ارائۀ الگوی اخلاق حرفه‌ای برای معلمان مدارس ابتدایی: مطالعۀ موردی معلمان مدارس ابتدایی پسرانۀ دولتی در شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکدۀ علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه تهران،

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

ریشۀ بسیاری از رفتارها و فعالیت‌های مدیران و معلمان را باید در اخلاق و ارزش‌های اخلاقی جست‌وجو کرد. در این ‌بین، توجه به اخلاق حرفه‌ای و پیامدهای آنْ یکی از مهم‌ترین موضوعات پژوهشی در حوزه‌های سازمانی است. هدف اصلی این پژوهشْ طراحی الگوی اخلاق حرفه‌ای برای معلمان مدارس ابتدایی دولتی پسرانۀ دولتی در شهر تهران است. برای این منظور از روش تحقیق کیفی و کمی استفاده شد. در ﺑﺨﺶ ﻛﻴﻔﻲ، ﻋﻮاﻣﻞ شکل‌دهندۀ اخلاق حرفه‌ای معلمان در مدارس ابتدایی به‌صورت اﻟﮕـﻮی اخلاق حرفه‌ای بررسی شد و در ﺑﺨﺶ ﻛﻤﻲ ﻧﻴﺰ، ﺑﺎ به‌کارگیری روش ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ، وضع موجود و آزمون الگوی طراحی‌شده تجزیه‌وتحلیل شده است. در بخش کیفی از مصاحبه و در بخش کمی از پرسشنامه استفاده شد. در بخش کیفی، با کمک پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته از طریق بررسی اخلاق حرفه‌ای 366 نفر از معلمان در مدارس ابتدایی پسرانۀ دولتی در شهر تهران الگوی مفهومی احصاشده طراحی شد. سپس، با به‌کارگیری تحلیل معادلات ساختاری این الگو آزموده شد. نتایج پژوهش نشان داد که اخلاق حرفه‌ای معلمان مدارس ابتدایی شامل هفت مؤلفۀ اساسی است. این مؤلفه‌ها عبارت‌اند از: صداقت، عدالت، مسئولیت‌پذیری، حفظ کرامت انسانی، احترام، قانون‌پذیری و وفاداری.

کلیدواژه‌ها


ایمانی‌پور، معصومه (1391). اصول اخلاق حرفه‌ای در آموزش.مجلۀ ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی. دوره 5. شماره 6: 47-21.
الوانی؛ سید مهدی (1383). اخلاقیات و مدیریت به‌سوی نظام اخلاقیات یکپارچه در سازمان. مطالعات مدیریت بهبود و تحول، شمارۀ 41-42: 1-12.
احمدی، خدابخش (1387). مبحث اخلاقی در مشاوره و روان درمانی. تهران: نشر دانژه.
امیرکبیری، علیرضا؛ داروئیان، سهیلا (1390). برداشت‌های اخلاق حرفه‌ای مدیران در کسب‌وکارهای کوچک و متوسط. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری. سال 6، شمارۀ 1: 93-84.
بیک‌زاده، جعفر؛ صادقی، محمد و ابراهیم‌پور، داود (1391). تأثیر عوامل سازمانی بر رشد اخلاق حرفه‌ای کارکنان. فصلنامۀ اخلاق در علوم رفتاری. دورۀ 7. شمارۀ 2: 55-63.
حسینیان، سیمین (1385). اخلاق در مشاوره و روانشناسی. تهران: انتشارات کمال تربیت.
خاکی، غلام‌رضا (1392). مدیریت اخلاق حرفه‌ای در سازمان به‌شیوۀ جوانمردان. تهران: انتشارات فوژان.
ــــــــــــــــ (1384). روش تحقیق با رویکردی به پایان‌نامه‌نویسی. تهران: مرکز تحقیقات علمی کشور، کانون فرهنگی انتشاراتی درایت.
سرمدی، محمدرضا؛ شالباف، عذرا (1386). اخلاق حرفه‌ای در مدیریت کیفیت فراگیر. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری. سال 2. شماره‌های 3 و 4: 99-110.
طاهری، لیلا؛ جمالی، اختر و آراسته، حمیدرضا (1394). بررسی حیطه‌ها و مؤلفه‌های اصلی توسعه و بالندگی اخلاق حرفه‌ای اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها. فصلنامۀ آموزش و توسعۀ منابع انسانی. دورۀ 2. شمارۀ 4: 101-126.
عرفانی‌خواه، محمد (1393). بررسی رابطۀ رعایت مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای و سلامت اداری در سازمان (مطالعۀ موردی: مراکز فرهنگی و دینی در استان قم). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشکدۀ مدیریت دانشگاه تهران.
فرمهینی فراهانی، محسن؛ بهنام‌جام، لیلا (1391). بررسی میزان رعایت مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای آموزش در اعضای هیئت‌علمی دانشگاه شاهد. فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری. دورۀ 7 شمارۀ 1: 1-10.
فراستخواه، مقصود (1385). اخلاق علمی رمز ارتقای آموزش عالی؛ جایگاه و سازوکارهای «اخلاقیات حرفه‌ای علمی» در تضمین کیفیت آموزش عالی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری. شماره 1: 13-27.
قراملکی، احد فرامرز (1388). درآمدی بر اخلاق حرفه‌ای. چاپ دوم. تهران: انتشارات سرآمد.
میرکمالی، سیدمحمد (1392).فلسفۀ مدیریت. تهران: نشر یسطرون.
ـــــــــــــــــــــ(1389).رهبری و مدیریت آموزشی.تهران: نشر یسطرون.
ـــــــــــــــــــــ (1382). اخلاق و مسئولیت اجتماعی در مدیریت آموزشی. مجلۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. دورۀ 33. شمارۀ 1: 201-221.
نعمتی، محمدعلی؛ محسنی، هدی‌سادات (1390). اخلاق در آموزش عالی؛ مؤلفه‌ها، الزامات، راهبردها.پژوهش‌نامۀ اخلاق در آموزش عالی.، پژوهشنامه علوم اجتماعی. شمارۀ63: 9-46.
 
 
Gluchmanova, M. (2015). The Importance of Ethics in the Teaching Profession. Procedia-Social and Behavioral Sciences.Vol. 176: 509-513.
Igbeka, J. U.; Okoroma, F. N. (2013). Awareness and practice of Professional Ethias Amongst librarians in Nigeria. Academic Journals: Educational Research and Reviews. Vol. 8 (15):1270- 1293.
Koonmee, K. et al. (2010). Ethics institutionalization, quality of work life, and employee job-related outcomes: A survey of human resource managers in Thailand. Journal of Business Research. Vol. 63(1): 20-26.
Kumar, R. (2014). Professional Ethics in Teacher Education: Need and Importance. Darpan International Research Analysis. Vol. 1(8): 1-20.
Oldenburg, Ch. (2013). Students Perceptions of Ethical Dilemmas Involving Professor. College Student Journal. Vol. 39 (5): 129- 141.
Puiu, S. & Ogarca, R. F. (2015). Ethics Management in Higher Education System of Romania. Procedia Economics and Finance. Vol. 23: 599-603.
Sârbu, L. V.; Dimitrescu, M. & Lacroix, Y. (2015). The Importance of Knowing and Applying of the Professional Legislation and Ethics in the Management of Educational Institutions to Combat Corruption. Procedia-Social and Behavioral Sciences. Vol. 180: 203-210.
Triyuwono, I. (2015). Awakening the Conscience Inside: The Spirituality of Code of Ethics for Professional Accountants. Procedia-Social and Behavioral Sciences. Vol. 172: 254-261.