مدل مناسب اجرای موفقیت‌آمیز آموزش آنلاین در مدارس بر اساس رویکرد نظریۀ داده‌بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 1. دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.

2 دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

3 استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش ارائۀ مدل مناسب اجرای موفقیت‌آمیز آموزش آنلاین از دیدگاه مدیران مدارس است. متناسب با هدف، پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل داده‌بنیاد انجام گرفت. مدیران خبرۀ آموزش آنلاین در مدارس استان کرمانشاه، جامعۀ این پژوهش را تشکیل دادند. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 13 نفر به عنوان نمونۀ پژوهش انتخاب شده و از طریق مصاحبۀ نیمه ساختارمند نسبت به جمع‌آوری داده‌ها اقدام شد. روایی سؤالات با استفاده از نظر متخصصان حوزۀ آموزش آنلاین بررسی و تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها در سه مرحلۀ کدگذاری باز، محوری و انتخابی با استفاده از نرم افزار  MAXQDAانجام شد. اعتبار یافته‌ها به کمک روش تطبیق اعضا و بررسی همکار به دست آمد. نتایج نشان‌دهندۀ 65 مقولۀ فرعی و 20 مقولۀ اصلی شامل برنامه‌ریزی و طرح درس، فعالیت‌های یاددهی- یادگیری، صلاحیت و مهارت معلم، حمایت و همدلی، ارائۀ آموزش آنلاین، مشارکت و تعامل با دانش آموزان، مشارکت والدین، استفاده از فناوری به‌روز در زمینۀ آموزش آنلاین، تقویت زیرساخت‌های انسانی و تکنولوژیکی، حفظ حریم خصوصی کاربران در فضای مجازی، جوّ کلاس درس، سنجش و ارزیابی، توسعۀ کیفیت، توانمندسازی معلمان، تسهیل در روند آموزش و یادگیری، فراهم‌آوردن فرصت به‌روزآوری دانش، بهبود عملکرد و بهره‌وری بیشتر، انعطاف‌پذیری، مهارت‌های ارتباطی و یادگیری فعال بود که در شش طبقۀ اصلی شامل شرایط علّی، پدیدۀ محوری، عوامل زمینه‌ای، شرایط مداخله‌گر، راهبردها و پیامدها در قالب مدل پارادایمی قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها


احمدی، صاحب، قهرمانی، جعفر، و عباس‌زاده سهرون، یدالله (1400). ارائة مدلی برای نظام آموزشی الکترونیکی مؤسسات آموزش عالی کشور. رهبری و مدیریت آموزشی، 15(1)، 163-137.
بازرگان هرندی، عباس (1395). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: انتشارات کتاب دیدآور.
خنیفر، حسین، و غفرانی، عاطفه (1399). تحول دیجیتال در فرایند یاددهی-یادگیری: سنجش صلاحیت دیجیتال دانشجومعلمان. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 9(3)، 47-23.
زارعی ساروکلائی، مائده، شمس، غلامرضا، رضایی‌زاده، مرتضی، و قهرمانی، محمد (1399). تعیین‌‌کنندگان اثربخشی یادگیری الکترونیکی: مطالعه‌ای کیفی بر مدرس. تدریس‌پژوهی، 8(2)، 79-55.
سلیمی، جمال، و رمضانی، قباد (1393). شناسایی مؤلفه‌های تدریس اثربخش و ارزیابی وضعیت تدریس (مطالعۀ موردی: دانشگاه علمی کاربردی استان کردستان). مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 4(8)، 61-33. 
 سلیمی، سمانه، و فردین، محمدعلی (2020). نقش ویروس کرونا در آموزش مجازی، با تأکید بر فرصت‌ها و چالش‌ها. یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 8(2)، 60-49.  
شریفی، مریم، و فقیهی، علیرضا (1392). ارزشیابی طرح آموزش الکترونیکی در مدارس دخترانة متوسطة ناحیة دو اراک از نظر معلمان، مدیران و دانش‌آموزان و راه کارهای بهبود آن. مجلة میان‌رشته‌ای آموزش مجازی در علوم پزشکی، 4(2)، 32-24.
شیربگی، ناصر، و نصیری‌نیا، شهاب (1399). توسعة حرفه‌ای گامی در راستای تدریس اثربخش (مطالعة موردی: معلمان ابتدایی شهر سنندج). تدریس‌پژوهی، 8(1)، 197-166.
صادقی، ریحانه (1399). فضای مجازی و روش‌های مدیریت کلاس. رشد آموزش زبان و ادب فارسی، 34(2)، 13-8.
صبوری خسروشاهی، حبیب (1389). آموزش و پرورش در عصر جهانی‌شدن؛ چالش‌ها و راهبردهای مواجهه با آن. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 1(1)، 196-153. 
علی‌پور، نسرین، نوروزی، داریوش، و نوریان، محمد (1400). طراحی الگوی مؤلفه‌های مؤثر بر کیفیت محیط‌های یادگیری الکترونیکی. فناوری آموزش، 15(3)، 503-518.
علیدادی، علیرضا، قورچیان، نادرقلی، جعفری، پریوش، و باقری، مهران (1399). ارائة مدلی برای توسعة خود مدیریتی در دانش‌آموزان پایة ششم مدارس ابتدایی شهرستان شیراز. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 11(46)، 84-71.  
قنبری، سالار، ضیایی، محمدصادق، و مصلح، مریم (1398). ارائة مدل ارزیابی الکترونیکی در واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد اسلامی. تحقیقات مدیریت آموزشی، 41، 100-75.
مالمیر، رضا، سراجی، فرهاد، و عباسی کسانی، حامد (1399). تبیین خلق محتوای الکترونیکی توسط معلمان در شبکه‌های اجتماعی مجازی. تدریس‌پژوهی، 8(3)، 146-123.
مددلو، قهرمان، سعادتمند، زهره، و یارمحمدیان، محمدحسین (1398). شناخت مؤلفه‌های مشارکت والدین در اجرای برنامه‌های درسی دورة ابتدایی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 10(40)، 251-234.
موسوی, فرانک، و ویسی، معصومه (1399). واکاوی مهارت تعویض مخاطب در کلاس درس بر اساس الگوی داده‌بنیاد. تدریس‌پژوهی، 8(1)، 120-102. 
میرکمالی، سیدمحمد (1395). فلسفة مدیریت. چاپ دوم، تهران: یسطرون.
نادری بنی، ناهید، خنیفر، حسین، و غفرانی، عاطفه (1397). آسیب‌شناسی مدارس ابتدایی هوشمند شهر قم براساس مدل سیستم فنی- اجتماعی. تعلیم و تربیت، 136، 174-153.
وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی (1400). کلاس‌های مجازی و چالش‌های ‏آن. تهران: دفتر انتشارات و فناوری آموزشی.
Al-Fraihat, D., Joy, M., & Sinclair, J. (2020). Evaluating E-learning systems success: An empirical study. Computers in Human Behavior, 102, 67-86.
Alhabeeb, A., & Rowley, J. (2018). E-learning critical success factors: Comparing perspectives from academic staff and students. Computers and Education, 127, 1-12.
Arora, A. K., & Srinivasan, R. (2020). Impact of pandemic COVID-19 on the teaching–learning process: A Study of Higher Education Teachers. Prabandhan: Indian Journal of Management, 13(4), 43-56.
Asoodar, M., Vaezi, S., & Izanloo, B. (2016). Framework to improve e-learner satisfaction and further strengthen e-learning implementation. Computers in Human Behavior, 63, 704-716.
Boelens, R., Voet, M., & De Wever, B. (2018). The design of blended learning in response to student diversity in higher education: Instructors’ views and use of differentiated instruction in blended learning. Computers and Education, 120, 197-212.
Burgess, S., & Sievertsen, H. H. (2020). Schools, skills, and learning: The impact of COVID-19 on education (M. Sheikhan, Trans.). In Collection of International Reports on Higher Education and Coronavirus Crisis (No. 5), Tehran, Iran: Institute for Social and Cultural Studies of Ministry of Science, Research and Technology.
Choudhury, S., & Pattnaik, S. (2020). Emerging themes in e-learning: A review from the stakeholders' perspective. Computers and Education, 144, 103657.
Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage
Corlane, B., Charlette, D., & Kweku-Muata, O-B. (2018). Investigating critical success factors in online learning environments in higher education systems in the Caribbean. Information Technology for Development, 24(3), 582-611.
Dhawan, Sh. (2020). Online Learning: A Panacea in the Time of COVID-19 Crisis. Educational Technology Systems, 49(1) 5–22.
Hung, M. L., & Chou, C. (2015). Students' perceptions of instructors' roles in blended and online learning environments: A comparative study. Computers and Education, 81, 315-325.
Karakaya, F., Arik, S., Cimen, O., & Yilmaz, M. (2020). Investigation of the views of biology teachers on distance education during the COVID-19 pandemic. Education in Science, Environment and Health (JESEH), 6(4), 246-258.
Lall, S., & Singh, N. (2020). COVID-19: Unmasking the new face of education. International Journal of Research in Pharmaceutical Sciences, 11(SPL1), 48-53.
Luka, I. (2018). Summative evaluation of online language learning course efficiency for students studying tourism and hospitality management. Quality Assurance in Education, 26(4), 446-465.
Marshall, David T., Shannon, David M., & Love, Savanna M. (2020) How teachers experienced the COVID-19 transition to remote instruction. Kappan November 2020.pp.46-50.
Matzat, U. (2013). Do blended virtual learning communities enhance teachers’ professional development more than purely virtual ones? A large-scale empirical comparison, Computers & Education, 60(1), 40–51.
OECD. (2020). Strengthening Online Learning when Schools are Closed: The Role of Families and Teachers in Supporting Students During the COVID-19 Srisis. Availble in: https://www.oecd.org/coronavirus.
Putra, P., Liriwati, F., Tahrim, T., Syafrudin, S., & Aslan, A. (2020). The Students Learning from Home Experience during Covid-19 School Closures Policy in Indonesia. Jurnal Iqra’: Kajian Ilmu Pendidikan, 5(2). 30-42.
Stuart-Buttle, R. (2013) Virtual Theology, Faith and Adult Education: An Interruptive Pedagogy, Cambridge Scholars Publishing, 12 Back Chapman Street, Newcastle upon Tyne, NE6 2XX, UK.
UNIAR [University Assessments & Research Laboratory]. (2020). COVID-19 döneminde üniversitelerde uzak eğitim: gençler dersler nasıl gidiyor? [Distance education at universities during COVID-19: How are the lessons going youths?]. Retrieved from http://www.uniar.net
Yulia, H. (2020). Online Learning to Prevent the Spread of Pandemic Corona Virus in Indonesia. Online Learning to Prevent the Spread, 11(1), 48-56.