ارزیابی سواد مکان قرآنی دانشجومعلمان ورودی دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه آموزش جغرافیا، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

چکیده

سواد مکان قرآنی، توانایی جایی یابی، تشریح وقایع و بیان اندرز های نهفته در مورد مکان هایی است که در قرآن به طور مستقیم و یا غیر مستقیم به آن ها اشاره شده است و انتظار می رود که فارغ التحصیلان دبیرستان ها از قابلیت های لازم در این زمینه برخوردار باشند. هدف از این پژوهش تعیین سطح سواد مکان قرآنی دانشجویان ورودی به دانشگاه، جهت برنامه ریزی برای رفع کاستی های موجود بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجومعلمان ورودی مهر 1400 گروه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه فرهنگیان استان البرز بوده اند که 191نفر از آن‏ها به روش نمونه ‏گیری طبقه‏ای تصادفی انتخاب و به واسطه پرسشنامه ‏ی محقق ساخته‏ ای که روایی آن توسط اساتید و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ تایید گردیده، مورد ارزیابی قرار گرفته ‏اند. نتایج به دست آمده که در نرم افزار SPSS 23 ارزیابی و تحلیل شده گواه آن است که سطح سواد مکان قرآنی دانشجومعلمان در حد مطلوبی بوده و میزان تبیین آن بر اساس نقش دروس تاریخ، جغرافیا و جامعه شناسی دوره دبیرستان 46/6درصد می باشد. نظر به اینکه مشخص شد که کانون تمرکز آموزش‏های دوره دبیرستان بر شهر مکه و اطراف آن متمرکز بوده و با دور شدن از این محدوده به پایین‏تر از حد مورد انتظار می رسد؛ پیشنهاد می‏شود که تدابیری در دانشگاه فرهنگیان اندیشیده شده و نقص موجود بر طرف گردد.

کلیدواژه‌ها


ادیب منش، مرزبان؛ پروانه، فرهاد (1394). تحلیل محتوای کتاب‌های درسی تاریخ مقطع متوسطه از منظر ترسیم هویّت دینی از سال 58تا 92 ه.ش. پژوهش‌های برنامه درسی، 5 (2)، 97-120.
اشرفی، عباس (1380). اهداف قصص قرآنى، پژوهش‌های قرآنی، 7(25)، 253-344.
باقرزاده فلاح، علی؛ احمدیان؛ محمدعلی؛ دلبری، شهربانو؛ اسدبیگی، اردشیر (1379). اهمیت توجه به جغرافیا در تحلیل رویدادهای تاریخی قرآن کریم؛ مطالعه موردی: موقعیت جغرافیایی مدین شعیب. تاریخ و فرهنگ، 50(2)، 85-98.
بختیاری، محمدعزیز (1381). درآمدی بر مفاهیم اجتماعی در قرآن کریم. مطالعات راهبردی زنان، 3(2)، 12-23.
بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم (1393). باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن، چاپ هفتم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
پروین، جلیل؛ مهدوی راد، محمد علی؛ شجاعی، فریبا (1397). تحلیل تطبیقی طوفان نوح در تورات و قرآن، پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، 7(1)، 59-74.
حری، ابوالفضل (1388). مؤلفه‌های زمان و مکان روایی در قصص قرآنی. ادب پژوهی، 7، 125-141.
حسین‌بر، اشرف؛ مدرس، محمد؛ سپاهیان، عبدالملک (1392). جایگاه سواد قرآنی دانش آموزان در سند تحول بنیادین و برنامه درسی ملی، همایش ملی تغییر برنامه درسی دوره های تحصیلی آموزش‌وپرورش، بیرجند.
رمضانی، فاطمه (1385). راهنمای برنامه ی درسی قرآن و آموزش آن، رشد آموزش قرآن، 14، 10-17.
زمانی، جواد (1385). پالئونتولوژی دست توانای جغرافیا (قرآن و علوم)، چشم‌انداز جغرافیایی، 1(2)، 67-78.
سهرابی، حیدر؛ محمدرضایی، علی؛ عمادی، محسن (1395). میزان اثر بخشی طرح سراسری حفظ قرآن کریم در ارتقای سواد قرآنی کارکنان ناجا، بصیرت و تربیت اسلامی، 13(39)، 133-156.
شایان، سیاوش (1385). نظرخواهی موسسه گالوپ درباره میزان اطلاعات مردم از دانش جغرافیا. رشد جغرافیا، 5(3)، 46-50.
شورای‌عالی انقلاب فرهنگی(1390). سند تحول در آموزش‌وپرورش. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
شورای‌عالی آموزش‌وپرورش (1391). برنامه درسی ملی. تهران: وزارت آموزش‌وپرورش.
شوقی، ابوالخلیل (1388). متن کامل اطلس قرآنی، ترجمه محمد کرمانی. مشهد: به نشر.
طباطبایی امین، طاهره سادات؛ احمدیان، محمدعلی (1391). جغرافیای تاریخی مصر در قرآن کریم و عهد عتیق. قرآن شناخت، 5(1)، 101-124.
طباطبایی امین، طاهره‌سادات؛ افسر دین، حسین (1393). جایگاه مطالعات جغرافیایی در آراء تفسیری علامه طباطبائی، سراج منیر، 5(16)، 35-35-66.
طباطبایی، سید محمدحسین (1374). تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، دوره 20 جلدی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
عبدل نژاد، محمدعلی (1389). اهداف آموزش‌وپرورش، اهداف جغرافیا و تحلیل محتوای کتاب درسی جغرافیا. رشد آموزش جغرافیا، 25(1)، 5-9.
فتحی فوزی، عبدالمطی (1427). سلسله قصص الاماکن التی ذکرت فی القرآن الکریم للاطفال. القاهره: دارالتوزیع و النشر الاسلامیه.
فلاحیان، ناهید؛ آرام، محمدباقر؛ نادری، مریم؛ احمدی، آمنه.(1391). روش آموزش مطالعات اجتماعی. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
فیضی، محمود؛ رئوفی، محمد باقر (1395) بررسی موانع و عوامل مؤثر بر سواد قرآنی دانشجویان. تصویر سلامت، 7(3)، 53-60.
قرائتی، محسن (1383). تفسیر نور، (دوره 10 جلدی). تهران: مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن.
قرآن کریم.
کامل، عبدالعزیز (1381). درآمدی بر جغرافیای قصص قرآن. بینات، 9(3)، 24-45.
مصباح یزدی، محمدتقی (1379). منطق فهم قرآن، قبسات، 5(18)، 27-35.
وکیل، مسعود (1383). سواد قرآنی. رشد آموزش قرآن، 2(6)، 3-8.
اله‌کرمی،آزاد؛ امیری، عسگر؛ طوفانی‌نژاد، احسان (1396). چندرسانه‌ای تعاملی، سواد قرآنی و انگیزش تحصیلی. فناوری آموزش و یادگیری، 3(12)، 27-46.
یوسفی، آزیتا؛ فروزش، زهرا؛ کارآزما، ندا (1400). راهکارهایی جهت ارتقاء سواد قرآنی دانش‌آموزان پایه اول در فضای مجازی. اولین کنفرانس ملی مطالعات کاربردی در فرآیندهای تعلیم و تربیت، بندرعباس
Dikmenli, Y. (2014). Geographic Literacy Perception Scale (GLPS) validity and reliability study. Mevlana International Journal of Education, 4(1), 1-15. DOI:10.13054/mije.13.43.4.1
National Geographic of USA.(2002). Reper 2002 Global Literacy Survy, National Geographic Education Foundation.
Wachlin, M. (2004). Bible Literacy Report: What Do American Teens Need to Know and What Do They Know? ‎ BLP Publishing.