacher stress: Directions for future research. Educational Review, 53, 27–35.
Kyriacou, C., & Sutcliffe, J. (1979). A Note on teacher stress and locus of control. Occupational Psychology, 52, 227-228.
Maslach, C. (2003). Job burnout: New directions in research and intervention. Current Directions in Psychological Science, 12(5), 189-192.
Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of the experienced burnout. Occupational Behavior, 2, 99-113.
Muntele, D., Arhiri, L., Curelaru, V., & Gherman, M. (2014). Teachers' occupational stress questionnaire: Psychometric properties. Rev. Psih, 60(2), 131-140.
Nagatomo, K., Abe, H., Yada, H., Higashizako, K., Nakano, M., Takeda, R., & Ishida, Y. (2018). Development of the school teacher’s job stressor scale. Neuropsychopharmacology Reports published by John Wiley & Sons Australia, Ltd on behalf of The Japanese Society of Neuropsychopharmacology.
Pettegrew, L. S., & Wolf, G. E. (1982). Validating Measures of Teacher Stress. American Educational Research Journal, 19(3), 373-396.
Robers, S., Zhang, J., Truman, J., & Snyder, T. D. (2012). Indicators of school crime and safety: 2011 (NCES 2012-002/ NCJ 236021). National Center for Education Statistics, U.S. Department of Education, and Bureau of Justice Statistics, Office of Justice Programs, U.S. Department of Justice. Washington, DC.
Samad, N., Hashim, Z., Moin S., & Abdullah, H. (2010). Assessment of stress and its risk factors among primary school teachers in the Klang valley. Global J Health, 2(2), 163-171.
Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2017c). Still motivated to teach: A study of school context variables, stress and job satisfaction among teachers in senior high school. Social Psychology of Education, 20, 15e37.
Spilt, J. M., Koomen, M. Y., & Thijs, J. T. (2011). Teacher wellbeing: The importance of teacher-student relationships. Educational Psychology Review, 23, 457–477.
Taddei, S., Contena, B., Pepe, A., & Venturini, E. (2017). The Development and psychometric properties of the teacher social stress scale-student related. Scandinavian Journal of Educational Research, 63(2), 272-284.
Van Droogenbroeck, F., Spruyt, B., & Vanroelen, C. (2014). Burnout among senior teachers: Investigating the role of workload and interpersonal relationships at work. Teaching and Teacher Education, 43, 99–109.