رابطة خوش‏بینی تحصیلی و سرزندگی تحصیلی با نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه علوم تربیتی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 دکتری مدیریت آموزشی، عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه‏ای خودکارآمدی تحصیلی در رابطة بین خوش‏بینی تحصیلی و سرزندگی تحصیلی دانشجویان انجام گرفت. پژوهش حاضر  از نوع کاربردی بوده، و به روش توصیفی - همبستگی مبتنی بر مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) انجام گرفت. جامعة آماری پژوهش حاضر شامل همة دانشجویان کارشناسی ساکن در خوابگاه‌های دانشگاه محقق اردبیلی بود که براساس جدول مورگان و به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای، 380 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه‌‌های سرزندگی تحصیلی دهقانی‏زاده و حسین‏چاری (1391)، خودکارآمدی تحصیلی زاژاکوا، لینج و اسپانشاد (2005)، و خوش‏بینی تحصیلی شانن - موران و همکاران (2013) به‌کار گرفته شد. داده‌ها به روش مدل‌سازی معادلات ساختاری تحلیل شد. یافته‌ها برازش مدل را تأیید کرد. نتایج تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها به روش مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان داد خوش‏بینی تحصیلی بر سرزندگی تحصیلی اثر مستقیم دارد، خودکارآمدی تحصیلی بر سرزندگی تحصیلی اثر مستقیم دارد و خوش‌بینی تحصیلی بر سرزندگی تحصیلی از طریق خودکارآمدی تحصیلی اثر غیر مستقیم دارد. بنابراین، خودکارآمدی در رابطة خوش‌بینی تحصیلی و سرزندگی تحصیلی دانشجویان نقش واسطه‌ای دارد.

کلیدواژه‌ها


اصغری‌نیا، فرشته، و آزادمرد، شهنام (1394). رابطة امید، خوش‏بینی و منبع کنترل با خودکارآمدی دانش‌آموزان دورة متوسطة شهرستان ارومیه. اولین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی و علوم تربیتی، شیراز، مؤسسة عالی علوم و فناوری حکیم عرفی شیراز.
بهراد، حمدالله، و عبدالله‌زاده جدی، آیدا (1396). پیش‌بینی خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان دورة دوم متوسطة مشگین‌شهر براساس نمرة ذهن‌آگاهی و هیجانات منفی. پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری، 2(12)، 13-1.
پروین، ال. ای (1393). روان‌شناسی شخصیت. ترجمة پروین کدیور و محمدجواد جعفری، تهران: انتشارات رشد
حامدی‌نسب، صادق، و عسگری، علی (1395). بررسی رابطة خوش‌بینی علمی و انگیزة پیشرفت با توجه به نقش واسطه‌گری خودکارآمدی تحصیلی. پژوهش‌های آموزش و یادگیری (دانشور رفتار)، 13(1)، 19-1.
خواجه، لاله،  و حسین چاری، مسهود (1390). بررسی رابطة اضطراب اجتماعی و جو روانی - اجتماعی کلاس با خودکارآمدی تحصیلی در دانش آموزان دورة راهنمایی. روان‌شناسی تربیتی، 7(20)، 153-131.
دهقانی‏زاده، محمدحسین، و حسین‏چاری، مسعود (1391). سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوی ارتباطی خانواده؛ نقش واسطه‏ای خودکارآمدی. مطالعات آموزش و یادگیری، 4(2)، ‏47-21.
سلیمانی، فرهاد (1384). هنجاریابی و اعتباریابی مقیاس‌های خوش‏بینی و سرزندگی در دانش‌آموزان دورة راهنمایی استان اصفهان. طرح تحقیقاتی آموزش و پرورش، استان اصفهان.
سیف، علی‌اکبر (1395). روان‌شناسی پرورشی نوین. تهران: نشر ویرایش.
شکری، امید، طولابی، سعید، غنایی، زیبا، تقوایی‌نیا، علی، کاکابرایی، کیوان، و فولادوند، خدیجه (1390). مطالعة روان‌سنجی پرسشنامة باورهای خودکارآمدی. مطالعات آموزش و یادگیری، 3(2)، 61-45.
صادقی، مسعود، و گشنیگانی، زهرا (1395). نقش ابعاد خودراهبر در پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 8(2)، 17-9.
عارفی، سعید (1393). بررسی رابطة بین خوش‏بینی تحصیلی با جهت‌گیری هدف پیشرفت در دانشجویان کارشناسی دانشگاه خوارزمی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی کرج، دانشکدة علوم تربیتی.

فرامرزی، حمید، حاجی یخچالی، علیرضا، شهنی ییلاق، منیجه (1395). رابطة ساده و چندگانة جهت‌گیری‌های انگیزشی با خودکارآمدی خلاق در دانش آموزان پسر سال سوم مقطع متوسطه. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 3(12)، 221-214.

گوهری، سمیرا، فراهانی، محمدتقی، و پرهون، هادی (1395). مقایسة پنج عامل بزرگ شخصیت، خودکارآمدی و راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان در دختران فراری و عادی. تحقیقات علوم رفتاری، 14(1)، 25-41.
مرادی، مرتضی،دهقانی‌زاده، محمدحسین، و سلیمانی خشاب، عباس (1394). حمایت اجتماعی ادراک‌شده و سرزندگی تحصیلی با نقش واسطه‌ای باورهای خودکارآمدی تحصیلی. مطالعات آموزش و یادگیری، 7(1)، 24-1.
مرادی، مرتضی، شاهمرادی، حسین، محمودی، معصومه، و شیبانی، ام‌البنین (1395). رابطة علی الگوهای ارتباطی خانواده و جهت‌گیری دینی با سرزندگی تحصیلی با نقش میانجی ابعاد خودکارآمدی. روان‌شناسی تربیتی، 41(2)، 124-99.
مرادی، مرتضی، و چراغی، اعظم (1393). الگوی علی تجربی از روابط بین ادراک از الگوهای ارتباطی خانواده، ادراک از ساختار کلاس، انگیزش و خودگردانی تحصیلی و سرزندگی تحصیلی در نوجوانان دبیرستانی. مطالعات آموزش و یادگیری، 1(6)، 140-113.
معبدی، هادی، هاشمیان، کیانوش، ابوالمعالی الحسینی، خدیجه. (1394). پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی براساس ویژگی‌های شخصیتی و خودتنظیمی تحصیلی در دانش‌آموزان دورة متوسطة دوم. پژوهشنامة تربیتی، 10(44)، 128-111.
مؤمنی مهموئی، حسین، و جلالی بازاری، سعید (1395). رابطة بین خوش‏بینی تحصیلی با انگیزة پیشرفت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 7(2)، 200-181.
Altunsoy, S., Çimen, O., Ekici, G., Atik, A. D., & Gökmen A. (2010). An assessment of the factors that influence biology teacher candidates’ levels of academic self-efficacy. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 2377-82.
Arefian, R., & Ghajari, E. (2015). Relationship between self-concept and hopefulness in the students. Applied Environmental and Biological Sciences, 5(2), 187-191.
Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An agentic perspective. Annual Review of Psychology, 52(1), 1-26.
Comerforda , J.,  Batteson, T., & Torme , R. (2015). Academic buoyancy in second level schools: Insights from Ireland. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 197, 98-103.
Duijn, M., Rosenstiel, I. V., Schats, W., Smallenbroek, C., & Dahmen, R. (2011). Vitality and health: A lifestyle programme for employees. Integrative Medicine, 3(1), 97-10.
Goddard, R., Hoy, W., & Hoy, A. (2000). Collective teacher efficacy: Its meaning, measure, and impact on student achievement. Educational Research, 37(2), 479-507.
Grundy, A. (2005). Parental awareness as a mediator of the relationship between maritalconflict and adolescent behavior conduct. Doctoral Dissertation, University of Notre Dame.
Hoy, W. K., Tarter, C. J., & Hoy, A. W. (2006). Academic optimism of schools: A force for student achievement. American Educational Research, 43(3), 425-446.
Martin, A. J., & Marsh, H. W.  (2008). Workplace and academic buoyancy: Psychometric assessment and construct validity amongst school personnel ‏ ‏and students. Psychoeducational Assessment, ‏26, 168–184.
McGuigan, L., & Hoy, W. (2006). Principal leadership: Creating a culture of academic
optimism to improve achievement for all students. Leadership and Policy in Schools,5, 203-229.
Pettus, K. R. (2006). The relationship of parental monitoring to community college student adjustment andachievement: differences by gender, ethnicity, parental education level, and student residence. Doctoral Dissertation, Carolina University.
Putwain, D. W., Daly, T., Chamberlain, S., & Saddredini, S. (2015). Sink or swim: Buoyancy and coping in the test anxiety and academic performance relationship. Educational Psychology, 85(3), 247-263.
Rice, K. G., & Dellow, J. P. (2012). Perfectionism and self-development: Implications for college adjustment. Counseling and Development. 80(2), 188–196.
Ryan, R. M., & Frederick, C. M. (1997). On energy, personality and health: subjective vitality as a dynamic reflection of well-being. Journal of Personality, 65(4), 529-565.
Santrock, J. W. (2011). Educational psychology. New York: McGraw-Hill.
Saricam, H. (2015). Mediating role of self-efficacy on the relationship between subjective vitality and school burnout in Turkish adolescents. Educational Researchers, 6(1), 1-12
Solberg, P. A., Hopkins, W. G., Ommundsen, Y., & Halvari, H. (2012). Effects of three training types on vitality among older adults: A self-determination theory perspective. Psychology of Sport and Exercise, 13, 407-417.
Tschannen-Moran, M., Bankole, R., Mitchell, R. & Moore, Jr.D. (2013). Student Academic Optimism: a confirmatory factor analysis. Journal of Educational Administration, 51(2), 150- 175.
Tsivilskaya, E. A. (2016). The study of optimism and positive self-concept of students. Humanities and Cultural Studies, 18(2), 19-25
Zajacova, A., Lynch, S. M., & Espenshade, T. J. (2005). Self-efficacy, Stress, and academic success in college. Research in Higher Education, 46(6), 678-706