شناسایی مؤلفه‌های اثرگذار در مربی‌گری فرایند کارورزی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان: رویکردی کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکدة مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استاد، گروه مدیریت آموزشی، دانشکدة مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکدة مدیریت دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

4 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

نتایج پژوهش‌های متعدد، از کاستی­های فرایند کارورزی حکایت دارد. خلأ رویکرد مربی‌گری در تربیت حرفه­ای و کارورزی مشهود است که منجر به کاستی‌های بسیاری در فرایند کارورزی شده است. از این رو، هدف پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه‌‌ها و عناصر اثرگذار بر مربی‌گری فرایند کارورزی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان بود. به این منظور، مطالعة کیفی با روش نظریة داده‌بنیاد و طرح نوخاسته انجام گرفت. 13 نفر از صاحب‌‌نظران به روش نمونه‌‌گیری هدفمند و با معیار اشباع نظری داده‌ها انتخاب شدند. جامعة مورد بررسی خبرگان دانشگاهی مطلع از تربیت معلم و فرایند کارورزی آن، شامل افرادی بودند که در زمینة مربی­گری فرایند کارورزی دانشجومعلمان دارای تجارب زیسته بودند و در بازة زمانی 1386 تا 1396 اقدام به تألیف کتاب، مقالة علمی- پژوهشی، طرح پژوهشی کرده‌اند. برای گردآوری داده­ها از مصاحبه نیمه‌ساختار­یافته بهره­ گرفته شد. پرسش‌های اصلی مصاحبه با تکنیک 5W1H طراحی و اجرا شد. ضریب پایایی بین کدگذاران 78/0، و پایایی کدگذاری مجدد 89/0 به‌دست آمد. برای شناسایی مضامین و مقوله­های مربی‌گری فرایند کارورزی دانشجومعلمان، روش تحلیل مضمون به‌کار گرفته شد. در نهایت، 13 مؤلفة اثرگذار در مربی‌گری فرایند کارورزی دانشجومعلمان شناسایی شد که عبارت‌اند از بالندگی حرفه­ای، کنشگران، فرایند یاددهی- یادگیری، انتخاب­گری، تعاملات متأملانه، ساختار، انگیزاننده‌ها­، سازگاری و انطباق، فرهنگ، برنامة درسی، تسهیل­گری­، مدیریت و رهبری و تضمین کیفیت.

کلیدواژه‌ها


احمدی، فاطمه زهرا، و احمدی، آمنه (1395). آموزش گفت و شنودی بستری برای یادگیری برنامة کارورزی دانشگاه فرهنگیان. مجموعة مقالات دومین همایش ملی تربیت معلم، دانشگاه فرهنگیان استان اصفهان، مرکز شهیدرجایی (صفحات40- 24).
بازرگان، عباس (1394الف). ارزیابی آموزشی. چاپ سوم، تهران: سمت.
بازرگان، عباس (1394ب). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته. تهران: دیدار.
پازارگادی، مهرنوش، و طهماسبی، سیمین (1389). سبک‌های یادگیری و کاربرد آن‌ها در پرستاری. راهبردهای آموزش در علوم پژشکی، 3(2)، 76-73.
جمشیدی توانا، اعظم (1396). نقش مربی؛ تحلیلی مبتنی بر اسناد بالادستی و واکاوی تجارب دانشجومعلمان در کارورزی. مجموعه مقالات سومین همایش ملی تربیت معلم، شیراز،دانشکدة علوم تربیتی و روان­شناسی دانشگاه شیراز­.
خواستار، حمزه (1388). ارائة روشی برای محاسبة پایایی مرحلة کدگذاری در مصاحبه‌های پژوهشی. روش‌شناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه)، 15(58)، 174-161.
گل‌وردی، مهدی، زارعی متین، حسن، و جندقی غلامرضا (1395). شناسایی عوامل مؤثر بر بروز رفتار جانشین‌پروری مدیران: رویکردی کیفی. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 8(2)، 208-18.
گندمی، فهیمه، مهرمحمدی، محمود، سجادی، سیدمهدی، و طلایی، ابراهیم (1396). تبیین یادگیری و بالندگی حرفه­ای معلمان بر مبنای مفهوم کورره در معنای فعال و زایندة آن. مطالعات برنامه درسی، 11(44)، 48-27.
گویا، زهرا (1380). توسعة حرفه­ای معلمان ریاضی، یک ضرورت. رشد آموزش ریاضی، 61، 2-1.
محمدی چابکی، رضا (1392). جزء پارادایم پیچیدگی. روش‌شناسی علوم اجتماعی و علوم انسانی، 76(19)، 89-61.
مرتضوی، سید حشمت‌الله، و نصر اصفهانی، احمدرضا (1396). واکاوی دیدگاه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در خصوص مشکلات درس تمرین معلمی (کارورزی). پژوهش‏های تربیتی، 4(34)، 74-60.
موسی­پور، نعمت­الله، صفرنواده، مریم، اظهری، محبوبه و شفیعی، عبدالسعید (1398). تجربة زیسته دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان از برنامة جدیدکارورزی تربیت معلم ایران.مطالعات برنامة درسی آموزش عالی، 19(10)، 169-149.
موسی‌پور، نعمت‌الله، و احمدی، آمنه (1393). طراحی کلان برنامـة درسـی تربیـت معلـم ایـران. تهران: دانشگاه فرهنگیان.
مهرمحمدی، محمود (1392).برنامة درسی تربیت معلم و الگوی اجرایی مشارکتی آن؛ راهبرد تحولیبرای تربیت معلم در ایران.نظریهوعملدربرنامةدرسی، 1(1)، 26-5.
مهرمحمدی، محمود (1393).الگویطراحیبرنامةدرسیوارونهدرآموزشعالی.دانشنامهبرنامة درسی.
مهرمحمدی، محمود، موسی­پور، نعمت­الله، احمدی، آمنه، مشفق­آرانی، بهمن، آل­حسینی، فرشته، حسین­زاده، یوسفی، غلامحسین، احمدی، فاطمه­زهرا، صفرنواده، خدیجه، الهامیان، نگار، سلیمانی­آقچای، مژگان، و مهدوی­هزاوه، منصوره. (1394). راهنمای عملی برنامة کارورزی دانشگاه فرهنگیان با رویکرد تربیتِ معلمِ فکور (1). تهران: انتشارات دانشگاه فرهنگیان.
نامداری پژمان، مهدی (1396).پدیدارشناسی درک مدرسان از شیفت پارادایم کارورزی و اجرای آن. مجموعة مقالات سومین همایش ملی تربیت معلم، شیراز: دانشکدة علوم تربیتی و روان­شناسی دانشگاه شیراز­.
نامداری پژمان، مهدی (1397). طراحی الگوی تضمین کیفیت فرایند آموزش و آماده­سازی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان. رسالة دکتری، دانشگاه تهران، دانشکدة روان­شناسی و علوم تربیتی­.
نامداری پژمان، مهدی، و مولائی علی‌آباد، حسین (1395). آسیب­شناسی برنامة کارورزی از دیدگاه استادان راهنما: مطالعه­ای کیفی.. مجموعةمقالاتدومینهمایشملیتربیتمعلم،اصفهان: مدیریت امور پردیس‌‏های استان اصفهان، اردیبهشت‌ماه.
Bachkirova, T., Sibley, J., & Myers, A. C. (2015). Developing and applying a new instrument for microanalysis of the coaching process: The coaching process Q-set. Human Resource Development Quarterly, 26(4), 431-462.
Barton, G. M., Hartwig, K. A., & Cain, M. (2015). International students’ experience of practicum in teacher education: An exploration through internationalisation and professional socialisation. Teacher Education, 40(8), 149-163.
Bowen, C., & Bowen, W. M. (2008). Content analysis. In Kaifeng Yang and Gerald J. Miller, Handbook of research methods in public administration. New York: Taylor & Francis.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
Bryson, J. M. (2011). Strategic planning for public and nonprofit organizations: A guid to strengthening and sustaining organizational achievement (4th Ed). San Francisco: Jossey-Bass.
Council for Accreditation of Educator Preparation. (2013). CAEP Accreditation Standards; As approved by the CAEP Board of Directors. Washington: CAEP.
Dahlke, A. (2006). Strategic planning in a supportive organizational culture. Riterived at site: http://www.arniedahlke.com.
Denton, C. A., & Hasbrouck, J. (2009). A description of instructional coaching and its relationship to consultation. Educational and Psychological Consultation, 19(2), 150-175.
ETS. (2015). Praxis performance assessment for teachers: Candidate and educator handbook. United States: Praxis Series.
Gallant, A., & Gilham, V. (2014). Differentiated coaching: Developmental needs of coachees. Mentoring and Coaching in Education, 3(3), 237-254.
Gregory, B. T., Harris, S. G., Armenakis, A. A., & Shook, C. L.(2009). Organizational culture and effectiveness: A study of values, attitudes, and organizational outcomes. Business Research, 62(7), 673-679.
Holloway, I., & Wheeler, S. (2010). Qualitative research in nursing and healthcare. Oxford, UK: Blackwell.
Hoy, W., & Miskel, C. (2013). Educational administration: Theory, research, and practice. 9th ed., New York: McGraw-Hill.
Ibrahim, A. B., Soufani, K., Poutziouris, & P., Lam, J. (2004). Qualities of an effective successor: the role of education and training. Education & Training, 46(8/9), 474 – 480.
IEA. (2013). TEDS-M 2008 Encyclopedia: A Guide to Teacher Education Context, Structure, and Quality Assurance in the Seventeen TEDS-M 2008 Countries. New Zealand: Wellington.
Justis Group. (2011). Integrity solutions. Retrived at site: http://www.justisgroup.com/files/pdfs/IntegCoachExecOver_6-5-11_.pdf
Knight, D. S. (2012). Assessing the cost of instructional coaching. Education Finance, 38(1), 52-80.
Lofthouse, R., & Leat, D. (2013). An activity theory perspective on peer coaching. Mentoring and Coaching in Education, 2(1), 8-20.
McDonald, M., Kazemi, E., & Kavanagh, S. S. (2013). Core practices and pedagogies of teacher education: A call for a common language and collective activity. Teacher Education, 64(5), 378-386.
National Research Council. (2010). preparing teachers: Building evidence for sound policy. Committee on the Study of Teacher Preparation Programs in the United States, Center for Education. Division of Behavioral and Social Sciences and Education. Washington, DC: The National Academies Press.
Nickols, K. (2004). Strategic planning in higher education: A guide for heads of institutions. Senior managers and members of governing bodies, K. Nickils @ hefce.Ac. UK. 2004.
Nieuwerburgh, C. (2012). Coaching in Education: Getting Better Results for Students, Educators and Parents. London: Karnac Books.
Parker, P., Wasserman, I., Kram, K. E., & Hall, D. T. (2015). A relational communication approach to peer coaching. Applied Behavioral Science, 51(2), 231-252.
Pentland, W. (2014). Occupational therapy coaching. Available at: www.occupationaltherapycoaching.com. Accessed August 6, 2014.
Rivera-McCutchen, R., & Panero, N. (2014). Low-inference transcripts in peer coaching: A promising tool for school improvement. Mentoring and Coaching in Education, 3(1), 86-101.
Sarita, M., & Sonia, T. (2016). Quality assurance in teacher education: A critical issue. Applied Research, 2(8), 735-739.
Singh, S. D. (2008). Quality process norms for teacher education system and role of teacher educators. University News, 46(96), 110-112.
Stahl, G., Kehrwald, B., & Sharplin, E. (2018). Real-time coaching and pre-service teacher education. Springer Nature Singapore Pte Ltd.
Teacher Education Ministerial Advisory Group (TEMAG) (2015). Action now: Classroom ready teachers. Canberra, Australia: Commonwealth of Australia.
Windshitl, M., Thompson, J., Braaten, M., & Stroupe, D. (2012). Proposing a core set of instructional practices and tools for teachers of science. Science Education, 96(5), 878-903.
Zwart, R. C., Wubbels, T., Bergen, T., & Bolhuis, S. (2009). Which characteristics of a reciprocal peer coaching context affect teacher learning as perceived by teachers and their students?. Teacher Education, 60(3), 243-257.