بررسی روند اعلام نیاز استان ها به معلمان جدید و تأثیر آن بر عملکرد دانشگاه فرهنگیان (مطالعۀ رشتۀ آموزش جغرافیا در بازۀ زمانی 1390 تا 1400)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه آموزش جغرافیا،دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش در حوزۀ آمایش آموزش ­عالی و با هدف بررسی روند اعلام ­نیاز استان‌­ها به معلمان جدید و تأثیر آن بر عملکرد دانشگاه فرهنگیان انجام شده که به عنوان نمونه، رشتۀ آموزش­ جغرافیا در طی بازۀ زمانی 1391 تا 1400 مورد مطالعه قرار­ گرفته­ است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و به روش آمیخته صورت گرفته است. در مرحلۀ کمی، رابطۀ همبستگی بین اعلام ­نیاز استان­‌ها به دبیر جغرافیا با جمعیت دانش­آموزی دورۀ متوسطۀ آن­ها و هم‌چنین، نوسانات سالانه رخ داده در نرم‌افزارSPSS18  مورد بررسی قرار گرفته و سپس با تکیه بر مصاحبه با استادان جغرافیا، تأثیر این روند بر عملکرد دانشگاه فرهنگیان در قالب نرم­افزار MAXQDA2008 تحلیل کیفی شده است. نتایج نشان داد طی یک ­دهۀ گذشته، اعلام نیاز کلی استان‌­ها به دبیر جغرافیا در حد 918/0 با جمعیت دانش‌­آموزی دورۀ متوسطۀ آن­ها همبستگی داشته، اما از استانی به استان دیگر و از سالی به سال دیگر، متغیر بوده است. در نتیجه، شرایط شکننده‌­ای برای این رشته در دانشگاه فرهنگیان ایجاد شده است. در صورت ادامه این بی­‌ثباتی، عملکرد دانشگاه فرهنگیان تضعیف خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


آقاتبار­رودباری، جمیله، و بریمانی، خدیجه، آقامیرزایی محلی، طاهره، و صفاریان همدانی، سعید (1397). آمایش ­سرزمین، راهبردی برای توسعة آموزش­عالی. سلامت، طب و تزکیه، 27(2)، 123-113.
آهنچیان، محمد­رضا (1389). آمایش آموزش­ عالی استان خراسان­ رضوی. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
انزابی، احمد­حسین (1384). تعلیم و تربیت در مراکز تربیت­ معلم: مجموعة سخنرانی­ها و مقاله­های منتخب از همایش جایگاه تربیت ­معلم در نظام آموزش و پرورش کشور. تبریز: مرکز تربیت‌معلم علامه ­امینی.
قربانی، رامین، زیاری، کرامت‌اله، سجودی، مریم، فرهادی، ابراهیم، و شاخوان، عبداله حسین  (1399). تحلیل بر هم کُنش کارکرد آموزش­عالی و صنعت در ایران از منظر آمایش­سرزمین. آمایش ­سرزمین، 2(23)، 519-479.
تلخابی، محمود (1397). برنامة ­درسی تجربه‌شدة آموزش ­ابتدایی در دانشگاه­ فرهنگیان تهران. روان‌شناسی ­شناختی، 6(4)، 72-59.
خروشی، پوران، پریشانی، ندا، و قربانی، سمیه (1399). بررسی مسایل و مشکلات درس ­کارورزی از نظر مدرسین دانشگاه­ فرهنگیان (مطالعة موردی: دانشگاه ­فرهنگیان استان اصفهان). پژوهش در تربیت­ معلم، 3(1)، 39-13.
درخشان، مژگان، و زندی، خلیل (1396). راهکارهای ارتقای شایستگی‌های مدیران گروه­های ­آموزشی. آموزش و ارزشیابی، 10(37)، 189-163.
دهقان، عبدالمجید، مهرام، بهروز، و کرمی، مرتضی (1395). ارزشیابی برنامة ­درسی دانشگاه ­فرهنگیان از حیث تربیت ­معلم پژوهشگر (مورد: پردیس­های شهید ­بهشتی و شهید ­هاشمی­نژاد). مطالعات برنامة ­درسی آموزش­ عالی، 7(13)، 100-78.
رضایی، عباسعلی، و سیری، هانیه (1400). نقش معلمان در اصلاح برنامة ­درسی آموزش ­زبان در نظام­ آموزشی ایران. پژوهش­های زبان‌شناختی در زبان­های خارجی، 11(1)، 49-27.
زجاجی، ندا، درانی، و کمال (1394). تحلیل محتوای اساسنامة دانشگاه فرهنگیان جهت بررسی میزان مطابقت اهداف دانشگاه با مؤلفه­های کیفیت عمر کاری فرهنگیان. مدیریت فرهنگ سازمانی، 13(1)، 32-21.
ساعتچی­ تهرانی، کتایون، نجفیان، سیدمصطفی، و تقی­زاده، احسان (1396). دانشگاه ­فرهنگیان رکن تحول آموزش و پرورش؛ رسالت­ها و مأموریت­ها. سومین همایش ملی پژوهش­های مدیریت و علوم انسانی در ایران، تهران، انتشارات مؤسسة پژوهشی مدیریت مدبر.
شریفی ­نجف­آبادی، رسول، و ایران‌نژاد، ناهید (1399). آسیب­شناسی یکصد­سال تربیت ­معلم در ایران. هفتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات­ نوین در علوم ­تربیتی، روان‌شناسی و مشاورة ایران، تهران.
صادقی، علی، و میر­سپاسی، زهره (1399). آسیب­شناسی شیوة اجرای برنامة درسی رشتة آموزش­ جغرافیا در دانشگاه فرهنگیان. مطالعات برنامة درسی ایران، 15 (56)، 81-65
قربانی، رامین، زیاری، کرامت‌اله، سجودی، مریم، فرهادی، ابراهیم، و حسینی، شاخوان عبداله (1399). تحلیل برهم کنش کارکرد آموزش عالی و صنعت در ایران از منظر آمایش سرزمین. آمایش سرزمین، 12(2)، 519-479.
قرونه، داود، حیدری تاشه­کبود، اکبر، و ثنایی­پور، فاطمه (1398). آسیب‌شناسی آمایش آموزش ­عالی در ایران. اولین گام حکمرانی منطقه­ای، رهیافت، 5(75)، 42-53.
گال، مردیت، بورگ، والتر، و گال، جویس (1391). روش­های تحلیل کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان­شناسی (جلد اول). ترجمة احمدرضا نصر و همکاران، تهران: انتشارات سمت.
محمودی، سیدمحمود (1388). تحلیلی بر سیر تحولات آمایش ­سرزمین فرانسه در نیم‌قرن گذشته و ارائة پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت آمایش سرزمین ایران. مجلة آمایش­ سرزمین، 1(1)، 180-141.
مهر­محمدی، محمود (1395). در هم کنش چالش و آمایش در دانشگاه فرهنگیان. کنگرة آموزش­ عالی (پنل آمایش آموزش ­عالی و توسعة متوازن)، دانشگاه تربیت مدرس.
مهدی­زاده، امیر­حسین، عراقیه، علیرضا، و لفظی، شیلا (1398). شناسایی نیازهای مهارتی مدیران گروه­های آموزشی دانشگاه شهید بهشتی. مجلة راهیافتی نو در مدیریت ­آموزشی، 10(4)، 267-252.
نیلی، محمد­رضا (1392). برنامه­ریزی مبتنی بر آمایش در آموزش ­عالی، (الزام­ها، چالش­ها و راهکارها)، مطالعة ­موردی: آمایش آموزش ­عالی استان اصفهان. انجمن آموزش­ عالی ایران، 5(3)، 26-1.
Agrawal, T. (2014). Educational inequality in rural and urban India. International Journal of Educational Development, 34, 11-19.
Krippendorff, K. (2013). Content analysis. An introduction to its methodology (3rd Ed). California, CA: Sage Publications.
Kutscherauer, A. (2010). Regional disparities in regional development of the Czech republic, Ostrava: University of Ostrava, pp. 54-71.
McDonough, P., & Fann, A. (2007). The study of inequality. In Sociology of Higher Education, Contributions and their Contexts, edited by P. Gumport, Baltimore, MD: The Johns Hopkins University Press pp.53-93.
Qian, X., & Smyth, R. (2008). Measuring regional inequality of education in china: Widening cost- inland gap or widening rural-urban gap? Journal of International Development, J. Int. Dev., 20, 1-21.
Sonetti, G., Lombardi, P., & Chelleri, L. (2016). True green and sustainable university campuses? Toward a clusters approach. Sustainability, 8(1), 8-23.
Vukasocic, M., & Sarrico, C. S. (2010). Inequality in higher education, definitions, Measurements, Inferences, The Serbian Case. Published (2010) in Goastellec G (Eds), Understanding Inequalities in, through and by Higher Education, Sense Publishers: Rotterdam, pp. 1-16.