بررسی نابرابری‌های آموزشی سیستان و بلوچستان در مقایسه با شاخص‌های کشوری و ارائة الگویی برای تحقق عدالت آموزشی با تأکید بر فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فلسفة تعلیم و تربیت، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ایران

2 گروه علوم تربیتی، دانشکدة ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین دلایل نابرابری­های آموزشی سیستان و بلوچستان در مقایسه با شاخص­های کشوری و ارائة الگویی برای تحقق عدالت آموزشی با تأکید بر فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی با روش نظریة زمینه­ای در بازة زمانی 1397 تا 1398 در استان سیستان و بلوچستان انجام گرفته است. جامعة آماری پژوهش شامل پیشینه و نمونه است که دربرگیرندة نخبگان علمی، استادان دانشگاهی مرتبط با موضوع و معلمان، نخبگان مذهبی اعم از روحانیون و صاحبنظران دینی و رؤسای آموزش و پرورش (رؤسای در دسترس از گذشته تا کنون) از 32 منطقة آموزش و پرورشی است. جمع‌آوری داده با کمک بررسی اسناد، مصاحبه و پرسشنامه بوده و روایی و پایایی مصاحبه بر اساس نظریة گوبا و لینکلن، و روایی پرسشنامه از نوع محتوایی و صوری و پایایی آن با کمک آلفای کرونباخ 79/0 برآورد شد. داده‌های این پژوهش با کمک روش کدگذاری، آزمون تک‌عاملی و تحلیل رگرسیون چندمتغیره تحلیل شد. نتایج نشان داد بیشترین تأثیر در بی‌عدالتی آموزشی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ تخصیص ناعادلانه اعتبارات، کمبود امکانات در جغرافیای وسیع استان و وسعت و پراکندگی درون‌استانی، و کمترین تأثیر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ کمبود نیروی بومی قدرتمند وکارآمد در سطح تصمیم‌ها، مطالبه­گرنبودن مردم و قوم­گرایانه بودن و چنددسته‌گی مردم در سطح تصمیم‌ها است. 

کلیدواژه‌ها


اکبری اقدم، صادق، ملکی، امیر، و نوایی لواسانی، محمود (1393). بررسی رابطة بین نگرش به عدالت اجتماعی و محیط آموزشی (محل تحصیل حوزه و دانشگاه). فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 4(1)، 94-69.
آتشک، محمد (1391). ارزیابی عدالت جنسیتی در نظام آموزشی ایران. زن در توسعه و سیاست، 10(4)، 151-127.
حاجی‌حیدر، حمید (1388). بررسی جامع مفهوم عدالت از دیدگاه اسلام. معرفت سیاسی، 1(2)، 36-7.
دربان آستانه، علیرضا، و سعدی، سیما (1395). ارزیابی و سطح‌بندی عدالت آموزشی افراد کم‌توان روستایی در سطح استان‌های کشور بر اساس مدل پرومته. مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، 6(10)، 113-91.
رحیمی راغب، مهین، و قیم، بهادر (1394). جایگاه علم و علم‌آموزی در اسلام. جندی‌شاپور، 1(3)، 48-40.
روستایی، شهریور، نعیمی، کیومرث، و محمودی، سلمان (1395). تحلیلی فضایی بر نابرابری‌های آموزشی و نقش آن در پایداری اجتماعی شهری با روش‌های آمار فضایی (مطالعة موردی: شهر سقز). برنامه‌ریزی رفاه و توسعة اجتماعی، 7(26)، 99-61.
روشن، احمدرضا (1391). برابری فرصت‌های آموزشی ابزاری برای کاهش نابرابری‌های اقتصادی. روزنامة دنیای اقتصاد، شمارة 2816، ص 28.
زارع شاه‌آبادی، اکبر، و بنیاد، لیلا (1393). بررسی عوامل مؤثر بر نابرابری آموزشی در بین دانش‌آموزان شهر کازرون. مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، 4(13)، 68-39.
سامری، مریم، حسنی، محمد، سیدعباس‌زاده، میرمحمد، و موسوی، میرنجف (1394). تحلیل وضعیت و ارائة الگوی کاهش نابرابری‌های آموزشی و عدالت گستری بر اساس آموزه‌های دینی و ارزش‌های انقلاب اسلامی (مطالعة موردی: دانش‌آموزان مقطع متوسطة استان آذربایجان غربی). تربیت اسلامی، 20، 98-77.
سرمدی، محمدرضا، و معصومی‌فرد، مرجان (1394). جایگاه عدالت آموزشی در تحول نظام تعلیم و تربیت مبتنی بر سازنده‌گرایی. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی مجازی، 3(10)، 70-63.
شیرکرمی، جواد، و بختیارپور، سعید (1393). ارزیابی نابرابری‌ها در دستیابی به فرصت‌های آموزشی: با مطالعة موردی مقطع ابتدایی شهرستان دهلران در سال تحصیلی 91-1390. آموزش و ارزشیابی، 7(26)، 58-41.
علیزاده، یوسف (1392). تحلیل و سطح بندی توسعه‌یافتگی آموزشی: نمونة نواحی آموزش و پرورش استان اردبیل. پایان‎نامةکارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی.
فرایی، زینب، و یزدان‌پور، مرجان (1394). مالیات‌های اسلامی و جایگاه آن در تأمین منابع مالی. مجلة اقتصادی، 3 و 4، 110-89.
فلیک، اووه (1388). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمة هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
قاسمی اردهایی، علی، حیدرآبادی، ابوالقاسم، و رستمی، نیر (1390). زمینه‌های خانوادگی نابرابری فرصت‌های آموزشی، مطالعة موردی: دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطة شهر اهر. جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، 1(1)، 147-125.
کیاسالار، علی، و غلامی، الهام (1395). تأملی بر عدالت اقتصادی در نظام فقهی اقتصادی در اسلام و رابطة آن با بهره‌وری سازمانی (مطالعة موردی: معاونت امور اقتصادی وزارت امور اقتصاد و دارایی). مجلة اقتصادی، 5 و 6، 128-105.
مرادی، علی، توهند، رضا، عزیزی، حمید، و ضمیرپناه، ادریس (1395). نقش آموزش و پرورش در ایجاد برابری و نابرابری‌ها. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های کاربردی در علوم تربیتی و مطالعات رفتاری و آسیب‌های اجتماعی ایران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت رضوی (صص11-1).
مشرف جوادی، محمدحسین، و ابوطالبی، محمدمهدی (1390). بررسی شاخص‌های عدالت سازمانی در نهج‌البلاغه با تأکید بر فرمان امام علی علیه‌السلام به مالک اشتر. مدیریت اسلامی، 1، 36-11.
نادری، عزت‌الله، و سیف نراقی، مریم (1391). سنجش و اندازهگیری و بنیادهای تحلیلی ابزارهای آن در علوم تربیتی و روان‌شناسی. تهران: انتشارات ارسباران.
Bracho, T., Gonzalez, J., & Hernandez, F. (2005). Equida de ducativa: avances en la definicion de su conceoto. Congreso nacional de educative, area 10: interrlaciones educacion- sociedad.
Grumme, B. (2017). Educational justice due to more education? Requests for a solution strategy. Education Sciences, 7(1), 21.
Kotzee, B. (2013). Educational justice, epistemic justice, and leveling down. Educational Theory, 63(4), 331-349.
Manderschei, K. (2011). Planning sustainability: Intergenerational and international justice in spatial planning strategies. Antipode, (4)1, 197-216.
Marina, V., Gillmore, M., & Sullivan, A. (2014). Teachers’ beliefs about educational justice in Advancement via Individual Determination (A.V.I.D.) program, Universa Journal of Educational Research, 2(3), 299-308.
Rolleston, C., James, Z., & Aurino, E. (2013). Exploring the effect of educational opportunity and inequality on learning outcomes in Ethiopia, Peru, India, and Vietnam. Background Paper for the UNESCO Education for All Global Monitoring Report. Retrieved from http://www.younglives.org.uk/.
Samons, P. (2007). School effectiveness and equity: Making connection School effectiveness and equity: Making connections a review of school effectiveness and imorovement reason- its implications for practitioners and policy makers, CFBT, education trust.
Trabelsi, S. (2013). Regional inequality of education in Tunisia: An evaluation by the Gini index. Region ET Developpement, 9(11), 95-117.