آسیب شناسی برنامه درسی انشاء در پایه ششم دوره تحصیلی ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه یزد

2 معلم/ آموزش و پرورش یزد

چکیده

هدف پژوهش حاضر، آسیب‌شناسی برنامه درسی انشاء پایه ششم دوره تحصیلی ابتدایی بود. در این راستا، سه بعد مشکلات ساختاری، مشکلات اجرایی و مشکلات تدریس انشاء مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش زمینه‌یابی با دو رویکرد کمّی و کیفی تعیین شد. جامعه آماری، تمامی دانش­آموزان پایه ششم شهر یزد بودند که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 369 نفر به شکل تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن تایید شد. به‌منظور تحلیل داده‌های کمَی، از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر، آزمون کرویت ماچلی، آزمون اثرات بین آزمودنی‌ها، آزمون مقایسه چندگانه و آزمون تحلیل واریانس رتبه‌ای فریدمن استفاده شد. همچنین برای تحلیل داده‌های کیفی، از روش کدگذاری استفاده شد. یافته ها نشان داد که مهم‌ترین مشکلات برنامه درسی انشاء به ترتیب شامل مشکلات ساختاری با میانگین رتبه (08/2)، مشکلات تدریس با میانگین رتبه (06/2) و مشکلات اجرایی با میانگین رتبه (86/1) است. همچنین مهم‌ترین مشکلات در بعد ساختاری به ترتیب شامل ضعف اطلاعات عمومی، عدم مهارت در نوشتن جملات شروع انشاء و عدم مهارت در تقسیم­بندی انشاء به بخش‌های شروع، متن و نتیجه­گیری بود. به علاوه، در بعد مشکلات اجرایی، مهم‌ترین چالش ها شامل آزاد نبودن موضوعات انشاء، عدم آرامش و تمرکز در تفکر، فقدان جذابیت کلاس انشاء و اهمیت نداشتن این درس برای دانش­آموزان بود. همچنین، در بعد مشکلات تدریس، مهم‌ترین چالش ها شامل انتخاب موضوعات کلیشه­ای و یکنواخت از سوی معلمان، عدم توجه به گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی و عدم آگاهی دانش­آموزان از اهداف درس انشاء بود.

کلیدواژه‌ها


احمدی، سید احمد و امین مقدسی، شیرین. (1380). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر انشانویسی در دانش‌آموزان پایه سوم ابتدایی، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 66، 100-97.
الهام‌پور، حسین. (1384). بررسی مشکلات درس انشای فارسی، مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی، شماره 2، 134-113.
اولیایی، زهره و اولیایی، فرنوش السادات. (1393). بررسی پیش‌نیازهای آموزش انشاء و راه‌های بهبود انشاء در بین دانش آموزان، اولین همایش ملی انشاء و نویسندگی، تهران: پژوهشکده فرهنگ پژوهی، دانشگاه علامه طباطبایی.
بابلی بهمنی، عزیز اله. (1383). روش‌ها و فنون تدریس، تهران: نشر یسطرون.
بازرگان، سیمین. (1393). اندیشه و انشاء، اولین همایش ملی انشاء و نویسندگی، تهران: پژوهشکده فرهنگ پژوهی، دانشگاه علامه طباطبایی.
بیات، یحیی و پویاکیان، معصومه. (1393). روش‌های فعال انشاء در مناطق دوزبانه، مقالات اولین همایش ملی انشاء و نویسندگی، تهران: پژوهشکده فرهنگ پژوهی، دانشگاه علامه طباطبایی.
حداد عادل، غلامعلی. (1393). اهمیت درس انشاء، اولین همایش ملی انشاء و نویسندگی، تهران: پژوهشکده فرهنگ پژوهی، دانشگاه علامه طباطبایی.  
رشیدی، علی؛ امیری، محمد؛ مهرآور، شهرام و گیلکو حسن نودهی. (1394). بررسی رابطه ادراک از محیط یادگیری کلاس با تاب‌آوری تحصیلی، پژوهش‌های آموزش و یادگیری دانشگاه شاهد، سال بیست و دوم، دوره جدید، شماره 7، 198-189.
رئوف، علی. (1383). سهم معلم، شیوه معلم، نگاهی به حرفه‌مندی معلم، تهران: انتشارات شابک.
زندی، بهمن. (1385). روش تدریس فارسی، جلد 10، تهران: انتشارات سمت.
سنجری، هادی. (1393). معلمان دیروز اندیش، برنامه‌های امروزی دیروز بنیان، اهداف فردا نگر، اولین همایش ملی انشاء و نویسندگی، تهران: پژوهشکده فرهنگ پژوهی، دانشگاه علامه طباطبایی.
شهودی مژدهی، عطیه؛ مفیدی، فرخنده؛ علیزاده، حمید. (1392). مقایسه مهارت‌های نوشتاری کودکان با و بدون تجربه پیش‌دبستانی در پایه اول دبستان و ارائه راهکارهای مناسب، نشریه روانشناسی تربیتی، دوره جدید، سال پنجم، شماره 28، 14-2.
صالحی، مهدی. (1390). راهکارهای عملی برای درس انشاء، نشریه رشد و زبان و ادب فارسی، شماره 98، 70-40.
علوی مقدم، سید بهنام و خیرآبادی، معصومه. (1391). تحلیل خطاهای نوشتاری دانش آموزان فارسی‌زبان و دوزبانه دوره ابتدایی، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، دوره 11، شماره 43، 59-43.
علی پاشا‌زاده، افسانه.(1385). نوشتن انشاهای خلاق، قابل دسترس در: www.ensha.ir.
عمید، حسن. (1387). فرهنگ فارسی عمید، انتشارات فرهنگ نما، جلد 1، ص 44.
غریب‌زاده، نینا. (1393). آسیب‌شناسی انشانویسی در کلاس چهارم ابتدایی، اولین همایش ملی انشاء و نویسندگی، تهران: پژوهشکده فرهنگ پژوهی، دانشگاه علامه طباطبایی.
فرشیدنیک، مینا. (1387). اهداف و استانداردهای آموزشی (کلاس انشای مؤثر). جلد اول، تهران: انتشارات منظومه خرد.
مجدفر، مرتضی. (1390). چند نکته مهم درباره کتاب و کتاب‌خوانی، نشریه رشد آموزش ابتدایی، شماره 2، 4-2.
مستعلی پارسا، غلامرضا. (1393). سیر تحول زبان فارسی از آغاز تا کنون، مجموعه مقالات اولین همایش ملی انشاء و نویسندگی، تهران: پژوهشکده فرهنگ پژوهی، دانشگاه علامه طباطبایی.
ملک پایین، مصطفی. (1393). آسیب‌شناسی انشاء و لزوم تحول از گفتمان تقلیدی به گفتمان خلاقانه، تهران: اولین همایش ملی انشاء و نویسندگی، تهران: پژوهشکده فرهنگ پژوهی، دانشگاه علامه طباطبایی.
نعمت زاده، شهین. (1394). آسیب‌شناسی آموزش نوشتن در دوره ابتدایی و آموزش انشاء، خبرنامه گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، شماره 15.
Ahn,H. (2012). Teaching Writing Skills based on Genre Approach to Primary School: Action Research English Language Teaching, 5 (2),pp: 2-16 .
Akinwamide, & Kolade. (2012). The Influence of Process on English as second Language Students Performance in Essay Writing. English Language Teaching, Vol. 5, No. 3, pp: 16-29.
Hier, Bridget O. & Eckert, Tanya L. (2016). Programming generality into a performance feedback writing intervention: A randomized controlled trial. Journal of School Psychology, Volume 56, pp: 111-131.
Daruse, Saadiyah, & Subramaniam, Kaladevi. (2009). Error Analysis of the Written English Essays of Secondary School Students in Malaysia: a case study. University Kebangsan Malaysia. Available at: http://www.academia.edu/244617/Error_analysis_of_the_written_English_essays_of_secondary_school_students_in_Malaysia_A_case_study.
Durukan, Erhan. (2011). Effects of Cooperative integrated reading and composition (CIRC) technique on reading-writing skills. Educational Research and Reviews, 6 (1), pp: 102-109.  
Gerde, H.K, Bingham, G.E. & Wasik, B.A. (2014). Writing in Early Childhood Classrooms: Guidance for Best Practices, Early Childhood, Education Journal,40(6), pp: 351-359.
Howard, Moor Rebeca. (2010). Writing from Sources, Writing & Pedagogy, VOL 2, NO. Available at:http://www.academia.edu/244617/Error analysis of the written English essays of secondary school students in Malaysia A case study
Hyland, K. (2015). A Genre Description of the Argumentative Essay, Journal of Language Teaching, 533, pp:105-125.
Jacobson, Thompson Laura., & Reid, Robert. (2010).Improving the Persuasive Essay Writing of High School Student Whit ADHD. University of Nebraska, Lincoln. Exceptional Children, V76, N2, pp: 157-174.
Pinto, G. & Bigozzi, L. (2012). Emergent Literacy and Early Writing Skill. Journal of Genetic Psychology, 173(3),pp: 303- 354.
Ritchey, K D & Coker, D L. (2014). Identifying Writing Difficulties in First Grade: An Investigation of Writing and Reading Measures Learning Disabilities Research & Practice, 29 (2), pp: 54-60.