ارتباط احساس تنهایی و ترس از ارزیابی منفی اجتماعی با استفادۀ آسیب‌زا از تلفن همراه در دانشجویان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه روان‎شناسی، دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

2 کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، واحد زابل، دانشگاه آزاد اسلامی، زابل، ایران

چکیده

استفادۀ آسیب­زا از تلفن همراه به‌شدت در حال گسترش است، و عوامل بسیاری مانند احساس تنهایی و اضطراب اجتماعی می­توانند موجب وابستگی و استفادۀ مشکل­­زا از آن شوند. هدف این پژوهش بررسی ارتباط احساس تنهایی و ترس از ارزیابی منفی اجتماعی با استفادۀ آسیب­زا از تلفن همراه در دانشجویان بود. روش پژوهش توصیفی- همبستگی و جامعۀ آماری شامل تمامی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان شهر زاهدان بود. 282 نفر (140 دانشجوی دختر و 142 دانشجوی پسر) با روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای انتخاب شدند. ابزار به کار رفته عبارت‌اند از پرسشنامۀ احساس تنهایی راسل (1978)، مقیاس ترس از ارزیابی منفی اجتماعی لری (1983) و مقیاس استفادۀ آسیب­زا از تلفن همراه بیانچی و فیلیپس (2005). تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون انجام شد. طبق نتایج، احساس تنهایی توانست به میزان 32 درصد از واریانس استفادۀ آسیب­زا از تلفن همراه را پیش­بینی کند (566/0=Beta و 01/0>‌P). همچنین، وجود ترس از ارزیابی منفی توانست به میزان 22 درصد از واریانس استفادۀ آسیب­زا از تلفن همراه را تبیین کند (472/0 = Beta و 01/0>‌P). به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد احساس تنهایی و اضطراب اجتماعی می­توانند موجب وابستگی به تلفن همراه و استفاده مشکل­زا از آن شوند.

کلیدواژه‌ها


پوراکبران، الهه (1394). بررسی میزان استفاده از وسایل ارتباطی نوپدید (اینترنت، ماهواره و تلفن همراه) در بین جوانان و ارتباط آن با اضطراب، استرس و افسردگی. اصول بهداشت روانی، 17(5)، 259-254.
جناآبادی، حسین، و شیرانی، اسدالله (1395). تعیین ارتباط احساس تنهایی و حمایت اجتماعی با اعتیاد به تلفن همراه در دانش­آموزان. روان‌شناسی مدرسه، 5(4)، 30-7.
حسن­زاده، رمضان، و رضایی، عباس (1389). آسیب­شناسی ناشی از کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در دانشجویان. فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 1(1)، 91-79.
حسینی، امین، شاهقلیان، مهناز، و عبدالهی، محمدحسین (1395). بررسی رابطة سیستم­های مغزی رفتاری و اعتیاد به اینترنت با نقش واسطه­ای احساس تنهایی و راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان. شناخت اجتماعی، 5(2)، 51-26.
حیدری، سکینه، و مکتبی، غلامحسین (1390). مقایسة هوش فرهنگی، احساس تنهایی، فرسودگی تحصیلی و سلامت روان در دانشجویان دختر کارشناسی ارشد بومی و غیر بومی. زن و فرهنگ، 3 (9)، 57-45.
خوش­خطی، نازیلا، جعفری، اصغر، یزدی‌نژاد، علیرضا، و خوش­خطی، ندا (1394). بررسی میزان شیوع افسردگی در تازه‌دانشجویان رشتة داروسازی زنجان برحسب متغیرهای جمعیت‌شناختی. توسعة آموزش در علوم پزشکی، 8 (17)، 28-21.
رضوی­زاده، شیرزاد، پرنده، اکرم، و رحمتی نجارکلائی، فاطمه (1396). آسیب­شناسی به کارگیری تلفن همراه در دانشجویان نظامی از دیدگاه متخصصان حوزة رسانه و ارتباطات: یک مطالعة تحلیل مضمون. طب نظامی، 19(6)، 606-595.
روحانی، ریحانه سادات، و علیزاده‌فرد، سوسن (1391). رابطة احساس تنهایی و کاربری وبلاگ در دانشجویان و غیر دانشجویان. پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 2(5)، 25-12.
شایقیان، زینب، رسول­زاده طباطبایی، کاظم، رحیمی، کبری، و پریان، سما (1391). ارزشیابی روان‌سنجی مقیاس مشکل استفاده از تلفن همراه. پژوهنده، 17(5)، 251- 246.
شکری، امید، گراوند، فریبرز، نقش، زهرا، طرخان، رضاعلی، و پائیزی، مریم (1387). ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی. روان­پزشکی و روان­شناسی بالینی ایران، 14(3)، 325-316.
منشئی، غلامرضا، قاسمی مطلق، مهدی، گواهی، فریبا، و مرتضوی کیاسری، فاطمه (1394). رابطة احساس تنهایی و شیوه­های فرزند پروری با اعتیاد به تلفن همراه در دانشجویان. پژوهشنامة تربیتی، 11(45)، 112-101.
نادری، فرح، و حق‌شناس، فریبا (1388). رابطة تکانشگری و احساس تنهایی با میزان استفاده از تلفن همراه در دانشجویان. یافته­های نو در روان‌شناسی، 4(12)، 121-111.
نوروزی پرشکوه، نسترن، میرهادیان، لیلا، امامی سیگارودی، عبدالحسین، کاظم­نژاد لیلی، احسان، و حسن­دوست، فاطمه (1395). احساس تنهایی و نوآسیب‌های اجتماعی در دانش‌آموزان دبیرستانی. پرستاری و مامایی جامع‌نگر، 26(82)، 108-99.
Bhardwaj, M., & Ashok, S. J. (2015). Mobile phone addiction and loneliness among teenagers. The International Journal of Indian Psychology, 2(3), 27-34.
Bian, M., & Leung, L. (2014). Linking loneliness, shyness, smartphone addiction symptoms, and patterns of smartphone use to social capital. Social Science Computer Review, 41(2), 159-176.
Dayapoğlu, N., Kavurmaci, M., & Karaman, S. (2016). The relationship between the problematic mobile phone use and life satisfaction, loneliness, and academic performance in nursing students. Caring Sciences, 9(2), 647-652.
Dickson, D. M. (2012). Physiological and Psychological Consequences of Forced Mobile Phone Abstention. Master of Arts Dissertation, Texas State University – San Marcos.
Dikeç, G., Yalnız, T., Bektaş, B., Turhan, A., & Cevik, S. (2017). Relationship between smartphone addiction and loneliness among adolescents. Dependence, 18(4), 103-111.
Doğan, P. K. (2018). Examining the relation between the fear of negative evaluation and the anxiety for social appearance in folk dancers. Education and Training Studies, 6(3), 59-65.
Elhai, J. D., Tiamiyu, M., & Weeks, J. (2018). Depression and social anxiety in relation to problematic smartphone use. Internet Research, 28(2), 315-332.
Enez Darcin, A., Kose, S., Noyan, C. O., Nurmedov, S., Yılmaz, O., & Dilbaz, N (2016). Smartphone addiction and its relationship with social anxiety and loneliness. Behaviour & Information Technology, 35(7), 520-525.
Ezoe, S., Toda, M., Yoshimura, K., Naritomi, A., Den, R., & Morimoto, K (2009). Relationships of personality and lifestyle with mobile phone dependence among female nursing students. Social Behavior and Personality, 37(2). 231-238.
Ha, J. H., Chin, B., Park, D., Ryu, S., & Yu, J. (2008). Characteristics of excessive cellular phone use in Korean adolescents. Cyber Psychology & Behavior, 11(6), 783-784.
Iqbal, M., & Nurdiani, G. (2016). Is smartphone addiction related to loneliness? Science Arena Publications. Specialty Journal of Psychology and Management, 2(2), 1-6.
Karabulut, E. O., Bahadır, Z., Certel, Z., & Pulur, A. (2013). Investigation of fears of negative evaluation of young national kick boxers in terms of some variables. Movement and Health, 13(2), 183-187.
Leary, R. M. (1983). A brief version of the fear of negative evaluation scale. Personality and Social Psychology Bulletin, 9, 371-375.
Lee, K. O., & Chae, H. J. (2017). The relationship between cellular phone addiction and self-esteem of elementary school students in highly mobile environment. Theoretical and Applied Information Technology, 95(22), 5995-6002.
Mann, F., Bone, J. K., Lloyd-Evans, B., Frerichs, J., Pinfold, V., Ma, R., & etal (2017). A life less lonely: The state of the art in interventions to reduce loneliness in people with mental health problems. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 52, 627–638.
Pugh, S. (2017). Investigating the relationship between smartphone addiction, social anxiety, self-esteem, age & gender. Thesis for BA (Hons) in Psychology, At Dublin Business School, School of Arts, Dublin. http://hdl.handle.net/10788/3329.
Roberts, J. A., Yaya, L. H., & Manolis, C. (2014). The invisible addiction: cell-phone activities and addiction among male and female college students. Behavioral Addictions, 3(4), 254-265.
Shoukat, S. (2019). Cell phone addiction and psychological and physiological health in adolescents. EXCLI Journal - Experimental and Clinical Sciences, 18, 47-50.
Tan, C., Pamuk, M., & Dönder, A. (2013). Loneliness and Mobile Phone. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 103(26), 606-611.
Van der Molen, M. J. W., Poppelaars, E. S., Van Hartingsveldt, G. T. A., Harrewijn, A., Gunther Moor, B., & Westenberg, P. M. (2014). Fear of negative evaluation modulates electro cortical and behavioral responses when anticipating social evaluative feedback. Frontiers in Human Neuroscience, 7, 1-12.
Wolniewicz, C. A., Tiamiyu, M. F., Weeks, J. W., & Elhai, J. D. (2018). Problematic smartphone use and relations with negative affect, fear of missing out, and fear of negative and positive evaluation. Psychiatry Research, 262, 618-623.