مدل داده‌بنیاد استعدادیابی دانش‌آموزان مستعد شغل معلمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت آموزشی، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

2 دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر ارائة مدل استعدادیابی دانش‎آموزان مستعد شغل معلمی در مدارس دورة دوم متوسطه با استفاده از روش کیفی داده‌بنیاد است. نمونة پژوهش به روش نمونه‎گیری هدفمند از نوع قضاوتی انتخاب شد، و داده‌ها با مصاحبه در نفر 19ام به اشباع نظری رسید. داده‎ها به روش تحلیل مضمون و با استفاده از نرم‎افزار تحلیل داده‎های کیفی مکس‌کیودا طی سه مرحلة کدگذاری اولیه، ثانویه و مفهومی تحلیل شد. بر اساس یافته‎های پژوهش، شرایط علّی مدل استعدادیابی مشتمل بر 21 کد ثانویه با سه مفهوم شامل ابعاد شخصیتی، مهارت‎ها و تمایلات متناظر شد. برای مقولة زمینه‎ای 12 کد ثانویة متناظر با مفاهیم نارسایی‎های قانونی، مدیریتی، اجرایی و سیاسی استخراج شد. مقوله محوری استعدادیابی دانش‎آموزان با کدهای ثانویة مدیریت دانش، اثربخشی، رضایت شغلی و بهره‎وری مشخص شد. مؤلفه‎های مداخله‎گر با مفاهیم ارزش‎های ملی، سیاست‌زدگی، مدیریت ناصحیح استعدادها، فرهنگ ملی، تحریم اقتصادی ایران، شرایط سیاسی داخلی، فرهنگ و شرایط خانواده تبیین شد. راهبردها به دو بخش بلندمدت (اصلاح سبک مدیریتی، مدیریت استعداد، مدیریت استراتژیک، دگرگونی فرهنگی و اصلاحات ساختاری) و کوتاه‌مدت (اصلاح نظام جذب و استخدام، سیاست‎های تشویقی و ارزیابی عملکرد) دسته‎بندی شد. در نهایت پیامدهای مدل استعدادیابی از طریق 8 کد ثانویه در چهار بعد توسعة اجتماعی، توسعة فردی، موازنة میان آموزش و پرورش و ارتقای جایگاه معلمی ارائه شد. استدلال نظری، در کنار تحلیل چندسطحی پیامدهای استعدادیابی در بافت آموزش و پرورش در تصمیم‌گیری بهینه در تمامی سطوح و دستیابی به اهداف سازمانی کمک می‌کند.

کلیدواژه‌ها


اسدی، نوید؛ گودرزی، محمود، سجادی، سیدنصراله، و علی دوست قهفرخی، ابراهیم (1396). بررسی موانع استعدادیابی در ورزش ایران. رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی، 5(18)، 32-23.
انصاری، رضا، و ترکیان تبار، منصور (1398). مهارت‎های ارتباطی معلمان و تأثیر آن بر پیشرفت تحصیلی دانش‎آموزان. سومین همایش ملی روان‌شناسی، تعلیم و تربیت و سبک زندگی، قزوین
باسره، محمد، دوستی، مرتضی، و فرزان، فرزام (1395). تدوین مدل استعدادیابی والیبال در ایران. مطالعات مدیریت ورزشی، 37، 88-57.
بشردوست، فاطمه، و محمدی آریا، علیرضا (1398). بررسی رابطة شخصیت، هوش هیجانی، استعداد و علایق با عملکرد کارکنان در شرکت نساجی دیباریس. مجلة علوم روان‌شناختی، 18(79)، ۸67-۸59.
پیرایش، رضا، و محمدی، شیوا (1394). بررسی تأثیر شخصیت کارکنان بر شغل و محیط کار در سازمان‎ها. اولین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد، مدیریت، حسابداری، علوم اجتماعی، مشهد
حسینی، سیدشاهو، حمیدی، مهرزاد، قربانیان رجبی، آسیه، و سجادی، سیدنصرالله (1392). شناسایی قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای استعدادیابی در ورزش قهرمانی جمهوری اسلامی ایران و تنگناها و چالش‌های فراروی آن. مدیریت ورزشی، 17، 54-29.
داوودی ، سیدعلی، یعقوبی، نورمحمد، یزدانی اورعی، بدرالدین، و ایمانی، عبدالمجید (1396). شناسایی و تبیین مؤلفه‌ها و پیشران‌های مؤثر بر استعدادیابی و جانشین‌پروری در نظام آموزش عالی استان سیستان و بلوچستان با بهره‌گیری از روش میک مک. راهبرد اجتماعی فرهنگی، 24، 261-235.
دهقان طرزجانی، مهناز، و بانشی، علیرضا (1396). چرا در ایران نمی‌توانیم استعدادیابی کنیم؟ سومین همایش بین‌المللی مدیریت استعداد‌ها در هزارة سوم، تهران.
دیویس، برنت (1398). مدیریت استعداد در آموزش. تهران: نشر نگین سبلان.
رحمتی، سارا، و ابیلی، خدایار (1394). مدیریت استعدادها با تمرکز بر فرایند استعدادیابی. کنفرانس ملی رویکردهای نوین در علوم مدیریت، اقتصاد و حسابداری، بابل.
رضایی مدنی، مرتضی، کلانتری هرمزی، آتوسا، و نعیمی، ابراهیم (1398). بررسی فرایند هدایت تحصیلی نوین از منظر مشاوران مدارس. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی (فرهنگ مشاوره)، 10(39)، 48-27.
زندی پور، طیبه (1390). برنامه‌ریزی تحصیلی و شغلی. ناشر: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
سمیعی، فاطمه (1396). آرزوهای شغلی از رؤیا تا واقعیت: بسط، تفسیر و کاربرد نظریة گاتسفردسون. اصفهان: نشر دانشگاه اصفهان.
عبدالوند، ناهید، و فرخی، نورعلی (1394). پیش‌بینی عملکرد دانش‎آموزان اول متوسطة استان لرستان در آزمون استعداد تحصیلی براساس هوش و خلاقیت. کنفرانس بین‌المللی یافته‌های نوین پژوهشی در روان‌شناسی و علوم تربیتی، تهران.
عظیمی‌راد، احسان، جاویدی کرمانی، محمد، و موحد قدسی‌نیا، سیدرضا (1397). استعدادیابی تحصیلی با استفاده از سیستم‌های خبرة فازی. دومین کنفرانس بین‌المللی فناوری و نوآوری‌های نوین در علوم، آمل.
قلی‌پور، آریان، و افتخار، نیره (1396). مدیریت استعداد: نخبه‌یابی، نخبه‌برداری و نخبه‌پروری. تهران: نشر مؤسسه کتاب مهربان نشر
مجاهدی، فاطمه (1394). لزوم استعدادیابی دانش‌آموزان ایرانی در تأمین و توسعة منابع انسانی کارآمد از نگاه جامعه‌شناسی آموزش. علوم انسانی، 7-1.
مهرمحمدی، محمود (1392). بازاندیشی فرایند یاددهی-یادگیری و تربیت معلم. تهران: نشر سازمان پژوهش و برنامه‎ریزی آموزش.
مهرمحمدی، محمود (1394). معلم و تربیت در کرة جنوبی و ایران: نقد و ارزیابی در قالب چند نکته. نخستین همایش تربیت معلم، تهران، دانشگاه فرهنگیان، پردیس نسیبه.
نظرپوری امیرهوشنگ، موسوی، سیدنجم الدین، حکاک، محمد، و پیرزاد، علی (1395). طراحی و تبیین مدل سیستمی مدیریت استعداد در دانشگاه ها. ارمغان دانش، 21(10)، 1040-1029.
نظریان، محمدرضا، عابدی، احمد، مهداد، علی، و نادی، محمدعلی (1399). تجارب زیستۀ معلمان در زمینۀ شناسایی استعدادهای دانش‌آموزان مبتنی ‌بر ابعاد و مؤلفه‌های الگوی تدریس اثربخش. رویکردهای نوین آموزشی، 15(2)، 58-43.
AlGhawi, M. I., Porath, M., & Irueste, P. (2017). Gifted education in the United Arab Emirates. Cogent Education, 32(2), 225-238.
Allouch, A. (2017). The need for a program model for the gifted and talented students: rasing community awareness, Identification and effective intervention in southern Lebanese schools. Available online at http:// proceedings.sriweb.org
Gustave, Sh. (2007). Gender equity intervention on access in Sirlankan University. The Open University of Sirlankan, 41-51.
Khoury, S., & Al-Hroub, A. (2018). Identification of Gifted Students: History, Tools, and Procedures. https://www.researchgate.net/publication/325025051
McCawley, P. (2015). Methods for conducting an educational needs assessment. Uneversity of Idaho Extention, Moscow
Moses, I., Bervy, A., Saab, N., & Admiraal, W. (2017). Who wants to become a teacher? Typology of student teacher’s commitment to teaching. Education for Teaching, 43(4), 444-457.
Salem, M., & Saeed, M. (2016). The identification process and tools for gifted and talented students: Research on 5 inclusive government schools in Ajman to study the areas of identification process tools utilized to screen for gifted and talented students in primary schools. The British university in Dubai, Faculty of Education.
Veladat, F., & Navebrahim, A. (2011). Designing a model for managing talents of students in elementary school: a qualitative study based on grounded theory. International conference on education and educational psychology.
Vora, D., & Kainzbauer, A. (2020). Humanistic leadership in Thailand: a mix of indigenous and global aspects using a cross-cultural perspective. Cross Cultural & Strategic Management, 27(4), 665-687.
Wade, W. (2016). Scenario planning: A field guide to the future. 2nd edition, ‎ Wiley.
Won Han, S. (2018). Who expects to become a teacher? The role of educational accountability policies in international perspective. Educational Development, 75, 141-152.