تاثیر آموزش برنامة یادگیری اجتماعی-هیجانی جامع بر خودآگاهی دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان آذربایجان شرقی1

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی روان ‌شناسی تربیتی، واحد تبریز ، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

2 استادگروه روان‌شناسی تربیتی، واحدتبریز، دانشگاه آزاد اسلامی،

3 استاد گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

هدف این تحقیق، تعیین تأثیر برنامة یادگیری اجتماعی-هیجانی جامع بر خودآگاهی دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان آذربایجان شرقی است. در این پژوهش از روش تحقیق نیمه­تجربی استفاده شده است. جامعة آماری این پژوهش، شامل کلیة دانشجومعلمان دختر (686 نفر) و پسر (754 نفر) دانشگاه فرهنگیان (پردیس­های علامه امینی و فاطمه­الزهرا آذربایجان شرقی) است. با توجه به نوع روش تحقیق،4 کلاس به تعداد 140 نفر دانشجو (دو گروه آزمایش و دو گروه کنترل) از طریق روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای، برای نمونه انتخاب شدند. گروه­های آزمایش طی 5 جلسة 5/1 ساعته با برنامة یادگیری اجتماعی-هیجانی جامعآموزش دیدند و گروه­های کنترل آموزشی دریافت نکردند. برای جمع­آوری اطلاعات از بعد خودآگاهی پرسشنامة کفایت اجتماعی-روانی تام استفاده شد. تحلیل نتایج با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس یک­راهه انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان می­دهد بین گروه­های مطالعه­شده تفاوت معنی­داری وجود دارد. گروه­های آزمایش دختران و پسران در مقایسه با گروه­های کنترل وضعیت بهتری داشتند؛ اما بین گروه آزمایش و بین گروه­های کنترل پسران و دختران تفاوت معنی­داری نبود. نتایج این تحقیق اثربخشی آموزش برنامة یادگیری هیجانی-اجتماعی جامع بر خودآگاهی  دانشجویان را تأیید می­کند.

کلیدواژه‌ها


ابوالقاسمی عباس؛ رضایی جمالویی حسن؛ نریمانی، محمد و زاهدبابلان عادل (1390). «مقایسه شایستگی اجتماعی و مولفه های آن در دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری و دانش‌آموزان دارای پیشرفت تحصیلی پایین، متوسط و بالا». ناتوانی‌های یادگیری، پاییز و زمستان، دوره 1، شماره 1، صص 6-23.
بدری گرگری، رحیم؛ فتحی‌آذر، اسکندر؛ میرنسب، میرمحمود و احراری، غفور (1395). «تأثیر برنامظ تلفیقی یادگیری اجتماعی-هیجانی بر شایستگی‌های روانی-اجتماعی دانش‌آموزان، پژوهش‌نامه تربیتی، 11 (48)، 1-20.
بنی اسدی، حسن و باقری، مسعود (1390). «دانش ارتباط غیر کلامی و شایستگی اجتماعی». اندیشه و رفتار، دوره پنجم، شماره 20، صص 47-56.
پرندین، شیما  (1385). ساخت پرسشنامه کفایت اجتماعی و هنجاریابی آن در نوجوانان شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
پزشک، شعله (1382). بررسی میزان اثربخشی راهبردهای مداخله‌ای شناختی و رفتاری، براساس مدل چهاربعدی کفایت اجتماعی فلنر در رفتار سازشی ناتوانان ذهنی خفیف 10 تا 18 سالۀ منطقه غرب تهران. رساله دکتری روان‌شناسی عمومی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
رهبر کرباسدهی، فاطمه؛ حسین‌خانزاده، عباسعلی و رهبر کرباسدهی، ابراهیم (1396). «تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر خودتوانمندسازی اجتماعی و ناگویی هیجانی دانش‌آموزان با ناتوانی‌های یادگیری ویژه». تعلیم و تربیت استثنایی، ۲، ۱۴۵، 5-12.
زاهد بابلان؛ عادل، قاسم‌پور، عبدالله و حسن‌زاده، شهناز (1390). «بررسی نقش واسطه‌ای سرسختی روان‌شناختی در رابطه بین گذشت و شو‌ طبعی با امید در ورزشکاران». رفتار حرکتی و روان‌شناسی ورزشی. شماره 8، 115-130.
شعاری‌نژاد، علی‌اکبر (1387). فلسفۀ آموزش و پرورش. تهران: انتشارات امیرکبیر.
صحراییان، مریم؛ صلحی، مهناز و حقانی، حمید (1391). «تأثیر مدل توانمندسازی بلوم در ارتقای مهارت‌های زندگی دانش-آموزان دختر پایه سوم دبیرستان جهرم». نشریه پژوهش و سلامت، دوره 2، شماره 1، 59-71.
کریم‌زاده، منصوره (1393). «تأثیر آموزش مهارت‌های هیجانی-اجتماعی در بهبود سامت روان معلمان مقطع ابتدایی». فصلنامه علمی‌پژوهشی رفاه اجتماعی، سال چهاردهم، شماره 53، صص 131-149.
میکائیلی منیع، فرزانه؛ عیسی‌زادگان، علی و نقوی هرزند، ملیحه (1390). «بررسی اثربخشی برنامه آموزشی مبتنی بر مدل کفایت اجتماعی فلنر بر بهبود رشد و مهارت‌های اجتماعی دختران کم‌توان ذهنی». فصلنامه پژوهش نوین روان‌شناسی، سال ششم، شماره 24، 98-113.
واحدی، شهرام و فتحی آذر، اسکندر (1385). «آموزش کفایت اجتماعی و هوش هیجانی در کاهش پرخاشگری پسران پیش دبستانی، گزارش 6 مورد». فصلنامه یافته‌های نو در روانشناسی. سال هشتم، صص 93-102.
Bender, W. N. & Wall, M. E. (1994). Social-emotional development of students with learning disabilities. Journal of Learning Disability Quarterly, 17, 323-336
Brackett, M. A.; Rivers, S. E.; Reyes, M. R. & Salovey, P. (2010). Enhancing academic performance and social and emotional competence with the RULER feeling words curriculum. Journal of learning individual Difference, 22, 218-224.
Brown, S. & Vaughan, C. (2009). Play: How it shapes the brain, opens the imagination, and invigorates the soul. New York, NY: Penguin
Buchanan, R.; Gueldner, B. A.; Tran, O. & Merrell, K. W. (2009). Social and emotional learning in classrooms: A survey of teachers’ knowledge, perceptions, and practices. Journal of Applied School Psychology, 25, 187–203.
Cefai, V. Cavioni (2014). Social and Emotional Education in Primary School, New York: Springer Science + Business Media
Diener, M. L. & Kim, D. (2004). Maternal and child predictors of preschool children's social competence. Journal of applied developmental psychology; 25(1): 13-24.
Farmer, S. M. (2000), an examination of leadership and employee creativity: The relevance of traits and relationships. Personal Psychology, 52(3), 591-620.
Leary, M. R. & Buttermore, N. R. (2003). The Evolution of the Human Self: Tracing the Natural History of Self-Awareness. Journal for the Theory of Social Behavior, 33, 365-404.
Lif, P. (1991). Self-consistency: A theory of personality. New York: Island Press.
Lopes, P.N. & Salovey, P. (2004). Toward a broader education: social, emotional, and practical skills, In J. E. Zins, R. P. Weissberg, and H. Walberg (Eds.), Social and emotional learning and school success, (pp. 76-93(. New York: Teachers College Press
Merrell, K. W. & Gueldner, B. A. (2010). Social and Emotional Learning in The Classroom: Promoting Mental Health and Academic Success, New York: Guilford Press.
Morin, A. (2004). A Neurocognitive and Socioecological Model of Self-Awareness. Genetic Social and General Psychology Monographs‌130 (3):197-222.
Parker, J. D. A.; Taylor, G. J. & Baghy, R.M. (2001(. Relationship between alexithymia and Emotional Intelligence. Personality and individual differences, 30, 107-115.    
Petri, H. (2000). Motivation: Theory and research. Belmont, Calif: 71-90.
Pisouyshece, R. (2008). Emotion: A Psycoevolutionary synthesis. New York: Harper and Rom.
Rochat, P. (2003). Five levels of self-awareness as they unfold early in life. Consciousness and Cognition, 12, 717–731.
Salovay, P.; Mayer, J. D. & Caruso. D. (2002). The positive psychology of emotional intelligence. In C. R. snyder and S. J. lopes (Eds.), The handbook of positive psychology (pp. 159-171).  New York: Oxford University Press.    
Schneider, K. J. (ED) (2008). Existential-integrative psychotherapy. New York: Routledge.
Singh, D. (2006). Emotional intelligence at work: A professional guide. New Delhi: Sage
Sub, D. & Teymense, N. (2003).  Psychological characteristics of compulsive internet use: A preliminary analysis, Cyber Psychology & Behavior, 5. 403–412.
Tom, K. M. (2012). Measurement of Teachers’ Social-Emotional Competence: Development of The Social-Emotional Competence Teacher Rating Scale, A Dissertation Presented to the Department of Special Education and Clinical Sciences and the Graduate School of the University of Oregon in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy.
Udo, S. D.; Ukpong, O. U. (2016). Influence of self and social awareness on Business Education students’ academic performance in Federal Universities in South-South, Nigeria. International Journal of Education, Learning and Development, 4(6), 1-8.
Zhou, M. & Ee, J. (2012) Development and Validation of the Social Emotional Competence Questionnaire (SECQ), The International Journal of Emotional Education, 4 (2) pp: 27-42