کنش‌پذیری مبتنی بر هوش هیجانی در برنامه‌درسی در راستای شکل‌گیری هویت اتوبیوگرافی معلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزش علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان

2 کارشناسی آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان

چکیده

معلمان نقش مهمی در توسعه برنامه‌های درسی دارند و فعالیت آنها در چارچوب عملکرد شخصی ماهیت اجرای برنامه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث شکل‌گیری محتوای درسی مبتنی بر تجارب منحصر به فرد می‌شود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین کنش‌های هیجانی معلمان در برنامه‌درسی در راستای شکل‌گیری ماهیت اتوبیوگرافی انجام شد. روش‌ها: رویکرد تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوای استقرایی بود. مشارکت کنندگان معلمان شاغل در سال تحصیلی 1402-1401 بودند که از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته و با اشباع نظری 17 نفر از آنها با نمونه‌گیری هدفمند از نوع شاخص مورد مطالعه قرار گرفتند. از روش خود بازبینی پژوهشگر برای اعتبارپذیری، از تحلیل موردی و توصیف غنی برای تعیین انتقال‌پذیری و از حسابرس خارجی برای اطمینان‌پذیری داده‌ها استفاده شدیافته‌ها: یافته‌های این تحقیق در ابعاد پنج‎گانه هوش هیجانی شامل مهارت‌های اجتماعی(گفتمان‌محوری، بازآفرینی فرهنگی، انتقال فرهنگی، معرفت‌شناسی اجتماعی، بافت‌شناسی اجتماعی)، خودآگاهی(فهم برنامه‌درسی، تفکر سیستمی، تحلیل محتوا، دانش‌پژوهی، آینده‌پژوهی)، خودتنظیمی(استقلال‌محوری، انعطاف‌پذیری، منطق‌گرایی، مدیریت‌، تعارض‌گریزی)، همدلی(فراگیرمحوری، تعلق‌پذیری، همزیستی، تعامل‌گرایی، نیازسنجی) و انگیزه‌بخشی(وحدت‌گرائی، عملکردگرائی، هدف‌گرایی، حل‌مساله، خودشکوفایی) در برنامه‌درسی می‌شود. هم‌چنین کنش‌های هیجانی با ترغیب معلمان به شکل‌دهی بیوگرافی جمعی و آگاهی از ایده‌های فردی در برنامه‌درسی در جهت استقلال عمل آنها در فهم نیازهای فراگیران به توسعه خودِ واقعی می‌پردازد. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که در راستای عملیاتی کردن برنامه‌درسی مطابق با اهداف و بهره‌وری مناسب از آن، باید قابلیت‌های هیجانی مورد توجه قرار گیرد تا با تاسی از رشد ابعاد فردی و اجتماعی آنها، هویت خود شرح حال‌نویسی معلمان در جهت فهم اصول آموزشی به صورت واقعی شکل بگیرد.

کلیدواژه‌ها