ارائة مدل خط‌مشی‌گذاری آموزشی مبتنی بر رویکرد رفتاری در حوزة آموزش‌های مهارتی در ایران: یک مطالعة کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تصمیم‌گیری و خط‌مشی‌گذاری عمومی، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشکدة مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

3 استاد، گروه مدیریت آموزشی، دانشکدة مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های خط‌مشی‌گذاری آموزشی مبتنی بر رویکرد رفتاری و ارائة مدل مناسب و در راستای ارتقای وضع موجود انجام گرفته است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده‌ها کیفی و از نظر شیوة پژوهش بر اساس نظریة زمینه‌ای اجرا شده است. مشارکت‌کنندگان در پژوهش بر اساس اصل اشباع نظری داده‌ها شامل 14 نفر از افراد صاحب‌نظر و خبرگان در حوزة خط‌مشی‌گذاری آموزشی مبتنی بر رویکرد رفتاری بود که با روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی و نظری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبة نیمه‌ساختارمند بود. داده‌ها با نرم‌افزارMAXQDA2018 ، در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی تحلیل شد. اعتبار داده‌ها با روش تأییدپذیری توسط مشارکت‌‌کنندگان صورت پذیرفت. بر اساس یافته‌های پژوهش، ابعاد و مؤلفه‌های خط‌مشی‌گذاری آموزشی مبتنی بر رویکرد رفتاری در حوزة آموزش‌های مهارتی در شش طبقه شامل پدیدۀ مرکزی (فرایند خط‌مشی‌گذاری آموزشی مبتنی بر رویکرد رفتاری)، شرایط علّی، شرایط زمینه‌ای، عامل مداخله‌گر، راهبردها، و پیامدها و نتایج شناسایی شد. ارائة مدل مناسب و فراهم‌کردن شرایط می‌تواند اثربخشی خط‌مشی‌گذاری آموزشی مبتنی بر رویکرد رفتاری توسط سیاست‌گذاران را برای نظام آموزشی کشور بهبود بخشد. همچنین، لزوم انجام مطالعات بیشتر برای طراحی یک مدل خط‌مشی‌گذاری آموزشی مبتنی بر رویکرد رفتاری در حوزة آموزش‌های مهارتی در ایران را نشان داد.

کلیدواژه‌ها


استراوس، آنسلم و کوربین، جولیت (1391). مبانی پژوهش کیفی (فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای). ترجمة ابراهیم افشار، تهران: نشر نی.
الوانی، سید مهدی، و شریف‌زاده، فتاح (1392). فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
رهبر، فرهاد و امیری، میثم.(1393). اقتصاد رفتاری و سیاستگذاری عمومی. برنامه‌ریزی و بودجه، 127،  182-147.
ضابط‌پورکردی، حسین، امین بیدختی، علی اکبر، محمدرضایی، علی، و صالحی عمران، ابراهیم (1397). مطالعة عوامل مؤثر و زمینه‌ساز اجرای خط‌مشی‌های آموزش عالی در ایران. آموزش عالی ایران، 10(2)، 46-21.
عباسی، طیبه، قلی پور، رحمت‌الله، و هادی، مهدی (1396). شناسایی عوامل تسهیل‌کنندۀ شواهدمحورکردن فرایند خط‌مشی‌گذاری در حوزۀ علوم، تحقیقات و فناوری. مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 26(8)، 84-65.
فراستخواه، مقصود (1395). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریة پایه (گرندد تئوری، GMT). تهران: انتشارات آگاه.
محمدپور، میر حسین (1397). ضرورت به‌کاربستن اقتصاد رفتاری در سیاست‌گذاری انرژی. اقتصاد شهر، 34، 38-33.
مؤمنی‌راد، اکبر، علی آبادی، خدیجه، هاشم‌فر، دانش، مزینی،  ناصر (1392). تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج. اندازهگیری تربیتی، 14، 222– 187.
نفیسی، علیرضا (1395). درآمدی بر مدیریت سیاست‌های تغییر رفتار. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
Galizzi, M. (2017). Behavioral aspects of policy formulation: experiments, behavioral insights, nudges.  Edward Elgar Publishing, Cheltenham, UK.
Nyhagen, G. M., Bleiklie, I., & Hope, K. (2017). Policy instruments in European Universities: Implementation of higher education policies. Managing Universities.
Sanders, M., Snijders, V., & Hallsworth, M. (2018). Behavioural science and policy: where are we now and where are we going?’. Behavioural Public Policy, 2(2), 144–167.
Shafir, E. (2012). The behavioral foundations of public policy. Princeton University Press.
Simon, H. A. (1985). Models of bounded rationality. Cambridge, MA: MIT Press.