طراحی الگوی مربی‌گری فرایند کارورزی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکدة مدیریت دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکدة مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 استاد، گروه مدیریت آموزشی، دانشکدة مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

4 دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکدة مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، دستیابی به الگوی مربی‌گری فرایند کارورزی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان است. پژوهش، کیفی و با روش نظریة برخاسته از داده‌‌ها و طرح نوخاستة گلیزر انجام گرفته است. مشارکت­کنندگان 15 نفر از صاحب‌‌نظران مرتبط با برنامه­ریزی درسی، مدیریت آموزشی، کارورزی و مدیران عالی دانشگاه فرهنگیان بودند که با روش نمونه‌‌گیری هدف‌‌مند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبة نیمه‌ساختار­یافته بود داده‌ها به روش تحلیل مضمون با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA تحلیل شدند. پرسش‌های اصلی پژوهش با تکنیک 5W1H طراحی و اجرا شدند. میزان پایایی بین کدگذاران 74/0، و پایایی کدگذاری مجدد 88/0 به دست آمد. برای مؤلفه­های مربی­گری 829 کد باز شناسایی شد. در نهایت، 13 مقولة اصلی به دست آمد، که عبارت‌اند از بالندگی حرفه­ای، کنش­گران، فرایند یاددهی-یادگیری، انتخاب­گری، رویکرد، شبکة سازمانی، حمایت و پاداش­، سازگاری و انطباق، تعالی­نگر، برنامة درسی، تسهیل‌گری­، راهبری و تضمین کیفیت. در زمینة سیاست­ها و اقدامات 454 کد باز و ۵۷ عنصر (۱۳ مؤلفه و ۴۴ سیاست و اقدام) شناسایی شد. پس از شناسایی مقوله­های اصلی، گروه کانونی با روش نمونه‌‌گیری هدف‌‌مند انتخاب، و برای دستیابی به الگو تشکیل شد.

کلیدواژه‌ها


ابوالعلایی، بهزاد (1393). مدیریت عملکرد: راهنمای مدیران برای ارزیابی و بهبود عملکرد کارکنان. تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
احمدی کهجوق، مینا، رصافیانی، مهدی، حسینی، سیدعلی، کاشفی مهر، بابک، و اکبر فهیمی، نازیلا (1395). کوچینگ عملکرد کاری: مقالة مروری توصیفی. طب توانبخشی، 5(1)، 189-184.
احمدی، آمنه (1394). راهنمای عملی برنامة کارورزی دانشگاه فرهنگیان با رویکرد تربیت معلم فکور. تهران: دانشگاه فرهنگیان.
احمدی، فاطمه زهرا، و احمدی، آمنه (1395). آموزش گفت و شنودی بستری برای یادگیری برنامة کارورزی دانشگاه فرهنگیان. مجموعه مقالات دومین همایش ملی تربیت معلم، دانشگاه فرهنگیان استان اصفهان، مرکز شهیدرجایی (صفحات 40-24).
بازرگان، عباس (1393الف). ارزیابی آموزشی. چاپ سوم، تهران: سمت.
بازرگان، عباس (1393ب). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته. تهران: دیدار.
برایسون، جان، ام. (1390). برنامه­ریزی استراتژیک در سازمان‌های دولتی، عمومی و غیر انتفاعی. چاپ دوم، ترجمة مهدی خادمی(1390). تهران: انتشارات آریانا قلم.
پریشانی، ندا،  خروشی، پوران،  و قربانی، سمیه. (1395). آسیب‌شناسی درس کارورزی از نظر اساتید دانشگاه فرهنگیان (مطالعة موردی: پردیس فاطمه زهرا (س) و شهید رجایی اصفهان). مجموعه مقالات دومین همایش ملی تربیت معلم، دانشگاه فرهنگیان استان اصفهان، مرکز شهیدرجایی (صفحات 327- 325).
تلخابی، محمود، و فقیری، محمد (1393). تحلیل گفتمان کارورزی. آموزشنامة دانشگاه فرهنگیان، 5، 13-8.
جمشیدی توانا، اعظم (1396). نقش مربی، تحلیلی مبتنی بر اسناد بالادستی و واکاوی تجارب دانشجومعلمان در کارورزی. مجموعه مقالات سومین همایش ملی تربیت معلم، دانشکدة علوم تربیتی و روان­شناسی دانشگاه شیراز­.
جوکار، اسماعیل، مولایی، سیده نجمه، عمادی، زهره، و اناری‌نژاد، عباس (1395). کارورزی با رویکرد پژوهش روایی: الگویی نو در توسعة حرفه‏ای معلمان. مجموعه مقالات دومین همایش ملی تربیت معلم، دانشگاه فرهنگیان استان اصفهان، مرکز شهیدرجایی.
حجازی، اسد (1396). کارورزی در دانشگاه فرهنگیان ایران: چالش‌ها و راهبردها. فصلنامه نوآوری­های آموزشی.3(17) : 47-70.
خواستار، حمزه (1388). ارائة روشی برای محاسبة پایایی مرحله کدگذاری در مصاحبه‌های پژوهشی. روش­شناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه)، 15(58)، 174-161.
دیویس، کیت (1389). اصول و مبانی رهبری مدرسه. ترجمه بیژن عبدالهی و رضا ساکی (1389). تهران: پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
رضایی، مریم (1396). بررسی میزان اثرگذاری واحدهای کارورزی دورة تربیت معلم بر کیفیت تدریس معلمان فارغ‌التحصیل در سال تحصیلی 1395. مجموعه مقالات سومین همایش ملی تربیت معلم، دانشکدة علوم تربیتی و روان­شناسی دانشگاه شیراز­ (صفحات 47- 34).
 سیف، علی­اکبر (1394). روان­­شناسی پرورشی نوین: روان­شناسی یادگیری و آموزش. چاپ هفتم، تهران: دوران.
صفرزاده، حسین، احمدی شریف، محمود و ذاکری، علیرضا (1389). اصول و مبانی مربی­گری در سازمان‌های پیشرو. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت دبیر شهیدرجایی.
صلواتی، عادل (1378). بررسی و تجزیه و تحلیل اثرات رفتار سازمانی بر روی خالقیت و نوآوری سازمانی در سطح سازمان های عمومی استان کردستان. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
طلایی، ابراهیم، و گندمی، فهیمه (1394). واکاوی الگوی کارآموزانه تربیت معلم در دانشگاه آکسفورد و ارائة دلالت­هایی برای نظام تربیت معلم ایران. تعلیم و تربیت، 214، 68-31.
عبدالهی، بیژن (1395). نظارت کلاس درس‌محور (نظارت بالینی). تهران: انتشارات مرآت.
علیزاده، سیدمحمود.، فرقانی اوزرودی، محمدباقر، و طبائیان، سیداحمد(1393). ارتباط بین فرهنگ سازمانی و خلاقیت مدیران و معلمان تربیت بدنی آموزش و پرورش استان مازندران. مطالعات مدیریت ورزشی، 6(24)، 99-75.
فتحی واجارگاه (1393)، مربی گری در آموزش و بهسازی منابع انسانی. تهران: مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
قادری، مصطفی، ناطقی، و فائزه، نصرتی، نسرین (1395). راهنمای ارائة مدل نظری برای کارورزی براساس مدل­های دانش عملی و دیدگاه ژوزف شواب در پرکتیکال دو. دومینهمایشملیتربیتبدنی، اصفهان، دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه اصفهان.
قرونه، داود، میرکمالی، سیدمحمد، بازرگان، عباس، و خرازی، سیدکمال (1393). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر بالندگی اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران. آموزش و توسعه منابع انسانی، 1(1)، 89-115.
گل‌وردی، مهدی، زارعی متین، حسن، و جندقی، غلامرضا (1395). شناسایی عوامل مؤثر در بروز رفتار جانشین‌پروری: رویکردی کیفی. پژوهش­های منابع انسانی، 2(8)، 183-208.
گندمی، فهیمه، مهرمحمدی، محمود، سجادی، سیدمهدی، و طلایی، ابراهیم (1396).تبیین یادگیری و بالندگی حرفه­ای معلمان بر مبنای مفهوم کورره در معنای فعال و زاینده آن. (44)11: 27-48.
گویا، زهرا (1380). توسعه حرفه­ای معلمان ریاضی، یک ضرورت. مجله رشد آموزش ریاضی، دفتر انتشارات کمک آموزشی. سازمان پژوهش و برنامه­ریزی. وزارت آموزش و پرورش، شمارة 61، 2-1.
محمدپور، احمد (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش1. چاپ دوم، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
محمدی چابکی، رضا (1392).جزء پارادایم پیچیدگی. روش‌شناسی علوم اجتماعی و علوم انسانی، 76(19)، 89-61.
مرتاضی مهربانی، نرگس، و غلام­نژاد، سهیلا (1394). دانش مورد نیاز آموزگاران برای تدریس ریاضی. مطالعات برنامة درسی آموزش عالی، 12(6)، 152-135.
مرتضوی، سید حشمت الله، و نصر اصفهانی، احمدرضا (1396). واکاوی دیدگاه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در خصوص مشکلات درس تمرین معلمی (کارورزی). پژوهش‏های تربیتی، 34، 74-60.
مرد، سیدمحمد، زین‌آبادی، حسن‌رضا، و آراسته، حمیدرضا (1396). نشانگرهای یک رهبر آموزشی موفق: یافته‌های یک مطالعة پدیدارشناسانه. مدیریت مدرسه، 2(5)، 120-100.
موسی‌پور، نعمت‌اله، صفرنواده، مریم، اظهری، محبوبه، و محمدشفیعی، عبدالسعید (1398). تجربة زیستة دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان از برنامة جدید کارورزی تربیت معلم ایران. مطالعات برنامة درسی آموزش عالی، 19(10)، 169-149.
موسی‌پور، نعمت‌الله، و احمدی، آمنه (1393). طراحی کلان برنامـة درسـی تربیـت معلـم ایـران. تهران: دانشگاه فرهنگیان.
مهرمحمدی، محمود (1379). بازاندیشی فرایند یاددهی- یادگیری و تربیت معلم. تهران: انتشارات مدرسه.
مهرمحمدی، محمود (1392).برنامة درسی تربیت معلم و الگوی اجرایی مشارکتی آن؛ راهبرد تحولی برای تربیت معلم در ایران. نظریهوعملدربرنامةدرسی، 1(1)، 26-5.
مهرمحمدی، محمود (1393).الگویطراحیبرنامةدرسیوارونهدرآموزشعالی. دانشنامة برنامة درسی.
نامداری پژمان، مهدی (1397). طراحی الگوی تضمین کیفیت فرایند آموزش و آماده­سازی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان. رسالة دکتری، دانشگاه تهران، دانشکدة روان­شناسی و علوم تربیتی­.
نامداری پژمان، مهدی، و مولائی علی‌آباد، حسین (1395).آسیب­شناسی برنامة کارورزی از دیدگاه استادان راهنما: مطالعه­ای کیفی. مجموعهمقالاتدومینهمایشملیتربیتمعلم،اصفهان،مدیریتامورپردیس‌‏های استاناصفهان،اردیبهشت.
نژادایرانی، فرهاد، علوی متین، یعقوب، و فیروزی، کبری (1390). بررسی رابطة بین عوامل درون‌سازمانی و میزان موفقیت شرکت‌های تعاونی اعتبار شهرستان ارومیه. تعاون و کشاورزی، 5(22)، 161-145.
Bachkirova, T., Sibley, J., & Myers, A. C. (2015). Developing and applying a new instrument for microanalysis of the coaching process: The coaching process Q-set. Human Resource Development Quarterly, 26(4), 431-462.
Barton, G. M., Hartwig, K. A., & Cain, M. (2015). International students’ experience of practicum in teacher education: An exploration through internationalisation and professional socialisation. Australian Journal of Teacher Education, 40(8), 149-163.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 2, 123-140.
Brian, T. et al. (2009). Organization and, attitudes, values of study: A effectiveness and culture Organizational outcomes. Business Research, 62(7) 679-673. 
Cochran-Smith, M. (2002). The outcomes question in teacher education. Paper presented at the Challenging Futures: Changing Agendas in Teacher Education conference. February, University of New England, Armidale, NSW, Australia.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2011). Research methods in education (7th Ed). New York: Routledge Falmer.
Council for Accreditation of Educator Preparation. (2013). CAEP Accreditation Standards; As approved by the CAEP Board of Directors. Washington: CAEP.
Cox, E., Bachkirova, T., & Clutterbuck, D. (2014). Theoretical traditions and coaching genres: Mapping the territory. Advances in Developing Human Resources, 16(2), 139-160.
Darling-Hammond, L. (2006). Securing the right to learn: Policy and practice for powerful teaching and learning. Educational Researcher, 35(7), 13–24.
Denton, C. A., & Hasbrouck, J. (2009). A description of instructional coaching and its relationship to consultation. Educational and Psychological Consultation, 19(2), 150-175.
ETS. (2015). Praxis Performance Assessment for Teachers: Candidate and Educator Handbook. United States: Praxis Series
Gallant, A., & Gilham, V. (2014). Differentiated coaching: Developmental needs of coachees. Mentoring and Coaching in Education, 3(3), 237-254.
Gavigan, J. P., Scapolo, F., Keenan, M., Miles, I., Farhi, F., Lecoq, D., Capriati, M., & Bartolomeo, T. D. (2001). A Practical Guide to Regional Foresight (FOREN). European Commission: FOREN network.
Graham, F., Rodger, S., Ziviani, J. (2009).Coaching parents to enable children’s participation: An approach for working with parents and their children. Australian Occupational Therapy Journal , 56, 16–23.
Holloway, I., & Wheeler, S. (2010). Qualitative research in nursing and healthcare. Oxford, UK: Blackwell.
Hoy, W., & Miskel, C. (2013). Educational Administration: Theory, Research, and Practice, (9th Ed). New York: McGraw-Hill.
Ibrahim, A. B., Soufani, K., Poutziouris, P., & Lam, J. (2004). Qualities of an effective successor: The role of education and training. Education + Training, 46(8/9), 474 – 480.
IEA. (2013). TEDS-M 2008 Encyclopedia: A Guide to Teacher Education Context, Structure, and Quality Assurance in the Seventeen TEDS-M 2008 Countries. Wellington, New Zealand
Jang, S., & Woo, W. (2005). Unified context representing user-centric context: Who, where, when, what, how and why. The 7th International Conference on Ubiquitous Computing.
Justis Group. (2011). Integrity solutions. Retrived at site: http://www.justisgroup.com/files/pdfs/IntegCoachExecOver_6-5-11_.pdf
Knight, D. S. (2012). Assessing the cost of instructional coaching. Education Finance, 38(1), 52-80.
Lofthouse, R., & Leat, D. (2013). An activity theory perspective on peer coaching. Mentoring and Coaching in Education, 2(1), 8-20.
Lofthouse, R., Leat, D., & Towler, C. (2010). Coaching for teaching and learning: A practical guide for schools (Guidance Report). Newcastle University, UK: CfBT Education Trust.
Maddux, J. E. (2002). Self- efficacy: The power of believing you can. The handbook of positive psychology. Newyork: oxford university press: 277-287.
Martin, B. R. (2000). Matching social needs and technological capabilities: research foresight and the implications for social sciences (paper presented at the OECD workshop on social sciences and innovation). Tokyo: United Nations University.
McDonald, M., Kazemi, E., & Kavanagh, S.S. (2013). Core practices and pedagogies of teacher education: A call for a common language and collective activity. Teacher Education, 64(5), 378-386.
Parker, P., Wasserman, I., Kram, K. E., & Hall, D. T. (2015). A relational communication approach to peer coaching. Applied Behavioral Science, 51(2), 231-252.
Pentland W. (2014). Occupational therapy coaching.2014. Available at: www.occupationaltherapycoaching.com. Accessed August 6, 2014.
Rivera-McCutchen, R., & Panero, N. (2014). Low-inference transcripts in peer coaching: A promising tool for school improvement. Mentoring and Coaching in Education, 3(1), 86-101.
Sarita, M., & Sonia, T. (2016). Quality assurance in teacher education: A critical issue. Applied Research, 2(8), 735-739.
Singh, S. D. (2008). Quality process norms for teacher education system and role of teacher educators. University News, 46(96), 110-112.
Teacher Education Ministerial Advisory Group (TEMAG). (2015). Action now: Classroom ready teachers. Canberra, Australia: Commonwealth of Australia.
Thurlings, M., Vermeulen, M., Kreijns, K., Bastiaens, T., & Stijnen, S. (2012). Development of the teacher feedback observation scheme: Evaluating the quality of feedback in peer groups. Education for Teaching, 38(2), 193-208.
Windshitl, M., Thompson, J., Braaten, M., & Stroupe, D. (2012). Proposing a core set of instructional practices and tools for teachers of science. Science Education, 96(5), 878-903.
Zwart, R. C., Wubbels, T., Bergen, T., & Bolhuis, S. (2009). Which characteristics of a reciprocal peer coaching context affect teacher learning as perceived by teachers and their students?. Teacher Education, 60(3), 243-257.