ساخت و بررسی روایی و پایایی پرسشنامة قابلیت‌ یادگیری ‌سازمانی در دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه علوم تربیتی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

چکیده

با توجه به کمبود ابزار سنجش قابلیت‌ یادگیری ‌سازمانی در تربیت‌‌معلم، هدف پژوهش حاضر ساخت و رواسازی پرسشنامة قابلیت یادگیری سازمانی در دانشگاه فرهنگیان بود. مطالعة حاضر با رویکرد تحلیلی از نوع ابزارسازی انجام گرفت و جامعة آماری آن، گروه نخبگان علمی و اجرایی آگاه به موضوع بودند. شناسایی عامل‌ها با روش دلفی انجام شد، مطابق با جدول مورگان، برای توزیع تصادفی پرسشنامه، از بین 318 نفر اعضای هیئت علمی و کارکنان دانشگاه فرهنگیان، 196 پرسشنامه تحلیل شد. ابتدا 153 گویه شناسایی شد و با حذف موارد اضافی و یکسان، تبدیل به 83 گویه شد. سپس، با تعیین ضریب CVR و CVI، 25 گویه دیگر حذف و در نهایت، 58 گویه مورد تحلیل عاملی اکتشافی قرار گرفت. 9 عامل، شامل «مدیریت سازمانی»، «استراتژی سازمانی»، «محیط سازمانی»، «ساختار سازمانی»، «فرهنگ سازمانی»، «نوآوری سازمانی»، «فناوری سازمانی»، «جو سازمانی»، «سبک رهبری» شناسایی شد، که در مجموع، 69/71 درصد از کل پرسشنامه را تببین کردند. سپس، تحلیل عاملی تأییدی انجام‌ گرفت و نتایج نشان داد بار عاملی همة گویه‌ها برای اندازه‌گیری عامل‎‌های خود مناسب بود. به منظور بررسی پایایی بیرونی و درونی پرسشنامه، ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی، و برای بررسی روایی همگرا، شاخص AVE به کار گرفته شد. به منظور بررسی روایی واگرا روش فورنل و لارکر به کار گرفته‌ شد که همة موارد تأیید شد. نوآوری پژوهش در آن است که برای اولین‌بار پرسشنامة یادگیری سازمانی اختصاصاً برای دانشگاه فرهنگیان به عنوان یک دانشگاه حاکمیتی و مأموریت‌گرا فراهم‌ شد.

کلیدواژه‌ها


ابراهیم‌پور، حمید (1395) یادگیری سازمانی ظرفیت و اجرای حاکمیت بالینی در امور اجتماعی امنیتی بیمارستان (مطالعة موردی). بیمارستان، 2(15)، 83-75.
اسکندری، عیسی، و الهی، علیرضا (1398). قابلیت یادگیری سازمانی به عنوان پیش‌بینی برای کارآفرینی سازمانی در ادارات ورزش و جوانان شمال ایران. مدیریت توسعه و تحول، 38، 29-23.
امیرکبیری، علیرضا، و میهن­نورد، فرهاد (۱۳۹۷). بررسی تأثیر فرهنگ یادگیری سازمانی بر عملکرد شغلی با توجه به نقش میانجیگری سرمایه فکری. چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعة اقتصادی، تاکستان، مؤسسة آموزش عالی تاکستان.
باجولوند، مریم، و طاهری گودرزی، حجت (1399). بررسی تأثیر قابلیت یادگیری سازمانی بر توانمند‌سازی کارکنان با تبیین نقش میانجی شایستگی مدیران (مطالعه‌ای در دانشگاه پیام نور استان لرستان). مدیریت بر آموزش سازمان‌ها، 8(2)، 356-313.
بلوچی، حسین، اقبال، مریم، و محمدی باجگیران، احسان (۱۳۹۸). بررسی تأثیر قابلیت‌های مدیریت دانش، یادگیری سازمانی و نوآوری در اجرای موفقیت­آمیز کسب و کارهای الکترونیک. مدیریت راهبردی دانش سازمانی، 2(6)، 220-181.
پورسلطانی زرندی، حسین، خراسانی، ندا، و مهرابی، کلثوم (۱۳۹۶). نقش میانجی­گری قابلیت یادگیری سازمانی در رابطة علی سرمایة فکری با عملکرد سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان اصفهان. سومین همایش ملی علوم ورزشی و تربیت بدنی ایران.
حقیقی‌نسب، منیژه، قدرت‌آبادی، لیلا، و شفیع، شکوفه (1398). تأثیر تعهد مدیران ارشد، مدیریت دانش و یادگیری سازمانی بر سرمایة مشتری. مدیریت بازرگانی، 11(2)، 423-357.
خدادادحسینی، سیدحمید، و لاجوردی،محمد (1398). بررسی تأثیر فناوری اطلاعات، مدیریت دانش و یادگیری‌ سازمانی بر عملکرد سازمانی. مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 25، 160-135.
خنیفر، حسین، و مسلمی، ناهید (1397). اصول و مبانی روش‌های کیفی، رویکردی نو و کاربردی. تهران: انتشارات نگاه دانش.
داورپناه، سیدهدایت‌الله، و هویدا، رضا (1398)، بررسی رابطة بین ساختار سازمانی و قابلیت یادگیری سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه اصفهان)، نوآوری‌های مدیریت آموزشی، 14(2)، 24-7.
 داوری، علی، و رضازاده، آرش (1392). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS‏. تهران‏: جهاد دانشگاهی.
دستگردی، کاظم (1395). ارتباط بین توانمندسازی و یادگیری‌ سازمانی کارکنان سازمان تربیت بدنی. پایان­نامة کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی، دانشکدة تربیت­بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه تهران.
دین‌پناه، مرتضی، و صادقی، تورچ (1397). بررسی نقش مدیریت استراتژیک در رشد و یادگیری سازمان. توانمندسازی سرمایة انسانی، 1(1)، 12-1.
صرافی‌زاده، اصغر (1388). فناوری اطلاعات در سازمان (مفاهیم و کاربردها). تهران: میر.
صیریان، علی‌محمد، و فلاح تفتی، سعید (۱۳۹۸). تأثیر یادگیری سازمانی بر مزیت رقابتی با میانجی­گری متغیر سرمایة فکری (مورد مطالعه: شرکت ایساکو). چهارمین کنفرانس ملی در مدیریت، حسابداری و اقتصاد با تأکید بر بازاریابی منطقه‌ای و جهانی، تهران - دانشگاه شهید بهشتی، دبیرخانة دائمی کنفرانس.
طهرانی، مریم، شیخی‌نژاد، فاطمه، و فریاد، محمد (۱۳۹۸). تبیین نقش میانجی­گری قابلیت یادگیری سازمانی در رابطة بین سرمایة فکری و توانمندسازی روان‌شناختی کارکنان. اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت دانش، بلاکچین و اقتصاد، تهران، انجمن مدیریت دانش ایران.
نجفی، تکتم، آتشی، سیدحسین، و جعفری، علیرضا (1391). بررسی و مقایسة وضعیت یادگیری رسمی و غیر رسمی و منابع آن در دانشجویان، مطالعة موردی: دانشگاه افسری امام علی (ع). مدیریت نظامی، 12(48)، 226-197.
نعمتی، مریم، خدابخشی، محمد، و حیدری، علی (۱۳۹۸). ارتباط مدیریت دانش و مدیریت منابع انسانی و تأثیر آن بر مزیت رقابتی سازمان‌ها، ششمین همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران، تهران، مؤسسة پژوهشی مدیریت مدبر.
یعقوبی فرانی، احمد، حاجیهاشمی، زهرا، و سعدی، حشمت‌الله (1395). تأثیر مهارت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات مدیران بر ابعاد سازمان یادگیرنده در شرکت‌های خدمات مشاوره‌‌ای فنی و کشاورزی استان اصفهان. مدیریت فناوری اطلاعات، 8(3)، 643-621.
Beshlideh, K. & et al. (2016). Investigation of the relationship between organizational learning culture with psychological empowerment and organizational innovation according to the mediating role of organizational learning on the staff of National Iranian Drilling Company. Managing Education in Organizations, 5(1), 163-188.
Blaschke, L. (2012). Heutagogy and lifelong learning: A review of heutagogical practice and self-determined learning. The International Review of Research in Open and Distributed Learning, 13(1), 56-71.‏
Cheng, E. (2015). Knowledge sharing for creating school intellectua capital. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 191(2), 1455-1459
Chiva, R., Alegre, J., & Lapiedra, R. (2007). Measuring organizational learning capability among the workforce. Manpower, 28(3), 224–242
Cho, D., Eum, W. J., & Lee, K. H. (2013). The Impact of Organizational Learning Capacity from the Socio-Cognitive Perspective on Organizational Commitment. Asia Pacific Education Review, 14(4), 511-522.
Cho, S., & Tseng, P. F. (2009). Leadership in the 2008 financial crisis: Understanding dimensions of Transformational & Transactional leadership during financial crisis in financial institutions. Master Thesis, Jönköping University, Jönköping International Business School, JIBS, EMM (Entrepreneurship, Marketing, Management).
Conlon, T. J. (2004). A review of informal learning literature and im-plication for practice in develoing global professional competence. European Industrial Training, 28(2/3/4), 283.295.
Dhir, S. (2018). Role of ambidexterity andlearning capability in firm performance. VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems, 48(4), 517-536.
Dibella, A. J., Nevis, E. C., & Gould, J. M. (1996). Understanding organizational learning capability. Management Studies, 33(3), 361–379.
Dodgson, M. (1993). Organizational learning: A reviewof some literatures. Organization Studies, 14, 375-394.
Ellström, P. E. (2001). Integrating learning and work: Problems and prospects. Human Resource Development Quarterly, 12(4), 421-435.
Goh, S., & Richards, G. (1997(. Benchmarking the learning capability of organizations. European Management Journal, 15(5), 575–583.
Gomes, G., & Wojahn, R. M. (2017). Organizational learning capability, innovation and performance: study in small and medium-sized enterprises (SMES). Revista de Administração (São Paulo), 52(2), 163-175
Je´rez-Go´ mez, P., Cespedes-Lorente, J., &Valle-Cabrera, R. (2005). Organizational learning and compensation strategies: evidence from the Spanish chemical industry. Human Resource Management, 44(3), 279–299.
Jimens, J. D., Sanz V. R., & Hernandez E. M. (2008). Fostering innovation the role of market orientation and organizational learning. Innovation Management, 11(3), 389-412.
Johnston, R., & Hawke, G. (2002). Case studies of organisations with established learning cultures. Leabrook/Australia: National Centre for Vocational Education Research (NCVER), 777-780.
Kiantoa, A., Sáenzb, J., & Aramburu, N. (2017). Knowledge-based human resource management practices, intellectual capital and innovation. Business Research, 81, 11-20
Kim, P., Lee, G. and Jang, J. (2017). Employee empowerment and its contextual determinants and outcome for service workers. Management Decision, 55(5), 1022-1041
Krishna, V. (2008). Exploring organizational commitment from an organizational perspective: Organizational learning as a determinant of affective commitment in Indian software firms. Doctoral Dissertation, Retrieved from ProQuest Dissertations & ThesesUMI No. 3297162.
Mallén, F., Chiva, R., Alegre, J., & Guinot, J. (2015), Arealtruistic leaders worthy? The role of organizational learning capability, Manpower, 36(3), 271-295.
 Mishra, B. (2018). The organizational learning inventory: an assessment guide for understanding your institution’s learning capabilitie. The Learning Organization, 25(6), 455-456.
Moon, H., Ruona, W., & Valentine, T. (2017). Organizational strategic learning capability: exploring thedimensions, Training and Development, 41(3), 222-240.
Nunnaly, J., & Bernsten, I . ( 1994 ). Psychometric theory. New York: McGraw Hill.
Oh, S., & Kuchinke, K. (2017). Exploring the role of organizational learning activities in the quality management context, Leadership & Organization Development, 38(3), 380-397.
OnagmA, O., Tepeci, M., & Basalp, A. (2014). Organizational learning capability and its impact on firm innovativeness. Procedia- Social and behavioral Sciences, 150, 708-717.
Pertusa, E., Ortega, M., Patrocinio, Z., & Enrique, C. (2010). Can formalization, complexity, and centralization influence knowledge performance?  Business Research, 63(3), 310-320.
Pihlainen, V., Kivinen, T., & Lammintakanen, J. (2016). Management and leadership competence in hospitals: a systematic literature review. Leadership in Health Services, 29(1), 95.
 Prahalad, C. K., & Hamel, G. (1990). The core competence of the corporation. Harvard Bus Rev (May–June) 79–91.
Raelin, J. A. (2000). Work-based learning: The new frontier of management development. Addison-Wesley Reading, MA
Schein, E. H. (2004). Organizational culture and leadership. 3rd ed., Vol. 1, San Francisco, CA: Jossey-Bass Inc Pub.
Senge, P. M. (1998). The academy as learning community: Contradiction in terms or realizable future. Leading Academic CHANGE: Essential Roles for Department Chairs, 275-300.
Singh, K. (2015). A Conceptual Study on Leadership Theories and Styles of Managers with the special emphasis on Transformational Leadership Style. Advanced Research, 3(10), 748 –756.
Sutanto, E. M. (2017). The influence of organizational learning capability and organizational creativity on organizational innovation of Universities in East Java, Indonesia. Asia Pacific Management Review, 22(3), 128-135.
Ulrich, D., Younger, J., Brockbank, W., & Ulrich, M. D. (2013). The State of the HR profession. Human Resource Management, 52(3), 457-471.
Werts, C., Linn , R., & Joreskog , K. (1974). Intra class reliability estimates; Testing structural assumptions. Educational and Psychological Measurement, 34(1), 25-33.
Yeung, A., Ulrich, D., Nason S. W., & Ann Von, G. M. (1999). Organizational learning capability. New York: Oxford University Press.