شناسایی عوامل ارتقای تعهد سازمانی نیروی انسانی شاغل در دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش شناسایی عوامل ارتقای تعهد سازمانی نیروی انسانی شاغل در دانشگاه فرهنگیان بود. در مطالعۀ کیفی، نظریۀ برخاسته از داده‌ها و از طرح نوخاستۀ گلیزر عوامل ارتقای تعهد سازمانی نیروی انسانی شاغل در دانشگاه فرهنگیان شناسایی شد. بر اساس معیار اشباع نظری 19 نفر به روش هدفمند انتخاب شدند، ابزار گردآوری داده­ها از مصاحبۀ نیمه‌­ساختاریافته بهره گرفته شد. میزان پایایی بین کدگذاران 78/0، و پایایی کدگذاری مجدد 80/0 به دست آمد. برای شناسایی مضامین و مقوله­‌های تعهد سازمانی نیروی انسانی شاغل در دانشگاه از روش تحلیل مضمون استفاده شد. در نهایت، پس از کدگذاری پژوهشگر، 6 مؤلفۀ فردی، رفتاری، روان‌شناختی، مدیریتی، سازمانی و انگیزشی به عنوان مؤلفه‌های مؤثر بر ارتقای تعهد سازمانی نیروی انسانی شاغل در دانشگاه ­­فرهنگیان شناخته شدند و مؤلفۀ روان‌شناختی با ضریب استاندارد 91 درصد بیشترین نقش و مؤلفۀ فردی با ضریب استاندارد 59 درصد کمترین نقش را در تبیین ارتقای تعهد سازمانی نیروی انسانی داشتند. در بخش ­کمی، با استفاده از روش طرح نمونه‌گیری هدفمند از بین استادان هیئت­­ علمی و کارکنان دانشگاه­ فرهنگیان 260 نفر (149 نفر مرد و 111 نفر زن) به­ عنوان نمونۀ پژوهشی انتخاب شدند. ابزار پژوهش در فاز کمی پرسشنامۀ محقق‌ ساخته مبتنی بر مصاحبه بود. بر اساس نتایج تحلیل عاملی، معیارهای روان‌شناختی و رفتاری، بیشترین تأثیرگذاری را در ارتقای تعهد سازمانی داشتند. این بدین معناست که با بالابردن سطح اعتمادسازی، آموزش و آگاهی­­‌بخشی به کارکنان، حفظ ارزش­‌های انسانی، ایجاد محیطی سالم و عاری از هرگونه استرس و تنش­‌هایی که امنیت شغلی را به مخاطره می‌­اندازد، باعث ارتقای تعهد سازمانی دانشگاه فرهنگیان خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


ابراهیمی، مسیح، و مبینی، الهه (1395). تحلیل نقش نظام ارزشیابی عملکرد در بهره‌وری سازمان با استفاده از نظریة داده‌بنیاد. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 8(3)، 81-59.
افشانی، سیدعلیرضا، توکلی­زاده­راوری، محمد، سهیلی، فرامرز، و جنتی­فر، اکرم (1395). بررسی رابطة رضایت شغلی و تعهد سازمانی در بین کتابداران کتابخانه­های عمومی استان یزد. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 18، 144-121.
تاجوران، مرضیه، و صیف، محمدحسن (1396). مدل علی بیگانگی از کار براساس کیفیت زندگی کاری و عدالت سازمانی با تأکید بر نقش واسطه­ای تعارض، تعهد سازمانی و دلبستگی شغلی معلمان تربیت­بدنی شهر شیراز. مطالعات مدیریت ورزشی، 9(43)، 80-61.
تورانی، حیدر (1396). دانشگاه فرهنگیان به مثابة سازمانی یادگیرنده (ابعاد، مؤلفه‌ها و راهکارها). پژوهش در تربیت معلم، 1(3)، 195-165.
جمشیدیان، محمدامین (1396). تأثیر اقدامات مدیریت منابع انسانی بر قصد ترک کارکنان با تأکید بر نقش میانجی تعهد سازمانی در ادارة کل راه و شهرسازی استان مرکزی. مهندسی مدیریت نوین، 6(1 و 2)، 105-89.
حسین­پور، داود، و قربانی پاجی، عقیل (1396). تأثیر راهبردهای توسعة منابع انسانی بر اثربخشی سازمانی با نقش میانجی اعتماد متقابل و رضایت شغلی کارکنان در سازمان ورزش و جوانان استان مازندران. پژوهش‌های مدیریت راهبردی، 23(65)، 75-45.
حسینیان، شهامت، و عیسی­آبادی، مجید (۱۳۹۶). ابعاد استراتژی توانمندسازی منابع انسانی معاونت نیروی انسانی ناجا. مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 5(36)، 126-97.
دعاگویان، داوود، ابراهیم­نژاد، ناصر، فقیهی، سیداحمد، و گرجیان، محمدمهدی (۱۳۹۸). بررسی تأثیر رضایت شغلی و تعهد سازمانی در کاهش تخلفات شغلی پلیس از منظر اسلام. انتظام اجتماعی، 11(3)، 140-119.
زجاجی، ندا، خنیفر، حسین، آقاحسینی، تقی، و یزدانی، حمیدرضا (1396). طراحی چارچوب توسعة حرفه‌ای مدرسان تربیت معلم در پردیس­های دانشگاه فرهنگیان استان اصفهان. تدریس‌پژوهی، 5(4)، 164-143.
سلیمانپور، جواد، مطلبی، ابوطالب، و رشیدی، مجید (1396). اعتبارسنجی الگوی ارتقای تعهد سازمانی، سازمان‌های آموزش علوم دریایی. آموزش علوم دریایی، 4(3)، 60-52.
سهرابی، آرزو، حسن­زاده، کاظم، و فیاضی، مرجان (1395). راهبردهای بهبود نگرش شغلی درک‌شدة کارکنان بر رفتار شهروندی سازمانی. پژوهش‌های پیشرفت و تعالی، 1(2)، 48-41.
شفیع‌پور، سیده فاطمه، زارع زیدی، علیرضا، و متانی، مهرداد (1396). نقش اخلاق حرفه­ای مدیران در موفقیت سازمان­ها. مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، 2(5)، 48-38.
شفیعی، مهرداد (1392). تعهد سازمانی در شرکت­های نوپای دانش­بنیان؛ عامل انسجام تیم و بقای کسب و کار در محیط رقابتی. پارک‌ها و مراکز رشد، 9(34)، 52-44.
شکرالهی یانچشمه، محمد، افشار، علی، خورشیدی، وحید، و عسکریان، مجید (1396). بررسی نقش واسطه­ای اعتماد کارکنان در ارتباط بین رهبری خدمت­گزار و تعهد سازمانی. مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 5(2)، 111-85.
ضیاءالدینی، محمد، و رمضانی قوام­آبادی، سکینه (1392). الگوی غنی­سازی و ‌اشتیاق شغلی برای سنجش‌ میزان تمایل به‌ ترک‌ خدمت‌ کارکنان. مطالعات‌ مدیریت راهبردی، 15، 199-177.
غریب‌زاده، رامین، زاهدان بابلان، عادل، معینی‌کیا، مهدی، خالق‌خواه، و علی (1399). فراتحلیل عومل همبسته با تعهد سازمانی معلمان به عنوان یک متغیر اخلاقی در سازمان‌های آموزشی. اخلاق در علوم و فناوری، 4، 38-31.
فدایی ­کیوانی، رضا، و اشکور، سیده­ زلیخا (1396). جایگاه آموزش در توسعة منابع انسانی سازمان‌های عصر حاضر. مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، 2(5)، 12-1.
قربانی­زاده، وجه­الله، شریعتی، مسعود، ولی­پور، مهدی، و هاشمی، محمد (1397). الگوی توانمندسازی منابع انسانی سازمان عقیدتی- سیاسی نیروی انتظامی. پژوهش­های مدیریت انتظامی، 13(2)، 261-284.
کمالی، یحیی (1396). روش‌شناسی فراترکیب و کاربرد آن در سیاستگذاری عمومی. سیاست، 43، 736-721.
محبوب­خواه، فرهاد، و بیگ­زاده، یوسف (۱۳۹۸). روابط بین پایه­های قدرت با ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینی و تعهد سازمانی؛ نقش میانجی عدالت رویه­ای. مجلة آینده­پژوهی مدیریت، ۱۱۷، 148-135.
محبی­فر، امیر (1397). بررسی رابطة بین تعهد سازمانی، عدالت سازمانی و میل ماندگاری در شغل از دیدگاه کارکنان واحد بهره‌برداری پتروشیمی نوری. مطالعات مدیریت و حسابداری، 4(1)، 275-270.
مهدوی، غلامحسین، و زمانی، رضا (۱۳۹۸). تأثیر تعهد حرفه­ای و ردة سازمانی بر پذیرش کمتر از واقع گزارش‌کردن زمان به وسیلة حسابرس: با توجه به نقش تعدیل­کنندگی رضایت شغلی. مطالعات حسابداری و حسابرسی، ۳۰، 20-5.
نامداری پژمان، مهدی، میرکمالی، سیدمحمد، پورکریمی، جواد، و فراستخواه، مقصود (1398). شناسایی مؤلفه­های اثرگذار در تضمین کیفیت آماده­سازی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان: رویکرد کیفی. رهیافتی ­نو در مدیریت آموزشی، 10(38)، 34-1.
Baron, R. (1986). Behaviour in organizations. Newton, MA: Allyn and Bacon.
Celik, G., & Oral, E. (2019). Mediating effect of job satisfaction on the organizational commitment of civil engineers and architects. International Journal of Construction Management, 21(10), 969-986.
Cheah, C. S., Chong, V. S. W., Yeo, S. F., & Pee, K. W. (2016). An empirical study on factors affecting organizational commitment among generation X. Procedia- Social Sciences, 219, 167-174.
Culibrk, J., Deli´c, M., Mitrovi´c, S., & Culibrk, D. (2018). Job satisfaction, organizational commitment and job involvement: The mediating role of job involvement. Frontiers in Psychology, 9(132), 1-11.
Farrukh, M., Ying, C. W., & Mansori, S. (2017). Organizational commitment: an empirical analysis of personality traits. Work-Applied Management, 9(1), 18-34.
Hakim, A. (2020). Effect of compensation, career development, work environment on job satisfaction and its impact on organizational commitments in PT Jakarta Tourisindo. Critical Reviews, 7(12), 538-548.
Lincoln, Y., & Guba, E. G. (1985), Naturalistic inquiry, 1st edition, Sage Publications, Beverly Hills.
Martins, J., Lopes, J., Machado, F., Fernandes, C. & Tasso, J. (2019) The relationship between organizational commitment, knowledge transfer and knowledge management maturity. Knowledge Management, 23(3), 489-507.
Meyer, J. P., & Allen, N. J. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
Meyer, J. P., & Herscovitch, L. (2001). Commitment in the workplace, toward a general model. Human Resource Management Review, 11(3), 299-326.
Ongalo, E. A., & Tari, J. (2015). Effect of employee motivation strategies on organizational performance: A case of electricity generating and distribution firms in Kenya. European Journal of Business and Management, 7, 55-65.
Steers, R. M., & Porter, L. W. (1989). Motivation and work behavior. 5th ed, Mcgraw-Hill, INC.