نقش حس انسجام و باورهای امید در پیش بینی سازگاری تحصیلی دانش آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روان‌شناسی عمومی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 استاد، گروه روان‌شناسی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

4 کارشناس ارشد مشاورة مدرسه، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

سازگاری تحصیلی نقش مهمی در موفقیت تحصیلی و تجربیات کلی بین‌فرهنگی دانش ­آموزان دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش حس انسجام و باورهای امید در پیش ­بینی سازگاری تحصیلی دانش­آموزان انجام گرفت. پژوهش حاضر به روش همبستگی انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش حاضر را کلیۀدانش ­آموزان پسر مقطع متوسطۀ دوم مدارس دولتی شهرستان فارسان بود، که در سال تحصیلی 1397 تحصیل می‌کردند از این جامعه نمونه ­ای به حجم 120 نفر به روش  تصادفی خوشه ­ای انتخاب شدند و به پرسشنامه­های سازگاری تحصیلی بکر و سیریک (1984)، حس انسجام آنتونوونسکی( 1987) و باورهای امید اسنایدر (1989) پاسخ دادند. داده ­ها با شاخص ­های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. نتایج ضریب همبستگی نشان داد سازگاری تحصیلی با تفکر عامل، تفکرراهبردی و نمرۀ کل حس انسجام و مؤلفه­ های ادراک­پ ذیری و مهارپذیری ارتباط مثبت دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد متغیرهای حس انسجام و باورهای امید حدود 17 درصد از واریانس سازگاری تحصیلی در دانش­آموزان را پیش­ بینی می ­کند. نتایج این پژوهش نشان داد باورهای امید و حس انسجام از متغیرهای مرتبط با سازگاری تحصیلی در دانش ­آموزان است که باید در برنامه ­ریزی­ های آموزشی راهکارهایی برای افزایش آن‌ها  ارائه شود.

کلیدواژه‌ها


بیجاری، هانیه (1386). اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر رویکرد امیددرمانی بر افزایش امید به زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان. پایان‌نامة دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد: دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی.
دلاور، علی (1399). منابع نظری و علمی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: انتشارات رشد.
صبحی، ناصر، غفاری، مظفر، و مولایی، مهری (1395). مدل روابط حس انسجام، خوددلسوزی و عملکرد تحصیلی دانشجویان: نقش واسطه‌ای هوش شخصی. آموزش در علوم پزشکی، 16(17)، 175-165.
عزیزی­نژاد، بهاره (1395). نقش حمایت اجتماعی مدارس بر سازگاری تحصیلی: اثر میانجی رضایت از مدرسه، امیدواری و خودکارآمدی دانش‌آموزان. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4(13)، 68-57.
عیسی‌زادگان، علی، میکائیلی منیع، فرزانه، و مروئی میلان، فیروز (1393). رابطة بین امید، خوش‌بینی و معنای تحصیل با عملکرد تحصیلی دانش­آموزان دورة پیش‌دانشگاهی. روان‌شناسی مدرسه، 2(2)، 152-137.
کیافر، مریم سادات، کارشکی، حسین، و هاشمی، فرح (1393). نقش باورهای امید و خوش‌بینی در پیش‌بینی انگیزش تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد. آموزش در علوم پزشکی، 14(6)، 526-517.
کرمانی، زهرا (1388). تأثیر نگرش مذهبی و هیجان‌خواهی بر سازگاری زناشویی دبیران شهرستان پاکدشت. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهراء.
محمدزاده، علی اکبر، پورشریفی، حمید، و علیپور، احمد (1388). اعتبارسنجی مقیاس 13 ماده‌ای حس انسجام (SOC) در نمونة ایرانی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام­نور، تهران، ایران.
میکائیلی منیع، فرزانه، فتحی، گونا، و شهودی، مریم (1394). تحلیل روابط بین خودکارآمدی، انگیزش، امید و تنشگرها با سازگاری تحصیلی در میان دانشجویان کارشناسی دانشگاه ارومیه. اندیشه­های نوین تربیتی، 1(11)، 78-58.
نادری بلداجی‌، فرود (1381)‌. عوامل فرهنگی اجتماعی و آموزشیمؤثر برترک تحصیل دانش‌آموزان مدارس راهنمایی عشایری شهرستان لردگان واردل. پایان‌نامة کارشناسی ارشد‌، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی‌.
نریمانی، محمد، عینی، ساناز، و تقوی، رامین (1397). تبیین فرسودگی تحصیلی دانش­آموزان بر اساس خود دلسوزی و حس انسجام. سلامت روان کودک، 5(1)، 47-36.
نصیری، مرضیه، میکائیلی منیع، فرزانه، و عیسی­زادگان، علی (1396) .بررسی روابط ساختاری دشواری ادراک شده، مقایسة اجتماعی و خودپندارة تحصیلی با سازگاری تحصیلی (مطالعة موردی: دانشجویان کارشناسی دانشگاه ارومیه). پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 5(1)، 22-9.
Akomolafe, M. J., Ogunmakin, A. O., & Fasooto, G. M. (2013). The role of academic self- efficacy, academic motivation and academic self- concept in predicting secondary school Students academic performance. Educational and Social Research, 3(2), 335-342.
Amirkhan, J. H., & Greaves, H. (2003). Sense of coherence and stress: The mechanics of a healthy disposition. Psychology & Health, 18(1), 31–62.
Antonovksy, A. (1987). Unraveling the mystery of health: How people manage stress and stay well. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Bachem, R., & Casey, P. (2018). Adjustment disorder: A diagnosis whose time has come. Affective Disorders, 227, 243-253.
Baker, R. W., & Siryk, B. (1984). Measuring adjustment to college. Counseling Psychology, 31(2), 179-189.
Becker, S. P. (2014). External validity of children's self-reported sleepfunctioning: associations with academic, social, and behavioral adjustment. Sleep Medicine, 15(9), 1094-1100.
Bengtsson, A., & Lars, H. (2008). The Validity of Antonovsky Sense of CoherenceMeasurein a sample of Schizophrenic Patients Living in the Community. Advanced Nursing, 33, 432-438.
Braun-Lewensohn, I. O., Lindstro, M. B., & Margalit, M. (2017). Salutogenesis: Sense of coherence in adolescence. National library of Medicine, 14(1), 136-123.
Braun-Lewensohn, O., Sagy, S., & Roth, G. (2011). Coping strategies as mediators of the relationship between sense of coherence and stress reactions: Israeli adolescents under missile attacks. Anxiety, Stress & Coping: An International, 24(3), 327–341.
Curry, L. A., & Snyder, C. R. (2000). Hope takes the field: Mind matters inathletic performances. In C. R. Snyder (Ed.), Handbook of hope: Theory,measures, and applications (pp. 243–259). San Diego, CA: Academic Press.
Dixson, D. D., Keltner, D., Worrell, F. C., & Mello, Z. (2018). The magic of hope: Hope mediates the relationship between socioeconomic status and academic achievement. Educational Research, 111(4), 507-515
Drysdale, B. M. T., & Mcbeath, M. (2014). Exploring hope, self-efficacy,procrastination, and study skills between cooperative and non-cooperativeeducation students. Asia-Pacific Journal of Cooperative Education, 15(1), 69-79.
Feldman, D. B., Einav, M., & Margalit, M. (2018). Does family cohesion predict children's effort? the mediating roles of sense of coherence, hope, and loneliness.  Psychology, 152(5),.  276-289.
Feldt, T., Leskinen, E., Koskenvuo, M., Suominen, S., Vahtera, J., & Kivim¨aki, M. (2011). Development of sense of coherence in adulthood: a person-centered approach. The population-based Hess up cohort study. Quality of Life Research, 20(1), 69–79.
Gallagher, M. W., & Lopez, S. J. (2008t). Hope, self-efficacy, andacademic success in college students. Poster presented at the annual meeting of the American Psychological Association, Boston, MA.
Garcı´a‐Moya, I., Rivera, F., & Moreno, C. (2013). School context and health in adolescence: The role of sense of coherence. Scandinavian Journal of Psychology, 54(3), 243–249.
Grayson, J. P. (2008). Sense of coherence and academic achievement of domestic and international students: A comparative analysis. Higher Education. 56(4), 473-492.
Holmberg, S., Thelin, A., & Stiernstrom, E. L. (2004).Relationship of sense of coherence to other psychosocial indices. European Journal of Psychological Assessment, 20, 227-236.
Kleiveland, B., Natvig, G. K., & Jepsen, R. (2015). Stress, sense of coherence and quality of life among Norwegian nurse students after a period of clinical practice. National Institutes of Health,3(3), 13-1.
Lustig, D. C., Rosenthal, D. A., Strauser, D. R., & Haynes, K. (2000). The relationship between sense of coherence and adjustment in persons with disabilities. Rehabilitation Counseling Bulletin, 43(3), 134-141.
Michael, S. T. (2000). Hope conquers fear: Overcoming anxiety and panic attacks. In C. R. Snyder (Ed.), Handbook of hope: Theory, measures, and applications (pp. 301–319). San Diego, CA: Academic Press.
Modin, B., Stberg, V. O., Toivanen, S., & Sundell, K. (2011). Psychosocial working conditions, school sense of coherence and subjective health complaints. A multilevel analysis of ninth grade pupils in the Stockholm area. Adolescence, 34, 129–139.
Ong, A. D., Edwards, L. M., & Bergeman, C. S. (2006). Hope as Asource of Resilience in Later Adulthood. Personality and Individual Differences. 41, 1263-1273.
Pettus, K. R. (2006). The relationship of parental monitoring to community college student adjustment and achievement: Differences by gender, ethnicity, parental education level, and student residence. ProQuest.
Reed‐Victor, E. (2004). Individual differences and early school adjustment: Teacher appraisals of young children with special needs. Journal of Early Child Dev Care, 174(1), 59-79.
Rohani, C., Khanjari, S., Abedi, H. A., Oskouie, F., & Langius‐ Eklöf A. (2010). Health index, sense of coherence scale, brief religious coping scale and spiritual perspective scale: Psychometric properties. Adv Nurs, 66(12), 2796- 2806.
Snyder, C. R. (1989). Reality negotiation: From excuses to hope and beyond. Social and Clinical Psychology, 8, 130-157.
Snyder, M. (2006). The discursive proportion of hope: A qualitative analysis of cancer patients’ speech. Qualitative Health Research, 12(2), 25- 29.
Vifladt, A., Simonsen, B. J., Lydersen, S., & Farup, P. G. (2016). The association between patient safety culture and burnout and sense of coherence: A cross-sectional study in restructured and not restructured intensive care units. Intensive Crit Care Nurs, 36, 26-34.
Wu, H., Garza, E., & Guzman, N. (2015). International student’s challenge and adjustment to college. Education Research International, 9(8), 1-9.