میزان انطباق محتوای برنامه‌های درسی دورة ابتدایی با نیازهای مرتبط با ارتقای سواد محیط‌ زیستی دانش‌آموزان در حوزة شناختی از دیدگاه معلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 . استادیار، گروه آموزش محیط ‌زیست، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر مطالعة میزان انطباق محتوای برنامه‌های درسی دورة ابتدایی با نیازهای مرتبط با ارتقای سواد محیط ‌زیستی دانش‌آموزان در حوزة شناختی از نظر معلمان ابتدایی شهر ازنا در سال 1398 بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوة گردآوری داده‌ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعة آماری کلیة معلمان دورة ابتدایی شهر ازنا در سال تحصیلی 98-97 به تعداد 951 نفر بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای، 270 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامة محقق‌ساخته بر مبنای طبقه‌بندی حوزة شناختی بلوم بود که به‌منظور بررسی روایی سازة آن از تحلیل عاملی تأییدی با رویکرد کوواریانس به‌وسیلة‌ نرم‌افزار Lisrel8.8، روایی صوری و محتوایی از نظرخواهی از متخصصان و پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شده است. همچنین، به‌منظور بررسی نوع توزیع داده‌ها از ضرایب چولگی و کشیدگی و جهت بررسی سؤالات پژوهش از آزمون تی تک‌نمونه‌ای مستقل و فریدمن استفاده شده است. نتایج نشان داد از نظر معلمان ابتدایی شهر ازنا، برنامه‌های درسی دورة ابتدایی با نیازهای مرتبط با ارتقای سواد محیط‌زیستی دانش‌آموزان در حوزة شناختی و شش حیطة آن بر اساس دیدگاه بلوم، مطابقت دارد. البته میزان مطلوبیت حیطه‌ها یکسان نبوده و متفاوت است، رتبه‌بندی حیطه‌ها از نظر میزان توجه در برنامة درسی عبارت‌ بودند از تحلیل، دانش، ترکیب، ارزشیابی، به کاربستن و فهمیدن.

کلیدواژه‌ها


امینی، محمد، مدنی، سید احمد، و سلیمیان، مینا (1398). ارزیابی سواد زیست‌محیطی دانش‌آموزان و چالش­های اجرایی آموزش محیط ‌زیست در مدارس متوسطه، پژوهش‌های برنامة درسی، 8(3)، 25-18.
پورمعصوم، بهمن، فیاض، ایراندخت، و بازرگان، سیمین (1396). شکل‌گیری سواد زیست‌محیطی کودکان بر اساس برنامة درسی راهبردی، برنامه‌ریزی چندبعدی و بستة یادگیری چندرسانه‌ای. تعلیم و تربیت، 129، 32-9.
حجازی، یوسف، بازرگان، عباس، و اسحاقی، فاخته (1388). راهنمای گام به گام ارزیابی درونی کیفیت در نظام دانشگاهی. تهران: مؤسسة چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
حیدری مقدم، سکینه، بهجتی اردکانی، فاطمه، وناظمی اردکانی، بتول (۱۳۹۵). تحلیلی بر کتاب علوم تجربی ششم ابتدایی بر اساس روش تحلیل محتوای حیطة شناختی بلوم، اولین همایش ملی تازه‌های تعلیم و تربیت در نظام آموزشی ایران، اردکان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردکان.
سعادتی، نیره، و منوری، سید مسعود (1393). بررسی نیازهای آموزشی زیست‌محیطی دانش‌آموزان استان خوزستان. علوم و تکنولوژی محیط ‌زیست، 16(ویژه‌نامة شمارة 1)، 585-573.
سیفی، آناهیتا (1395). نقش برنامة توسعه ملل متحد در پایداری محیط ‌زیست سالم در قوانین برنامه‌های توسعه‌ای ایران. مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل، 1(2)، 181-231.
عبدالعلی‌پور، رباب، و پورحسن، سمیه (۱۳۹۴). تحلیل محتوای کتاب مقدمات برنامه­ریزی درسی بر اساس طبقه‌بندی بلوم در سطوح حیطة شناختی. اولین کنفرانس بین‌المللی یافته‌های نوین علوم و تکنولوژی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی.
گلشاهی، شریفه، و کر، امید (1398). تحلیل محتوای توصیفی اهداف آموزشی دروس فارسی خوانداری پایه ششم دبستان بر اساس طبقه‌بندی بلوم. هشتمین همایش ملی متن پژوهی ادبی نگاهی تازه به متون حماسی، تهران –دانشکدة ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی، هستة مطالعات ادبی.
وزیری، پروانه، افخمی‌تبا، داود، عباسلو، و مهدیه (۱۳۹۶). تحلیل محتوای سؤال‌های کتاب ریاضی پایة چهارم ابتدایی، بر اساس طبقه­بندی بلوم در حیطة شناختی. اولین همایش ملی پژوهش‌های کاربردی نوین در علوم پایه، بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس.
Brame, C. J. (2019). Spotlight 1. writing learning objectives using bloom’s taxonomy. Science Teaching Essentials, 29-34.
Goldman, D. Ayalon, O. Baum, D., & Weiss, B. (2018).Influence of ‘green school certification’ on students' environmental literacy and adoption of sustainable practice by schools. Cleaner Production, 183(2), 1300-1313.
Hyder, I., & Bhamani, Sh. (2016). Bloom’s taxonomy (cognitive domain) in higher education settings: reflection brief. Education and Educational Development, 3(2), 288-300.
O’Neil, J. M. R. J., Newton, E. K., Bone, L. B., & Fraioli, A. (2020). Using urban harbors for experiential, environmental literacy: Case studies of New York and Chesapeake Bay. Regional Studies in Marine Science, 33, 1-45.
Radmehr, F., & Drake, M. (2018). An assessment-based model for exploring the solving of mathematical problems: Utilizing revised bloom’s taxonomy and facets of metacognition. Studies in Educational Evaluation, 59, 41-51.
Sharunova, A., Butt, M., & Qureshi, A. J. (2018). Transdisciplinary design education for engineering undergraduates: Mapping of Bloom’s Taxonomy cognitive domain across design stages. Procedia CIRP, 70, 313-318.
Wang, J. Wei, W. Ding, L. & Li, J. (2017). Method for analyzing the knowledge collaboration effect of R&D project teams based on Bloom’s taxonomy. Computers & Industrial Engineering, 103, 158-167.
Wardani, R. A. K., Karyanto, P. & Ramli, M. (2018). Analysis of high school students' environmental literacy. Department of Biology Education, Faculty of Teacher Training and EducationUniversitas Sebelas Maret, Jl.Ir. Sutami No. 36 A Kentingan, Surakarta, Indonesia.