اثر بخشی آموزش هوش هیجانی بر مهارتهای اجتماعی و شیوههای مقابله با استرس دانش آموزان دبیرستانی شاهد دختر همدان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه فرهنگیان همدان

2 دانشجوی دکتری مشاوره دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران

3 دانشجوی دکتری رشته مشاوره دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

پژوهش حاضر یک مطالعه شبه تجربی است که به منظور مقایسه اثربخشی آموزش هوش هیجـانی
بر مهارتهای اجتماعی و شیوه مقابله با استرس در دانـش آمـوزان انجـام گرفتـه اسـت. جامعـه آمـاری
پژوهش تمامی دانش آموزان دختر شاهد مقطع دبیرستان شهر همدان در سال تحصیلی 89-90 میباشـند
که نمونهای به حجم 30 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب و بطور تصادفی در دو گروه آموزش هـوش
هیجانی و گواه قرار گرفتند. ابزار گردآوری دادهها را پرسشنامههای مهارت اجتماعی ایندربیتزن و فوستر
(1992) و شیوههای مقابله با استرس اندلر و پارکر (1990) تشـکیل مـیدهـد. پرسشـنامه مهـارتهـای
اجتماعی و شیوه مقابله با استرس به عنوان پیش آزمون و پس آزمون اجرا گردیدند. افراد گروه آمـوزش
هوش هیجانی 12 جلسه ساختار یافته 90 دقیقهای در هر هفته به مدت 2 ماه شرکت کردنـد ولـی گـروه
گواه هیچ آموزشی را دریافت نکرد. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها در سطح آمار توصیفی از میانگین و
انحراف استاندارد و در سطح آمار استنباطی از تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شـده اسـت. نتـایج
یافتهها نشان داد که آموزش هوش هیجانی بر مهارتهای اجتماعی و شیوههای مقابله با استرس (مسـأله
مداری و اجتنابی) شدت اثر بالایی دارد اما بر شیوه هیجان مداری شدت اثر پایینی دارد. میتـوان نتیجـه
گرفت که آموزش هوش هیجانی بر افزایش مهارتهای اجتماعی و اتخاذ شیوههـای مقابلـه بـا اسـترس
کارآمد و مؤثر است.

کلیدواژه‌ها


احمدی زاده، احمد. (1373). بررسی اثربخشی آموزش مهارت­های حل مسأله بر برخی از ویژگی­های شخصیتی نوجوانان تحت پوشش مراکز شبانه روزی بهزیستی. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. دانشگاه علامه طباطبایی، چاپ نشده.
- ادیب راد، نسترن. (1383). بررسی تأثیر دو روش آموزش ایمن سازی در مقابل استرس SIT و آموزش هوش هیجانی EIT در نشانگان استرس زنان شاغل در حرفه خدمات پرستاری و راه­های مقابله با آن. رساله دکترا، دانشگاه تربیت معلم تهران، چاپ نشده.
- بهرامی، فاطمه. (1376). بررسی تأثیر وضعیت اقتصادی و اجتماعی بر نحوه مقابله با بحران نوجوانان سال دوم و سوم راهنمایی مدارس دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 76-75 و رابطه آن با نقش مشاور. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، چاپ نشده.
- جواهری، عابدین. (1385). بررسی رابطه سیک­های دلبستگی و هوش هیجانی با مهارت­های اجتماعی دانش آموزان شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تربیت معلم، چاپ نشده.
- سپهریان آذر، فیروزه. (1385). ساخت و هنجاریابی آزمون هوش هیجانی براساس نظریه­های موجود و فرهنگ بومی و ارزشیابی تأثیر آموزش آن بر شیوه­های مقابله با استرس در بین دانش آموزان دبیرستان­های ارومیه در سال تحصیلی 85-1384. رساله دکترا، دانشگاه علامه طباطبایی، چاپ نشده.
- سیاروچی، جوزف؛ فورگاس، جوزف پ؛ مایر، جان د. (1995). هوش هیجانی در زندگی روزمره (کند و کاو عملی). ترجمه جعفر نجفی زند. (1385). تهران: انتشارات سخن.
- سیاروچی، ژوزف، فورگاس، ژوزف؛ مایر، جان. (1384). هوش عاطفی در زندگی روزمره، ترجمه اصغر نوری امام زاده­ای، حبیب الله نصیری. اصفهان: نوشته.
- فتوحی، زهره. (1380). بررسی اثربخشی آموزش ابراز وجود، به شیوه گروهی در افزایش توان مقابله با استرس دانش آموزان دختر دبیرستانی ناحیه 5 مشهد. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، چاپ نشده.
- فرقدانی، آزاده. (1383). بررسی رابطه هوش هیجانی و سازگاری اجتماعی دانشجویان دختر دوره کارشناسی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، چاپ نشده.
- Aydogam, Y. kilinc, E. F. tempetas, S. (2009). Identify parent views regarding social skills. Procedia social and behavioral sciences 1, 1507-1512.
- Bar-on, R., Parker, J.D.A. (2000), The Hand Book of Emotional Intelligence. Sanfrancisco California, Jossey –Boss.
- Bastian, V.a. Burns, N.B & Nettelbeak, T (2005). Emotional intelligence predicts life skill, but not as well as personality and conghitive abilities. Personality and individual difference. 39, 1135-1145.
- Bekendam, C.(2001) family and dimensious of emotional intelligence dissertation abstracts international, Vo158(4). 2109-2122.
- Bracket, M.A, mayer, J, D, Warner, r. m. (2004). Emotional intelligence and its relation of every day behavior journal of personality and individual differences, 39, pp:1387-1402.
- Donald, H, Salkofske, Elizabeth, J.Gallowary, A., J,Davidson. K (2007). Individual difference correlates ofhealth-related behaviours: preliminary evidence for links between emotional intelligence and coping. Personality and Individual Differences 42.491 - 5020
- Endler. N. S. & parker. J,D.A(1990). Multidimensional of coping: A critical evaluation. Journal of personality and social psychology. 58, 344-854.
- Engelberg. E., & sjoberg.L. (2004). Emotional intelligence affect intensity, and social adjustment. Personality and individual differences, 37, 533-542.
- Ergur, D.O. (2009). How can education professionals become emotionally intelligent? Social and Behavorial sciences 1, 1023-1028.
- Estelle, B. (2009). The relationship between occupational stress, emotional intelligence and coping strategies in air traffic controllers (Dissertation of Master of Psychology).Stellenbosch University. Retrieved from http://scholar.sun.ac.za/handle/10019.1/2661.
- Fletcher, I. leadbetter, P. Curran, A. O'sullivan, H. (2009). A pilot study assessing emotional intelligence training and communication skills with 3rd year medical students. Patient education and counseling 76,376-379.
- Golman, D. (1995). Emotional intelligence, newyork: bantam.       
-Hunt, N., & Evans, D. (2004). Predicting traumatic stress using emotional intelligence. Behavior Research & Therapy, 42, 791-798.
- Lin, Y.R., Shiah, I.S., chang, Y,C., Lai, T.J., Wang, K. Y., & Chou, K.R. (2004). Evaluation of an assertiveness training program on nursing and medical student assertiveness, self-esteem, and interpersonal communication satisfaction. Nurse Education Today. 24, 656-665.
- Lopes, P.N., Brackett, M.A., Nezlek, J.B., Schutz, A., Sellin, I., & Salovey, P. (2004). Emotional intelligence and social interaction. Personality & social Psychology Bulletin, 30 (8), 1018-1034.
- Mayer, J. (2000). Spiritual intelligence or spiritual consciousness? Journal of psychology and Religion, 10, 47-56.
- Mikolajczak, M. Nelis, D. Hhansenne, M. Quoidbach, J. (2008). If tou can regulate sadness, you can probably regulate shame: Associations between trait emotional intelligence, emotion regulation and coping efficiency across discreet emotions. Personality and Individual differences, 44, 1336-1368.
- Noorbakh sh . N., Bsharat . M., Zarei , J. (2010). Emotional intelligence and coping styles with stress. Procediasoical and Behavioral sciences, volume 5, pages 818-822.
- Rodrigues. L. (2010). Investigating emotional intelligence, stress and copping strategies in medical students. International journal of psychological studies, vol 2, No1.
- Schutte, S.nicola, Malouff, M.john, boblih, C.coston, t.d, greeson, c.jedlick, g, Rhode S, e(2001). Development and validation measure of emotional intelligence. Journal of personality and individual difference. Vol 25.167-17
- Song, L. Huang, G. peng, K.Law, k.(2010). the differential effects of general mental ability and emotional intelligence on academic performance and social interactions., intelligence 38, 137-148.
- Theorlakson.c. (2004). Teaching and learning to care: an early years prevention program in emotional intelligence.
- Weightman, J. (1999). Introduction organizational, Behavioral Behavior, Edinburg cate, Harward Addison-wesley.
- White.K. (2004). Attachment: Stability and change across the life span. Attachment & human development. Vo129. issue. 1.9-23.