طراحی و اعتبار یابی مدل مطلوب تربیت فرهنگی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری رشته علوم تربیتی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

2 استاد برنامه ریزی درسی گروه پیراپزشکی عمومی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

3 دانشیار گروه علوم تربیتی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.

چکیده

تربیت فرهنگی را قابلیت یادگیری الگوهای جدید در تعاملات فرهنگی و ارائه پاسخ‌های رفتاری صحیح به این الگوها، تعریف کرده‌اند. با توجه به اینکه تعلیم‌وتربیت رسالت گسترش و تحکیم ارزش‌های فرهنگی را بر عهده دارد، نیازمند الگوی مناسب برای این مهم است. مطالعه حاضر با هدف «طراحی و اعتباریابی مدل مطلوب تربیت فرهنگی برای دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان» انجام شد. مطالعه به روش داده بنیاد از نوع اکتشافی متوالی انجام شد. مشارکت‌کنندگان در این پژوهش از اساتید خبره و باسابقه و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه و مدیران حوزه فرهنگی به روش نمونه­گیری گلوله برفی و با 20 نفر به اشباع نظری رسید. ابزار گردآوری داده‌ها، مصاحبه نیمه ساختار بود. از یافته‌های حاصل از مصاحبه‌ها در مرحله کدگذاری باز تعداد 353 کد و در مرحله کدگذاری محوری تعداد 36 کد احصاء گردید. نتایج نشان داد که مدل تربیت فرهنگی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان، تلفیقی از عناصر مؤلفه‌های تربیت فرهنگی، راهبردهای تدوین مدل فرهنگی، ویژگی‌های مدل تربیت فرهنگی، بسترهای مناسب اجرای الگو، مداخلات تربیت فرهنگی و پیامدهای مدل ایده­آل است که هرکدام از این عناصر دارای ویژگی­هایی هستند که در پژوهش حاضر به آن‌ها اشاره شده است. با توجه به یافته‌ها، پیشنهاد می‌شود مدل جامع تربیت فرهنگی برای دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان اجرا گردد. زیرا نتایج اجرای مدل باعث توسعه و پای‌بندی به ارزش‌های فرهنگی، برخورد با چالش‌ها و آسیب­های اجتماعی، تربیت صحیح در راستای شکوفایی استعدادهای جامعه، احترام به خرده‌فرهنگ‌های ملی، تقویت روحیه وطن‌پرستی و احساس تعلق ملی، تقویت حس مسئولیت‌پذیری، مقابله با فرهنگ‌های مهاجم بیگانه و انتقال میراث فرهنگی به نسل آینده می‌شود.

کلیدواژه‌ها


برهمن، مریم (1397). تبیین و نقد اهداف تربیت فرهنگی بوردیو بر اساس دیدگاه‌های امام خمینی(ره). پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، 83، 77-104.
خروشی، پوران؛ نصر اصفهانی، احمدرضا؛ میرشاه جعفری، سید ابراهیم؛ موسی‌پور، نعمت‌اله (1396). مدل مفهومی شایستگی‌های موردانتظار از دانشجومعلمان در برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان بر اساس دیدگاه صاحب‌نظران. مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 7(18)، 169-199.
خنکدار طارسی، معصومه؛ سلحشور، احمد (1392). عوامل تربیت فرهنگی از دیدگاه امام خمینی (ره)، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 21 (20)، 115-133.
رجبی، محمدمهدی؛ مرادی، پریسا (1396). تأثیر و نقش معلمان ابتدایی در تربیت فرهنگی دانش‌آموزان. دومین همایش بین‌المللی و چهارمین همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران.
سلسبیلی، نادر (1382). مجموعه مطالعات در مسائل و مباحث اساسی حوزه برنامه‌ریزی درسی و روش‌های تدریس، گزارش پژوهش، پژوهشکده تعلیم‌وتربیت، ص51.
شمشیری، بابک (1396). نقش و جایگاه تربیت فرهنگی در نظام تربیت‌معلم. پژوهش در تربیت‌معلم، 1(2)، 129-124.
فتح‌آبادی، جلیل (1393). نگرش اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های تهران به فعالیت‌های فرهنگی استادان بر اساس ماده اول آیین ارتقاء. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 7(2)، 97-116.
فرمهینی فراهانی، محسن (1393). فرهنگ توصیفی علوم تربیتی. تهران: شباهنگ.
کاملی، علی‌رضا؛ یزدانی، حمیدرضا؛ نجات، سهیل؛ نیک‌خواه کیارمش، روح الله (1397). طراحی مدل مفهومی مطلوب برای افزایش سازگاری شغلی و هوشی فرهنگی کارکنان. پژوهش‌های مدیریت در ایران، 22(1)، 219-240.
کاوسی، اسماعیل (1397). ارزیابی جایگاه مؤلفه‌های حقوق فرهنگی در نظام توسعه فرهنگی کشور. فصلنامه حقوق اداری، 6(16)، 157-180.
کرد، حبیب‌الله؛ کرد، مختار؛ جلیلی، منصوره (1397). تحلیل و واکاوی مبانی فطری تربیت اجتماعی در دوره ابتدایی. جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش، 9، 67-78.
محمدی، روح‌الله؛ فقهی‌زاده عبدالهادی (1395). مبانی انسان‌شناختی روش تربیتی قرآن و حدیث در بعد اجتماعی. آموزه‌های تربیتی در قرآن و حدیث، 2، 1-18.
نجفی، حسن؛ سبحانی‌نژاد، مهدی؛ فقیهی، علی نقی (1395). واکاوی کیفی راه‌کارهای تربیت فرهنگی زمینه‌ساز ظهور در برنامه‌های درسی دانشگاهی از دید متخصصان، پژوهش‌های مهدوی، 5(17)، 91-110.
نصیری، سعید؛ شریفی، خلیل؛ بیگدلی، صدیقه؛ غفاری، ذکریا (1395). تربیت فرهنگی دانش‌آموزان به‌عنوان رویکردی نوین در نظام آموزش‌وپرورش ایران، سومین کنگره علمی پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم تربیتی و روانشناسی، جامعه‌شناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران.
وزارت آموزش‌وپرورش (1390). سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش.
یوسف‌زاده، محمدرضا؛ افضلی، افشین؛ رضوانیان، مریم (1398). ساخت و اعتباریابی پرسشنامه تربیت فرهنگی از منظر امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 32، ۳۴۱ – ۳۶۲.
Earley, P. C., & Ang, S. (2011). Cultural Intelligence: Individual interactions across cultures. Stanford, CA, Stanford Business Books.
Lugo, M. (2014). An Examination of cultural and Emotional Intelligences in the Development of Global Transformational leadership skills. Dissertation foe the degree of doctor of philosophy.
Strohmeier, D., Gradinger, P., & Wagner, P. (2017). Intercultural competence development among university students from a self-regulated learning perspective: Theoretical model and measurement. Zeitschrift für Psychologie, 225(1), 85-94. Doi: 10.1027/2151-2604/a000282
Varnum, M. E., & Grossmann, I. (2017). Cultural change: The how and the why. Perspectives on Psychological Science, 12(6), 956-972. DOI: 10.1177/1745691617699971
Haas, B. W. (2019). Enhancing the Intercultural Competence of College Students: A Consideration of Applied Teaching Techniques. International Journal of Multicultural Education, 21(2), 81-96. DOD:10.18251/ijme.v21i2.1696