بررسی تأثیر محتوای کتب هنرستان در روند آموزش هنرجویان رشتة معماری (نمونة موردی: کتاب عناصر و جزئیات)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه معماری، دانشکدة انقلاب اسلامی، دانشگاه فنی و حرفه‌ای، تهران، ایران

چکیده

از آنجا که منظر محیط مصنوع و نیز قضاوت جامعه دربارة «معماری خوب»، به‌ویژه در شهرهای کوچک ایران، متأثر از بخش بزرگی از بدنة جامعة حرفه­ای معماری، یعنی تکنیسین‌های معماری است، آموزش معماری، به‌ویژه در هنرستان­ها، به‌عنوان سنگ‌بنای اولیة آموزش، اهمیت بالایی دارد. هدف پژوهش حاضر، مطالعة اثر محتوایی کتاب‌های درسی در روند یادگیری هنرجویان بود. به این منظور، میزان توجه به مؤلفه­های محتوای فعال یا غیرفعال از دیدگاه ویلیام رومی در نمونة انتخاب‌شده از کتاب عناصر و جزئیات بررسی شده، و وضعیت موجود تببین شد. همچنین،مواردی که باید در محتوای درسی به آن‌ها توجه بیشتر شود، مشخص شد. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی است و به روش تحلیل محتوا با به‌کارگیری تکنیک ویلیام رومی، برای بررسی ضریب درگیری متن کتاب، انجام گرفت. براساس تجربة تدریس نگارنده در برخی دروس هنرستان­های معماری، هنرجویان در یادگیری و درک برخی از این دروس از جمله «عناصر و جزئیات» با وجود عینی و ملموس‌بودن مباحث آن‌ها، مشکلات متعددی داشته‌اند. به دلیل اتکا به کتاب درسی در هنرستان­ها، بررسی کارآمدی کتاب عناصر و جزئیات سال سوم معماری و تحلیل این کتاب، در نوشتار حاضر تأکید شده است. نتایج نشان داد متن، شکل، تصاویر و پرسش‌های کتاب عناصر و جزئیات زمینة درگیری دانش‌آموزان را به میزان کمتر از حد معمول فراهم می­کند. همچنین، ناهماهنگی بین مطالب کتب معماری در هنرستان­ها، سبب ایجاد اختلال در یادگیری هنرجویان شده است. با توجه به نتایج، پیشنهادهایی برای اصلاح کتاب و کارایی بیشتر آن مطرح شد.

کلیدواژه‌ها


جویس، بروس، ویل، مارشا، و کالهون، امیلی (1394). الگوهای تدریس. ترجمة محمدرضا بهرنگی، تهران: نشر مؤلف.
چوبینه، مهدی (1380). طرح مطالعاتی راهنمای برنامهریزی درسی جامع دورة متوسطه. جلد سوم، تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
حسن‌مرادی، نرگس (1388). تحلیل محتوای کتب درسی. تهران: انتشارات آییژ.
سلیمانپور، جواد (1383)، برنامه­ریزی درسی با تأکید بر تدوین محتوای درسی فعال و کاربرد تحلیل محتوا. تهران: انتشارات احسن.
عطاران، محمد (1382). جهانیشدن فناوری اطلاعات‌و تعلیم و تربیت. تهران: مؤسسة آفتاب مهر با همکاری انتشارات ایتا.
یارمحمدیان، محمدحســین (1377). اصول برنامه­ریزی درسی. تهران: انتشارات یادوارة کتاب.
Akin, O. (2002). Case-based instruction strategies in architecture. Design Studies, 23(4), 407-431.‏
Anderson, R. C., Reynolds, R. E., Schallert, D. L., & Goetz, E. T. (1977). Frameworks for comprehending discourse. American Educational Research, 14(4), 367-381.‏
Berelson, B. (1952). Content analysis in communication research.United States, Glencoe: Free Press.
Berelson, B. (1967). Content analysis: Handbook of social psychology. New York: Lindzey.‏
Kintsch, W., & Keenan, J. (1973). Reading rate and retention as a function of the number of propositions in the base structure of sentences. Cognitive Psychology, 5, 257-274.
Kintsch, W., & Van Dijk, T. A. (1978). Toward a model of text comprehension and production. Psychological Review, 85(5), 363.‏
Macnamara, J. (2005). Media content analysis: Its uses, benefits and best practice methodology. Public Relations, 6.1: 1.
Romy, W. D. (1968). Inquiry techniques for teaching science. London: Prentice Hall.