طراحی الگوی شایستگی های حرفه ای معلمان راهنمای کارورزی دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکدة روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکدة روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی شایستگی های حرفه ای معلمان راهنمای کارورزی دانشگاه فرهنگیان انجام شد. روش پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی؛ به لحاظ گردآوری اطلاعات، از نوع آمیخته بوده است. جامعه آماری پژوهش اساتید راهنما، معلمان راهنما و دانشجو-معلمان ترم آخر کارورزی دانشگاه فرهنگیان بود. روش نمونه‌گیری در بخش کیفی به روش غیر احتمالی و هدفمند و تا سطح اشباع بود. براین اساس 30 نفر که با هدف پژوهش همخوانی بیشتری داشتند به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. روش نمونه‌گیری در بخش کمی، نمونه‌گیری خوشه‌ای بوده است که بدین ترتیب، 191 نفر انتخاب شدند به‌منظور گردآوری داده‌ها در مرحله کیفی از مصاحبه نیمه‌ساخت‌مند استفاده شد و در بخش کمی به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد. داده‌های کیفی با استفاده از روش کلایزی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت و در بخش کمی از مدل یابی معادلات ساختاری جهت تایید الگوی بدست آمده در بخش کیفی استفاده شد. بر اساس نتایج تحلیل داده‌ها شایستگی‌های معلمان راهنما کارورزی در 5 حیطه، 66 مقوله فرعی و 15 مقوله اصلی شناسایی شدند. حیطه دانش شامل 4 مقوله اصلی دانش موضوعی، دانش تربیتی، دانش سازمانی، دانش عمومی؛ حیطه مهارت شامل 4 مقوله اصلی، مهارت‌های آموزشی، مهارت‌های مربی‌گری، مهارت‌های پژوهشی، مهارت‌های ارتباطی؛ حیطه توانایی شامل 1 مقوله اصلی توانایی فکری؛ حیطه ویژگی شامل 2 مقوله اصلی ویژگی روان‌شناختی و ویژگی‌های اخلاقیو در آخر حیطه نگرش شامل 4 مقوله اصلی نگرش مثبت نسبت به آموزش و پرورش، نگرش مثبت نسبت به کارورزی ، نگرش خود توسعه‌ای و نگرش مثبت نسبت به جامعه بود.

کلیدواژه‌ها


احمدی، آمنه؛ مهرمحمدی، محمود؛ سلیمانی‌آقچای، مژگان؛ حسین‌زاده، غلامحسین؛ صفرنواده، خدیجه؛ مشفق‌آرانی، بهمن؛ آل‌حسینی، فرشته؛ احمدی، فاطمه‌زهرا؛ الهامیان، نگار؛ موسی‌پور، نعمت‌الله؛ مهدوی‌هزاوه، منصوره (1394). راهنمای عملی برنامه کارورزی دانشگاه فرهنگیان با رویکرد تربیت‌معلم فکور(1). تهران: انتشارات دانشگاه فرهنگیان.
اسمیت، فیلیپ؛ هولفیش، هنری گوردون (1389). تفکر منطقی: روش تعلیم و تربیت، ترجمه شریعتمداری، علی. تهران: انتشارات سمت.
اصغری، مریم (1395). ارزیابی کیفیت برنامه درسی اجرا شده کارورزی دانشگاه فرهنگیان از دیدگاه دانشجویان. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه الزهرا(س).
اولی، اسماعیل؛ ارشدی، نعمت‌الله؛ موسی‌پور، نعمت‌الله؛ یادگارزاده، غلامرضا (1398). طراحی الگوی شایستگی معلمان شیمی دوره متوسطه دوم. مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 9(27)، 129-167.
برزگر بفرویی، کاظم؛ فرزین، سمیرا؛ زارع، مریم (1398). نقش راهبردهای فراشناختی خواندن در پیش‌بینی تفکر انتقادی دانشجومعلمان شهر شیراز. تازه‌های علوم شناختی، 21(1)، 105-116.‎
بهارستان، جلیل (1378). برنامه کارورزی یا تدریس عملی در مراکز تربیت معلم. تهران: دفتر همکاری حوزه و دانشگاه.
زارع‌صفت، صادق (1396). واکاوی تجربه­های زیسته کارورزی در دانشگاه فرهنگیان: الگوی مفهومی. نظریه و عمل در برنامه درسی، 5(9)، 37-67.
زجاجی، ندا؛ خنیفر، حسین؛ آقاحسینی، تقی؛ یزدانی، حمیدرضا (1396). شناسایی و تبیین شایستگی‌های پایه و الزامات توسعه حرفه‌ای مدرسان تربیت معلم در دانشگاه فرهنگیان. توسعه آموزش جندی شاپور اهواز، 8، 149-159.
سلطان‌القرایی، خلیل؛ سلیمان‌نژاد، اکبر (1387). تفکر انتقادی و ضرورت آموزش آن در کلاس درس. تربیت اسلامی، 3(6)، 181-195.
عزیزی، شهریار (1395). روش پژوهش در مدیریت با تأکید بر مثال‌های کاربردی و آماری. تهران: انتشارات سمت.
قربانی، محمدرضا؛ غلامی، اعظم؛ اندیشمند، نیکو (1397). شناسایی آسیب‌ها و کارکردهای برنامه درسی کارورزی از دیدگاه دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان: یک مطالعه موردی در گروه‌های علوم پایه. پویش در آموزش علوم پایه، 4(13)، 44-57.
مرتضوی‌زاده، حشمت‌الله؛ نصر اصفهانی، احمدرضا (1396). واکاوی دیدگاه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در خصوص مشکلات درس تمرین معلمی(کارورزی). پژوهش­های تربیتی، 4(36)، 60-74.
مشفق آرانی، بهمن؛ احمدی، غلامعلی (1393). راهنمای تمرین معلمی: ویژه دوره‌های کاردانی و کارشناسی تربیت معلم. تهران: موسسه فرهنگی مدرسه برهان.
موسوی، مهسا (1398). شناسایی شایستگی­های حرفه­ای هنرآموزان بخش صنعت هنرستان­ها فنی‌و‌حرفه­ای. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه تهران.
میکائیلو، غلامحسین؛ موسوی، سیده فرح (1395). ارزیابی ویژگی­های حرفه­ای معلمان راهنمای کارورزی دوره ابتدایی از دیدگاه دانشجومعلمان. توسعه حرفه­ای معلم، 1(2)، 81-100.
نامداری پژمان، مهدی؛ میرکمالی، سیدمحمد؛ پورکریمی، جواد؛ فراستخواه، مقصود (1401). الگوی تضمین کیفیت آماده‌سازی دانشجومعلمان در نظام تربیت‌معلم ایران. فصلنامه تعلیم‌وتربیت، ۳۸ (۴)، 7-28.
Bell, B., & Gilbert, J. (1994). Teacher development as professional, personal, and social development. Teaching and teacher education10(5), 483-497. DOI: 10.1016/0742-051X(94)90002-7
Beywl, Z., & Zierer, K. (2014). John Hattie: Lernen sichtbar machen, überarbeitete deutschsprachige ausgabe von visible learning (2. korrigierte auflage). Germany
Caena, F. (2011). Literature review Teachers’ core competences: requirements and development. Education and training, 2020, 2011-2013.
Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications.
Czerniawski, G., Gray, D., MacPhail, A., Bain, Y., Conway, P., & Guberman, A. (2018). The professional learning needs and priorities of higher-education based teacher educators in England, Ireland and Scotland. Journal of Education for Teaching44(2), 133-148. DOI:10.1080/02607476.2017.1422590
Espino-Díaz, L., Fernandez-Caminero, G., Hernandez-Lloret, C. M., Gonzalez-Gonzalez, H., & Alvarez-Castillo, J. L. (2020). Analyzing the impact of COVID-19 on education professionals. toward a paradigm shift: ICT and neuroeducation as a binomial of action. Sustainability, 12(14), 5646. DOI:10.3390/su12145646
Faikhamta, C., & Clarke, A. (2018). Thai cooperating teachers' motivations and challenges in supervising student teachers during their practicum program. Kasetsart Journal of Social Sciences, 40(3), 567-573. DOI:10.1016/j.kjss.2017.12.018
Foulger, T. S., Graziano, K. J., Schmidt-Crawford, D., & Slykhuis, D. A. (2017). Teacher educator technology competencies. Journal of Technology and Teacher Education25(4), 413-448. https://www.learntechlib.org/primary/p/181966/.
Goodwin, A.L, Kosnik, C. (2013). Quality Teacher Educators = Quality Teachers? Conceptualizing essential domains of knowledge for those who teach teachers. Teacher Development, 17(3), 334-346. DOI: 10.1080/13664530.2013.813766.
Grimmet, P.P., & McKinnon, A.M. (1992). Craft knowledge and the education of teachers. Review of Research inEducation, 18, 385-456. DOI:10.3102/0091732X018001385
Hasanah, H., Ardi, M., Lumu, L., & Malik, M. N. (2022). Teacher Competency Analysis in Applying Technological, Pedagogical and Content Knowledge (TPACK) on Productive Learning in Vocational High School (VHS). International Journal of Social Science Research and Review5(1), 166-175. DOI: 10.47814/ijssrr.v5i1.162
Henseler, J., Ringle, C. M., & Sinkovics, R. R. (2009). The use of partial least squares path modeling in international marketing. In New challenges to international marketing, 20, 277-319). Emerald Group Publishing Limited.
Hoffman, J. V., Wetzel, M. M., Maloch, B., Greeter, E., Taylor, L., DeJulio, S., & Vlach, S. K. (2015). What can we learn from studying the coaching interactions between cooperating teachers and preservice teachers? A literature review. Teaching and Teacher Education52, 99-112. DOI: 10.1016/j.tate.2015.09.004
Hudson, P. (2013). Mentoring as professional development:‘growth for both’mentor and mentee. Professional development in education39(5), 771-783. DOI:10.1080/19415257.2012.749415
Koç, I. (2012). Preservice Science Teachers Reflect on Their Practicum Experiences. Educational Studies, 38 (1), 31–38. DOI:10.1080/03055698.2011.567030
Kosnick, C., & Beck, C. (2008). In the Shadows: Non-Tenure-Line Instructors in Pre-Service Teacher Education.  European Journal of Teacher Education, 31(2), 185-202. DOI:10.1080/02619760802000214
Koster, B., Brekelmans, M., Korthagen, F., & Wubbels, T. (2005). Quality requirements for teacher educators. Teaching and teacher education, 21(2), 157-176. DOI: 10.1016/j.tate.2004.12.004
Kremenitzer, J. P. (2005). The emotionally intelligent early childhood educator: selfreflective journaling. Early Childhood Education Journal, 33 (1), 3-9. DOI:10.1007/s10643-005-0014-6
Lawson, T. Çakmak, M. Gündüz, M. & Busher, H. (2015). Research on teaching practicum–a systematic review. European journal of teacher education, 38(3), 392-407. DOI:10.1080/02619768.2015.1055109
Lee, N., Haena, J., & Su‐Yeon, P. (2016). Patient safety education and baccalaureate nursing students' patient safety competency: A cross‐sectional study. Nursing & health sciences 18.2: 163-171. DOI:10.1111/nhs.12237
Loughran, J. (2014). Professionally developing as a teacher educator. Journal of Teacher Education, 65(4), 271-283. DOI: 10.1177/0022487114533386
MacPhail, A., Ulvik, M., Guberman, A., Czerniawski, G., Oolbekkink-Marchand, H., & Bain, Y. (2018). The professional development of higher education-based teacher educators: needs and realities. Professional Development in Education, 45(5), 848-861. DOI: 10.1080/19415257.2018.1529610
McDonald, M., Kazemi, E., & Kavanagh, S. (2013). Core practices and pedagogies of teacher education: A call for a common language and collective activity. Journal of Teacher Education, 64(5), 378-386. DOI:10.1177/0022487113493807
Tampang, B. L. L., & Wonggo, D. (2018, February). Teacher Professionalism in Technical and Vocational Education. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 306(1), 012017. DOI: 10.1088/1757-899X/306/1/012017
Uerz, D., Volman, M., & Kral, M. (2018). Teacher educators' competences in fostering student teachers’ proficiency in teaching and learning with technology: An overview of relevant research literature. Teaching and Teacher Education, 70, 12-23. DOI:10.1016/j.tate.2017.11.005
Wetzels, M., Odekerken-Schröder, G., & Van Oppen, C. (2009). Using PLS path modeling for assessing hierarchical construct models: Guidelines and empirical illustration. MIS quarterly, 177-195. DOI: 10.1007/s11205-022-02994-7