بررسی نقش باورهای انگیزشی در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی با میانجیگری کمال‌گرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام‌نور تهران.

2 دانشجوی دکتری روان‌شناسی، دانشگاه پیام‌نور تهران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش باورهای انگیزشی در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی با میانجیگری کمال‌گرایی بود. روش این پژوهش از نوع همبستگی چندمتغیره و مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعۀ آماری پژوهش را کلیه دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 94-93 تشکیل می‌دادند. نمونۀ پژوهش 207 نفر از دانش‌آموزانی بودند که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای از بین مدارس منطقۀ هفت این شهر انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از مقیاس باورهای انگیزشی پینتریج، مقیاس کمال‌گرایی هیل و نمرۀ پیشرفت تحصیلی سال گذشته دانش‌آموزان استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها، با استفاده از نرم‌افزار آموس AMOS، روش معادلات ساختاری به کار رفت. یافته‌ها نشان داد که ارتباط مثبت و معنی‌داری بین باورهای انگیزشی و پیشرفت تحصیلی وجود دارد (001/0>P ). همچنین، مشخص شد که بین باورهای انگیزشی و کمال‌گرایی ارتباط منفی وجود دارد که این رابطۀ منفی نقش تعدیل‌کننده و کاهنده در همبستگی بین باورهای انگیزشی و پیشرفت تحصیلی دارد و باعث می‌شود مقدار رابطۀ مستقیم از 15/0 به 08/0 با واسطه‌گری کمال‌گرایی کاهش یابد. باتوجه‌به برازندگی شاخص‌های موردنظر در مدل، می‌توان گفت که همبستگی‌های مستقیم و غیرمستقیم می‌توانند با اطمینان 99 درصد تغییرات مربوط به پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان را پیش‌بینی کنند. بنابراین، باورهای انگیزشی می‌تواند کلید مهم درک رفتارهای مختلف دانش‌آموزان، مانند عملکرد تحصیلی، افت تحصیلی و پیشرفت تحصیلی در دوران تحصیل آن‌ها باشد که دراین‌میان کمال‌گرایی از نقش آن می‌کاهد و بهتر است به آن توجه شود.

کلیدواژه‌ها


البرزی، شهلا؛ سیف، دیبا (1381). بررسی رابطۀ باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری و برخی متغیرهای جمعیت‌شناختی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان علوم انسانی در درس آمار. مجله علوم اجتماعی و انسانی داشگاه شیراز. دورۀ 19. شمارۀ 1(پیاپی 37): 73-83.
پاشاشریفی، حسن؛ صالحی، مهدیه؛ امامی‌پور، سوزان و بشردوست، سیمین (1390). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی سیاهه کمال‌گرایی هیل در دانشجویان. فصلنامهتازههایروا‌ن‌شناسیصنعتی/سازمانی. سال 2 .شمارۀ 7: 9-19.
حاجلو، نادر؛ صبحی قراملکی، ناصر؛ رهبرطارمسری، مرتضی و حقیقت‌گو، مرجان (1389). رابطۀ کمال‌گرایی با فرسودگی دانشجویان پرستاری. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان. شمارۀ 20(77): 20-33.
حافظی، فریبا؛ بختیارپور، سعید و احمدفخرالدین، اعظم(1389). مقایسۀ کمال‌گرایی، تعلل و افسردگی دبیران زن و مرد شهر اهواز. یافته های نو در روانشناسی. شمارۀ 3(9): 51-61.
حسن‌زاده، رمضان (1381). رابطۀ بین انگیزش، پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. فصلنامۀ نوآوری آموزشی. شمارۀ 2(5): 15-28.
داوری، مژده؛ لواسانی، مسعود غلامعلی؛ اژه‌ای، جواد (1391).رابطۀ بین کمال‌گرایی و خودکارآمدی تحصیلی با اهداف پیشرفت دانش‌آموزان. مجلۀروانشناسی. سال 16. شمارۀ 3 (پیاپی 63): 266-281.
زارع، حسین؛ صفاری‌نیا، مجید؛ رضایی، پریسا (1392). مقایسۀ راهبردهای فراشناختی یادگیری، کمال‌گرایی و انگیختگی شناختی بین رتبه‌های برتر و سایر داوطلبان امتحانات ورودی سراسری دانشگاه‌ها. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. سال 14. شمارۀ 1 (پیاپی51): 53-62.
زارع، حسین؛ محمدزاده، رجبعلی (1391). نقش صفات شخصیتی در پیش‌بینی انگیزۀ پیشرفت دانشجویان. دستاوردهای روان‌شناختی (علوم‌تربیتی و روان‌شناسی). بهار و تابستان. دورۀ 4. شمارۀ 1: 117-138.
زرار، محمدامین(1387). رابطۀ راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و باورهای انگیزشی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. اندیشه‌های علوم‌تربیتی. دورۀ 4، شماره 4، 136-123.
سمایی، سهیلا (1389). اعتباریابی سیاه کمال‌گرایی هیل. تهران: مؤسسه آزمون‌یار پویا.
سیف، علی‌اکبر (1380). روان‌شناسی پرورشی. تهران: انتشارات آگاه.
شریفی، نسترن؛ گنجی، حمزه؛ هاشمیان، کیانوش؛ زند نجفی، جعفر (1390). مقایسۀ سهم هوش شناختی، خلاقیت و هوش هیجانی در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان در سطوح مختلف تحصیلی. فصلنامهتازه‌هایروانشناسیصنعتی/ سازمانی. سال 2. شمارۀ 6: 17-29.
عاشوری، جمال (1390). پرسشنامۀ راهبردهای انگیزشی برای یادگیری (MSLQ)از پینتریج، اسمیت، گارسیا و مک کیجی. تهران: مؤسسه تحقیقات علوم رفتاری شناختی سینا (روان تجهیز).
 
Artino, A. R. J. (2009). Online Learning: Are Subjective Perceptions of Instructional Context Related to Academic Success? Internet & Higher Education. Vol. 12 (3/4): 117-125.
Artino, A. R., J. & Stephens, J. M. (2009). Beyond Grades in Online Learning: Adaptive Profiles of Academic Self-regulation Among Naval Academy Undergraduates. Journal of Advanced Academics. 20(4): 568-601.
Artino, A. R.; La Rochelle, J. S. & Durning, S. J. (2010). Second-year Medical Students' Motivational Beliefs, Emotions, and Achievement. Medical Education, Vol. 44: 1203-1212.
Barry J. Z. (2002). Becoming a Self-Regulated Learner: Theory Into Practice. Vol 41:2. 64-70.
Capan, B. E. (2010). Relationship among Perfectionism, Academic Procrastination and Life Satisfaction of University Students. Vol.5: 665–1671.
Castro, J. R., & Rice, K. G. (2003). Perfectionism and Ethnicity: Implications for depressive symptoms and self-reported academic achievement. Cultural Diversity & Ethnic Minority Psychology. Vol. 9(1): 64-78
Charlot, B. (2001). La Notion de Rapport au Savoir: Points d‟ancrage Théorique et Fondements Anthropologiques. In B. Charlot (Ed.), Les Jeunes et le Savoir. Perspectives Internationales (5-24). Paris: Anthropo.
Deakins, D. & Freel, M. (2002). Entrepreneurship and Small Firms (3th Edition). London: Mc Grow.
Glenda C. R. & Karee E. D. (2010). The Impact of Online Graduate Students’ Motivation and Self-Regulation on Academic Procrastination. Journal of Interactive Online Learning. Vol. 9(1). Spring: 78-93.
Goetz, T.; Nett, E.; Martiny, E.; Hall, N.; Pekrun, R.; Dettmers, A. & Trautwein, B. (2012). Students' Emotions during Homework: Structures, Self-concept Antecedents, and Achievement Outcomes. Learning and Individual Differences. Vol. 22: 225–234.
Hall, N. C. (2009). Academic Self-concept and Emotion Relations: Domain Specificity and Age Effects. Contemporary Educational Psychology. Vol. 35: 44–58.
Kitsantas, A.; Steen, S. & Huie, F. (2012). The Role of Self-regulated Strategies and Goal Orientation in Predicting Achievement of Elementary School Children. International Electronic Journal of Elementary Education. Vol. 2 (1): 65-81.
Mathew, J.; Dunning, C.; Coats, Ch.& Whelan, Th. (2014), The Mediating Influence of Hope on Multidimensional Perfectionism and Depression. Personality and Individual Differences. Vol. 70 66-71.
Morgan & Krejcie (1970) Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement. Vol. 30: 607-610.
Patrick, L. E. C. J., & Arsal, G. (2014). Clarifying the Content Coverage of Differing Psychopathy Inventories through Reference to the Triarchic Psychopathy Measure. Psychological Assessment. Vol. 26. 350–362.
Pekrun, R.; Goetz, T.; Frenzel, A.; Barchfeld, P. & Perry, R. (2011). Measuring Emotions in Students’ Learning and Performance: The Achievement Emotions Questionnaire (AEQ). Contemporary Educational Psychology. Vol. 36: 36-48.
Pintrich P. R. & de Groot E. V. (1990). Motivational and Self-regulated Components of Classroom Academic Performance. Journal of Educational Psychology. Vol. 82(1): 33-40.
Pop, E. I.; Negru-Subtirica, O.; Crocetti, E.; Opre, A.& Meeus, W. (2016). On the Interplay between Academic Achievement and Educational Identity: A Longitudinal Study. Journal of Adolescence. Vol. 47: 135-144.
Renato, G. G. C. (2016). Gender Differences in Academic Achievement: The Mediating Role of Personality. Personality and Individual Differences. Vol. 94: 54-58.
Rutsztein, G.; Scappatura1y, M. L. & Murawski, B. (2014). Perfectionism and Low Self-esteem across the Continuum of Eating Disorders in Adolescent Girls from Buenos Aires. Revista Mexicana de Trastornos Alimentarios/Mexican Journal of Eating Disorders. Vol. 5: 39-49.
Stefano , G. D. (2010). Industrial and Corporate Change. Journal of Organizational Change Management. Vol. 19(4): 1187–1204.
Stoeber, J. (2014). Multidimensional Perfectionism and the DSM-5 Personality Traits, Personality and Individual Differences. Vol. 64: 115-120.
Stoeber, J.; Haskew, A. E & Scott, Ch. (2015). Perfectionism and Exam Performance: The Mediating Effect of Task-approach Goals. Personality and Individual Differences. Vol. 74: 171-176.
Wei-Wen, Ch. (2015), The Relations between Perceived Parenting Styles and Academic Achievement in Hong Kong: The Mediating Role of Students' Goal Orientations. Learning and Individual Differences. Vol.37: 48-54.
 Williams, Ch. & Cropley, M. (2014). The Relationship between Perfectionism and Engagement in Preventive Health Behaviours: The Mediating Role of Self-concealment. Journal of Health Psychology. Vol. 19(10): 1211-1221.
Zureck, E.; Altstِtter-Gleich, Ch.; Wolf , O. T.& Brand, M. (2014). It Depends: Perfectionism as a Moderator of Experimentally Induced Stress, Personality and Individual Differences. Vol. 63: 30-35.