ساخت و اعتباریابی مقیاس ارزیابی عملکرد تعالی مدارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

3 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر ساخت و اعتباریابی مقیاس ارزیابی عملکرد تعالی مدارس بود. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی بود. جامعة آماری در بخش کیفی استادان علوم تربیتی و خبرگان طرح تعالی مدرسه بودند که 20 نفر از آنان به روش نمونه‌گیری هدفمند، و در بخش کمی کارشناسان، مدیران و معلمان مدارس دورة دوم متوسطة استان‌های کردستان، همدان و کرمانشاه بودند که 656 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها در بخش کیفی، ابزار مصاحبه و در بخش کمی، پرسشنامه به‌کار گرفته شد. تحلیل داده‌ها در بخش کیفی با روش تحلیل محتوا، و در بخش کمی با آزمون دوجمله‌ای و تحلیل عاملی تأییدی انجام گرفت. نتایج نهایی پژوهش مؤید مطلوبیت شاخص‌های نیکویی برازش و اعتبار مقیاس ارزیابی عملکرد تعالی مدارس در قالب مؤلفه‌های فراگیر زمینه (نیازسنجی، تدوین هدف، عوامل فرهنگی، قوانین و مقررات)، درون‌داد (محتوا، منابع انسانی، کالبدی، مالی و اطلاعاتی)، فرایند (یاددهی یادگیری، نظارت، فعالیت‌های مکمل، انگیزش و خلاقیت)، و برون‌داد (نوآوری سازمانی، عملکرد تحصیلی، ارتقای حرفه‌ای، توسعة مشارکت و سلامت روان) و در مجموع، شامل 19 مؤلفة سازمان‌دهنده و 85 مؤلفة پایه بود. مقیاس تدوین‌شده با توجه به ماهیت تحقیقات ارزیابی نوعی مدل بازخوردهنده برای رفع چالش‌هاست. بنابراین، نظام آموزشی می‌تواند با به‌کارگیری آن عملکرد خود در این فرایند و سایر فرایندهای مشابه را ارزیابی کند.

کلیدواژه‌ها


بازرگان، عباس (1383). ارزشیابی آموزشی. تهران: سمت.
بهشتی روی، بهارک، نودهی، حسن، و روغنی، مرتضی (1394). ضرورت طراحی مدل تعالی سازمانی در مراکز بهداشتی درمانی روستایی. کنفرانس بین‌المللی مدیریت و علوم انسانی، دبی-امارات.    
تورانی، حیدر (1382). کیفیتبخشیآموزشوپرورشدورةابتداییبارویکردمدیریتکیفیتجامع. چاپ دوم، تهران: قو .
جلوداری ممقانی، بهرام (1385). تعالی سازمانی. تهران: مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
جهانگیری، علی‌اصغر (1383). بررسینقش مدیریت کیفیت فراگیردرآموزشسازمان‌های دانش‌آفرین. تهران: مدیرسرا.
رضاپور میرصالح، یاسر، عطری اردکانی، ابوالفضل، و بهجتی اردکانی، فاطمه (1395). ارزیابی عملکرد آموزشی دانشگاه اردکان براساس مدل سیپ. نامة آموزش عالی، 9(36)، 30-7.
سلطانی‌زاده، محمدرضا (1392). بررسی و شناسایی شرایط لازم برای استقرار موفقیت‌آمیز مدیریت کیفیت جامع در مدارس شهر تهران. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة مدیریت و اقتصاد، دانشگاه کرمان.
سیف، علی‌اکبر (1387). روش‌های اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی. چاپ چهارم، تهران: آگاه.
شیربگی، ناصر، سلیمی، جمال، و آزادبخت، نسرین (1395). ارزیابی مدارس از دیدگاه ذی نفعان مدرسه براساس شاخص‌های مدیریت کیفیت فراگیر. مدیریت مدرسه، 2(4)، 164-145.
عبدی شهشهانی، مهشید، احسان‌پور، سهیلا، یمانی، نیکو، کهن، شهناز، و دهقانی، زهرا (1393). طراحی و اعتباریابی مقیاسی برای ارزشیابی دورة دکتری تخصصی بهداشت باروری ایران براساس الگوی سیپ. آموزش در علوم پزشکی، 14(3)، 265-252.
علاقه‌بند، علی (1380). جامعه‌شناسی آموزش و پرورش. تهران: روان.
کریمی جعفری، فاطمه، حقیقی کفاش، مهدی، بهرامی، امیر (1393). رابطة بین فرهنگ سازمانی و توانمندسازهای مدل تعالی سازمانی با تأکید بر نقش تعهد عاطفی کارکنان صنعت بیمه. پژوهشنامة بیمه، 29(1)، 179-153.
کیامنش، علیرضا (1376). آشنایی با الگوی ارزشیابی سیپ. تعلیم و تربیت، 13، 92-81 .
محبی، عظیم، مسگرزاده، مرضیه، و مؤمن‌کیا، زهرا (1394). مدرسه در آینة تعالی. تهران: معین.
نودهی، حسن (1389). طراحیمدلتعالی سازمانیمدارسمتوسطةنظری. رسالة دکتری، دانشگاه تهران، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی.
نودهی، حسن، تسلیمی، محمدسعید، میرکمالی، سید محمد، و میرسپاسی، ناصر (1389). طراحی مدل مناسب تعالی سازمانی در آموزش و پرورش، تعلیم و تربیت، 101، 28-8.
Agrawel, S. (2008). Competency based CIPP model: An integrative perspective. Industrial Relations, 8(3), 12-18.
Amani, J., & Aseel, Sh. (2013). Factors Affecting teachers' excellence from the perspective of queen rania award -winning teachers: A Jordanian case. Education and Practice, 4(8), 71-82.
Balabonien, V. (2014). The peculiarities of performance measurement in universities .19th International Scientific Conference Economics and Management.
Bharvad, A. J. (2010). Curriculum evaluation. International Research, 1(12), 72-74.
Chan, D. (2008). A comparative study of Singapore’s school excellence model with Hong Kong’s school-based management. Educational Management, 22(6), 488-505.
Gerrard, J. (2014). Counter-narratives of educational excellence: free schools, success, and community-based schooling. Sociology of Education, 35(6), 876–894.
Juran, J. M. (1989). Juran on leadership for quality. New York: Macmillan.
Moullin, M. (2004). Eight essentials of performance measurement. Health Care Quality Assurance, 17(13), 110-112.
 Mukhopadhyay, M. (2005). Total quality management in education. London: SAGE.
Plano Clark, V., L., & Creswell, J. W. (2014). Understanding research: A consumer’s guide. Pearson Education, Inc.
Rogers, E. M. (1992). Diffusion of innovation. New York: Macmillan.
Sallis, E. (2006). Total quality management in education. 3th ed., London: Kogan.
Susan, M. F. (2011). Designing transformations: Schools of excellence. Acta Astronautica, 69, 1132–1142.
Tolley, J., & Flecknoe, M. (2016). Evaluation of an ‘Excellence Cluster’of schools. MIE, 17(4), 10-13.
Turk, K. (2008). Performance appraisal and the compensation of academic staff in the University of Tartu. Baltic Journal of Management, 3(1), 40-54.
Westone, R., & Gore, P. (2006). A brief guide to structural equation modeling. The Counseling Psychology, 34, 719-751.