تحلیل محتوای برنامة درسی دورة کارشناسی پیوستة آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان از نظر توجه به مؤلفه‌های حرفه‌ای‌گری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، اصفهان، ایران

2 کارشناسی‌ارشد آموزش ابتدایی، دانشگاه فرهنگیان، اصفهان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای برنامة درسی دورة کارشناسی پیوستة رشتة آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان از نظر توجه به مؤلفه‌های حرفه‌ای‌گری بود. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است که به روش توصیفی - تحلیل محتوا انجام گرفت. به‌منظور تحقق هدف پژوهش، از بین 150 واحد و 78 عنوان درسی برنامة درسی مورد مطالعه، 67 عنوان درسی تحلیل شد. واحد تحلیل، محتوای اهداف و ملاک‌های شایستگی سرفصل هر واحد درسی بود که با استفاده از فهرست وارسی چارچوب ارزیابی تدریس دنیلسون (2013) در قالب چهار حوزة برنامه‌ریزی و آماده‌سازی، محیط کلاس درس، آموزش و مسئولیت‌های حرفه‌ای،) و 22 مؤلفة اصلی و 120 نشانگر، بررسی شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها روش آنتروپی شانون اجرا شد. نتایج نشان داد در برنامة درسی رشتة آموزش ابتدایی به حوزه‌های برنامه‌ریزی و آماده‌سازی، محیط کلاس درس، آموزش، مسئولیت‌های حرفه‌ای به‌طور متوازن توجه نشده است. همچنین، مؤلفه‌های ایجاد محیطی همراه با احترام و حمایت، ثبت و نگهداری دقیق سوابق، آگاهی استفاده از منابع، به‌کارگیری فنون پرسشگری و مباحثه مورد توجه قرار نگرفته است.

کلیدواژه‌ها


اکبری، ناصر (1396). میزان انطباق برنامة درسی دانشگاه فرهنگیان با صلاحیت‌های حرفه‌ای مورد نیاز معلمان مدارس متوسطة شهر اهواز. پایان‌نامة کارشناسی‌­ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
خروشی، پوران، و محمدی وندیشی، زهره (1395). بررسی صلاحیت‌های حرفه‌ای دانشجومعلمان از دیدگاه مدرسان و دانشجویان دانشگاه فرهنگیان اصفهان. توسعة حرفه‌ای معلم، 1(2)،59-44.
دایی‌زاده، حسین، سلیمانپور، عمران، و نعمتی، ذبیح‌الله (1393). بررسی مطلوبیت کیفیت برنامة درسی دانشگاه فرهنگیان در تربیت معلم حرفه‌ای از دیدگاه مدرسین. همایش بین‌المللی کیفیت در برنامة درسی آموزش عالی، اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، 30 مهرماه 1393.
دیبایی صابر، محسن، و نجفی، حسن (1395). تحلیل سند بنیادین آموزش و پرورش از نظر میزان اهمیت به مؤلفه‌های شایستگی معلمان. مجموعه مقالات دومین همایش ملی تربیت معلم، اردیبهشت‌ماه 1395.
رجبی، حسن (1396). شناسایی عوامل مؤثر بر صلاحیت حرفه‌ای معلمان موفق دورة ابتدایی. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد مطالعات برنامة درسی، دانشگاه خوارزمی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی.
روشن‌قیاس، پروین، کیان، مرجان، و گرامی‌پور، مسعود (1395). ساخت ابزار ارزیابی صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان دورة ابتدایی براساس اسناد معتبر ملی و بین‌­المللی در حوزة تربیت معلم، مجموعه مقالات دومین همایش ملی تربیت معلم، اردیبهشت‌ماه 1395.
عبداللهی، بیژن، دادجوی توکلی، عطیه، و یوسلیانی، غلامعلی (1392). شناسایی و اعتبارسنجی شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان اثربخش. نوآوری‌های آموزشی، 13(49)، 48-25.
عطاران، عاطفه، موسی‌پور، نعمت‌الله، عطاران، محمد، و حسینی‎خواه، علی (1398). طراحی و اعتباربخشی الگوی «بازنگری برنامة درسی تربیت معلم در ایران». پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 2(34)، 33-14.
فتحی واجارگاه، کوروش، موسی‌پور، نعمت‌الله، و یادگارزاده، غلامرضا (1393). برنامه‌ریزی درسی آموزش عالی (مقدمه‌ای بر مفاهیم، دیدگاه‌ها و الگوها). تهران: مهربان‌نشر.
فتحی، معصومه، سعدی‌پور، اسماعیل، ابراهیمی قوام، صغری، و دلاور، علی (1397). موفقیت برنامه‌های درسی دانشگاه فرهنگیان در ایجاد شایستگی‌های حرفه‌‌ای معلمی. مطالعات برنامة درسی ایران، 3(50)، 166-139.
کارشکی، حسین، جعفری ثانی، حسین، و ارفع بلوچی، فاطمه (1392). ارزیابی محتوای برنامة درسی رشتة علوم تربیتی گرایش آموزش و پرورش پیش‌دبستانی و دبستانی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 10(2)، 115-103.
 معروفی، یحیی، موسی‌پور، نعمت‌الله، و حسنی، حسین (1397). بررسی سطح همخوانی برنامه‌های درسی قصدشده و اجراشده دروس تربیتی دورة کارشناسی پیوستة آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 7(1)، 98-71.
معروفی، یحیی، یوسف‌زاده، محمدرضا، و میرزایی­فر، داود (1397). مؤلفه‌های ارزشیابی کیفیت برنامة درسی دورة کارشناسی پیوستة دانشگاه فرهنگیان. مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 8(23)، 116-81.
موسی‌پور، نعمت‌الله، و احمدی، آمنه (1396). طراحی کلان (معماری) برنامة درسی تربیت معلم (برنامة درسی ملی تربیت معلم جمهوری اسلامی ایران). تهران: انتشارات دانشگاه فرهنگیان.

نیکخواه، محمد، و لیاقتدار، جواد (1396). بررسی کیفیت اجرای برنامة ‌درسی جدید آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان؛ مطالعة موردی: استان چهارمحال و بختیاری. پژوهش در تربیت معلم، 1(3)، 134-105.

وقور کاشانی، مهدیه سادات، حاجی حسین‌نژاد، غلامرضا،‌ ‌موسی‌پور، نعمت‌الله،‌ و ابراهیم‌زاده، عیسی (1398). راهکارهای اعتلای شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان و تعیین اثربخشی آن‌ها. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 2(33)، 76-55.
Creasy, K. L. (2015).Defining professionalism in teacher education programs. Education & Social Policy, 2(2),23-28.
Danielson, C. (2013).The Framework for Teaching Evaluation Instrument: The newest rubric enhancing the links to the Common Core State Standards, with clarity of language for ease of use and scoring Paperback – January 11, 2013. Available from: www.danielsongroup.org.
Darling-Hammond, L., & Lieberman, A. (2012). Teacher education around the world: Changing policies and practices. London: Routledge.
Dodillet, S., Lundin, S., & Krüger, J. O. (2019). Constructing professionalism in teacher education. Analytical tools from a comparative study. Education Inquiry, 10(3), 208-225.
Lee, J. C. K., Lam, W. P., & Li, Y. Y. (2003). Teacher evaluation and effectiveness in Hong Kong: Issues and challenges. Personnel Evaluation in Education, 17, 41–65.
Lilja, P. (2014). Negotiating teacher professionalism. On the symbolic politics of Sweden’s teacher unions. Malmö University. Faculty of Education and Society.
Ried, L. D. (2011). A model for curricular quality assessment and improvement. Pharmaceutical Education, 75(10), 196-203.
Seddon, T., Ozga, J., & Levin, J. S. (2013). Global transitions and teacher professionalism. In T. Seddon & J. S. Levin (eds.), Educators, professionalism and politics: Global transitions, national spaces and professional projects (pp. 3–24), London: Routledge.
Tang, W., Bai, J., Liu, J., Wang, H., & Chen, Q. (2012). Students' evaluation indicators of the curriculum. Med Education, 3, 103-106.
Venkatraman, S. (2007). A framework for implementing TQM in higher education programs. Quality Assurance in Education, 15(1), 92-112.