تقویت مهارت پرسشگری دانش آموزان اول متوسطه در درس فارسی از طریق رویکرد پژوهش محور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی – ادبیات عرفانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

2 استادیار بازنشسته گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان،رشت، ایران.

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه گیلان، رشت، ایران

4 کارشناس ارشد روانشناسی سلامت، دانشگاه پیام نور رامسر، رامسر، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف:پرسش و پرسشگری در امر آموزش و پرورش دانش آموزان نقش اصلی و کلیدی ایفا می کنند و به نوعی راهنما و راهبر دانش آموزان در درک و دریافت مطالب و مفاهیم هستنـد.به همین واسطه می توان یکـی از نقش ها و کارکردهای آموزش و پـرورش را،تـربیت دانش آموزان پرسشگر دانست. هدف مقالۀ حاضر بررسی اثر رویکرد تدریس پژوهش محور بر مهارت پرسشگری در دانش آموزان دوره اول متوسطه بود
روش ها: جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان پسر دوره اول متوسطه شهرستان لنگرود در سال تحصیلی 1401-1400بود که با روش نمونه گیری هدفمند 20 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. از ابزارهای مشاهده، سیاهۀ رفتار، پرسش نامۀ روحیۀ پرسشگری حیدری و نظرسنجی از دانش آموزان استفاده شده است.رویکرد تدریس پژوهش محور طی 4 ماه، هر هفته به مدت یک ساعت در تدریس بخشی از درس فارسی برای دانش آموزان اجرا شد.
یافته ها: از مهم ترین علل ضعف مهارت پرسشگری دانش آموزان می توان به خجالت کشیدن از طرح سوال، مسخره شدن توسط همکلاسی ها، تأکید معلمان به یادگیری حافظه محور به جای یادگیری دانایی محور و...اشاره کرد. با اتخاذ رویکرد پژوهش محور، مهارت پرسشگری دانش آموزان از 77/65 به 15/144 افزایش یافت که حاکی از تقویت مهارت پرسشگری دانش آموزان است.
نتیجه گیری: در مجموع، نتایج پژوهش حاضر نشان داد رویکرد تدریس پژوهش محور موجب تقویت روحیه پرسشگری و ارتقای عملکرد تحصیلی درس فارسی شد. این رویکرد تدریس می تواند در مدارس کشور برای پرورش مهارت پرسشگری دانش آموزان مورد استفاده معلمان قرار گیرد

کلیدواژه‌ها


 
اردلان، م.، ابراهیمی، ع.، خاکسرنژاد، ز.، و ابراهیمی، م. (1402). بررسی تأثیر آموزش ریاضیات با استفاده از روش شک دکارتی بر میل به یادگیری و روحیه پرسشگری دانش‌آموزان پایه ششم شهر قائن. روان‌شناسی و علوم تربیتی در هزاره سوم، 24(7)، 691-705.
غریبی، ح.، ادیب، ی.، فتحی‌آذر، ع.، هاشمی، ط.، بدری‌گرگاری، ر.، و قلی‌زاده، ز. (1392). تأثیر آموزش راهبردی تفکر بر پرسشگری در دانش‌آموزان پسر پایه پنجم سنندج. فکر و کودک، 4(7)، 79-92.
حیاتی، ع.، عسّاره، پ. د.، ذکریایی، پ. د.، حیدری، ر.، و حیدری، ع. (1397). شناسایی موانع خانوادگی در پرسشگری دانش‌آموزان ابتدایی. فصلنامه خانواده و پژوهش، 15(3)، 127-146.
هوشمندی، ف.، شمشیری، ب.، و آب‌روشن، ح. (1399). تأثیر رویکرد آموزشی فلسفه برای کودکان بر پرسشگری در درس علوم (مطالعه موردی: دانش‌آموزان پایه اول ابتدایی). مطالعات آموزشی و مدرسه‌ای، 9(1)، 171-192.
جعفری، ف.، و لیاقت‌دار، م. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر افزایش روحیه پرسشگری دانشجویان دانشگاه اصفهان. دانشگاه اصفهان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته ادبیات، دانشکده ادبیات.
جوادی ممتاز، ط.، کردنوغابی، ر.، و معروفی، ی. (1395). مقایسه اثربخشی روش‌ها و فنون آموزش پرسشگری بر تفکر انتقادی و مهارت‌های آن در درس مطالعات اجتماعی دانش‌آموزان دختر پایه اول متوسطه. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 12(40)، 105-130.
خسروی‌راد، م.، اکبری، ع.، کریمی، م.، و چرابین، م. (1403). طراحی الگویی برای توسعه مهارت‌های پرسشگری بر اساس بافت مدرسه در دانش‌آموزان ابتدایی.  مدیریت و چشم‌انداز آموزشی، 6(2)، 140-166.
مهرابی، ع.، مکوندی، م.، و گودرزی شمس‌آبادی، ب. (1400). بررسی تأثیر کلاس‌های پژوهش‌محور بر میزان یادگیری دانش‌آموزان. همایش ملی مدیریت و تجارت الکترونیک.
پورامیررزداری، ف.، بدری، ر.، و واحدی، س. (1400). اثربخشی داستان‌گویی دیالکتیکی بر مهارت‌های پرسشگری دانش‌آموزان ابتدایی. پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 16(62)، 178-191.
سجدیه، ن.، و توسیان، س. (1396). فهم، پرسشگری و کلاس از دیدگاه گادامر؛ تبیین فرآیند آموزش بر پایه پرسش. مبانی آموزش و پرورش، 6(2)، 41-62.
شهابی، ع. ر.، احقر، غ.، و بهشتی، س. (1395). تأثیر داستان‌های قرآنی بر مهارت‌های پرسشگری دانش‌آموزان. فصلنامه خانواده و پژوهش، 13(3)، 33-46.
 
References
Ardalan, M., Ebrahimi, E., Khaksarnezhad, Z., & Ebrahimi, M. (2023). Investigating the effect of mathematics education using the Cartesian doubt method on the desire to learn, the questioning spirit of the sixth grade students of Qain city. Psychology and educational sciences in the third millennium, 24(7), 691-705. [In Persian].
Cumhur, F., & Guven, B. (2022). The effect of lesson study on questioning skills: improving students’ answers. International journal of mathematical education in science and technology, 53(4), 969-99. https://doi.org/10.1080/0020739X.2021.2022227
Dogan, F., & Yucel-Toy, B. (2022). Students’ question asking process: a model based on the perceptions of elementary school students and teachers. Asia Pacific Journal of Education, 42(4), 786-801. https://doi.org/10.1080/02188791.2021.1873104
Fisher, W. R. (2021). Human communication as narration: Toward a philosophy of reason, value, and action: Univ of South Carolina Press.
Gharibi, H., Adib, Y., Fathiazar, E., Hashemi, T., Badri Gargari, R., & Gholizadeh, Z. (2013). The Effect of Strategic Teaching of Thinking on Questioning in Male Fifth-Graders in Sanandaj. Thinking and Children, 4(7), 79-92. Retrieved from
Hayati, A., Assareh, P. D., A.R., Zakariyai, P. D., M., Heidari, R., & Heidari, A. (2018). Identifying Family Barriers to Student Questioning in Primary School. Quarterly Journal Of Family and Research, 15(3), 127-146. doi: 20.1001.1.26766728.1397.15.3.7.9 [In Persian].
hooshmandi, f., Shamshiri, B., & Abroshannt, h. (2020). The Effect of Pedagogical Approach of Philosophy for Children on the Questioning in Science Course (The Case: First Grade Elementary School Students). Educational and Scholastic studies, 9(1), 171-192.
Jafari, F., & Liaghatdar, M. (2012). Investigating the effective factors on increasing the questioning spirit of Isfahan University students. University of Isfahan, Dissertation in MA in Literature, Faculty of Literature. [In Persian].
Javadi Momtaz, T., Kordnoghabi, R., & Maroufi, Y. (2016). Comparison of the effectiveness of questioning teaching methods and techniques on critical thinking and its skills in the social studies course of first grade female secondary school students. Educational Psychology Quarterly, 12(40), 105-130.  https://doi.org/10.22054/jep.2016.5527 [In Persian].
Khosravi Rad, m., Akbari, A., karimi, M., & Cherabin, M. (2024). Designing a model for the development of questioning skills based on the school context in primary school students. Management and Educational Perspective, 6(2), 140-166.
Khumraksa, B., & Burachat, P. (2022). The scientific questioning and experimental skills of elementary school students: The intervention of research-based learning. Jurnal Pendidikan IPA Indonesia, 11(4), 588-599. https://doi.org/10.15294/jpii.v11i4.36807
Mehrabi, E., Makundi, M., & Guderzi Shamsabadi, B. (2021). Investigating the effect of research-oriented classes on the level of students' learning. Paper presented at the National conference of management and e-commerce.  https://sid.ir/paper/901657/fa [In Persian].
pouramirrazdari, f., badri, r., & vahedi, s. (2021). Effectiveness of Dialectical Storytelling in Questioning Skills of Elementary Students. Journal of Modern Psychological Researches, 16(62), 178-191. doi: 20.1001.1.27173852.1400.16.62.13.8 [In Persian]
sajadieh, N., & tusian, S. (2017). Understanding, Questioning and Class from the Perspective of Gadamer; Question-Based Explanation of the Teaching Process. Foundations of Education6(2), 41-62. doi: 10.22067/fedu.v6i2.58188 [In Persian]
Shahabadi, A. R., Ahghar, P. D., Gh., & Beheshti, P. D., S. (2016). The Impact of Quranic Stories on Students’ Questioning Skills. Quarterly Journal Of Family and Research, 13(3), 33-46. Retrieved from doi: 20.1001.1.26766728.1395.13.3.2.0
Stokhof, H. J., De Vries, B., Martens, R. L., & Bastiaens, T. J. (2017). How to guide effective student questioning: a review of teacher guidance in primary education. Review of Education, 5(2), 123-165.   https://doi.org/10.1002/rev3.3089
Tekin, G., & Mustu, Ö. E. (2021). The Effect of Research-Inquiry Based Activities on the Academic Achievement, Attitudes, and Scientific Process Skills of Students in the Seventh Year Science Course. European Educational Researcher, 4(1), 109-131.
 https://orcid.org/0000-0002-5125-0873 
Zulkifli, H., & Hashim, R. (2019). The development of questioning skills through hikmah (wisdom) pedagogy. Creative Education, 10(12), 2593-2605