اثربخشی آموزش رفتارهای اجتماعی مطلوب تحصیلی بر اشتیاق و پایستگی تحصیلی دانش‌آموزان پسر دورة متوسطة دوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

2 دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

3 دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش رفتارهای اجتماعی مطلوب تحصیلی بر اشتیاق و پایستگی تحصیلی دانش‌آموزان پسر دورة متوسطة دوم انجام گرفت. پژوهش حاضر نیمه­آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعة آماری مطالعه حاضر کلیة دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطة دوم شهر قم در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 12045 نفر بودند. در این پژوهش تعداد 50 دانش‌آموز با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه­های آزمایش و گواه گمارده شدند (25 دانش‌آموز در گروه آزمایش و 25 دانش‌آموز در گروه گواه). گروه‌ آزمایش مداخلة آموزش رفتارهای اجتماعی مطلوب تحصیلی (محقق‌ساخته) را طی دو و نیم ماه در 10 جلسة 90دقیقه‌ای دریافت کردند. پرسشنامه‌های پژوهش شامل پرسشنامة اشتیاق تحصیلی فردریکز، بلومنفیلد و پاریس (2004)، و پایستگی تحصیلی مارتین و مارش (2008) بود. داده‌های پژوهش به شیوة تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد آموزش رفتارهای اجتماعی مطلوب تحصیلی بر اشتیاق و پایستگی تحصیلی دانش‌آموزان پسر دورة متوسطة دوم تأثیر معنادار دارد (001/0>P). بدین صورت که این مداخله توانسته به بهبود اشتیاق و پایستگی تحصیلی دانش‌آموزان منجر شود. بر اساس یافته‌ها، آموزش رفتارهای اجتماعی مطلوب تحصیلی با بهره‌گیری از مفاهیمی مانند تعامل مثبت، مسئولیت‌پذیری، پیروی از راهنمایی‌های معلم، ارتباط بین‌فردی، مهارت حل مسئله، خودکارآمدی تحصیلی و تلاش برای پیشرفت می‌تواند به عنوان یک آموزش کارآمد برای بهبود اشتیاق و پایستگی تحصیلی دانش‌آموزان مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


جناآبادی، حسین (1395). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر افزایش اعتماد به ‌نفس کودکان دارای اختلال یادگیری کلامی و کودکان اختلال یادگیری غیر کلامی. ناتوانی‌های یادگیری، 6(2)، 21-7.
رادمنش، عصمت، و سعدی‌پور، اسماعیل (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی در انگیزش و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطة شهر تهران، روان‌شناسی مدرسه، 6(2)، 44-63.
شریعت باقری، محمدمهدی، و نیک‌پور، فاطمه (1397). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی- ارتباطی بر مسئولیت‌پذیری و سازگاری دانش‌آموزان. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 9(32)، 203-220.
صدری دمیرچی، اسماعیل، و قاضی ولوئی، فریبا (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی- هیجانی بر تنظیم شناختی هیجان و مهارت‌های اجتماعی کودکان دارای اختلال یادگیری خاص. ناتوانی‌های یادگیری، 5(4)، 86-59.
عباسی، مسلم، درگاهی، شهریار، پیرانی، ذبیح‌، و بنیادی، فرزانه (1394). نقش تعلل‌ورزی و خودتنظیمی انگیزشی در پیش‌بینی اشتیاق تحصیلی دانشجویان، آموزش در علوم پزشکی، 15(23)، 170-160.
عبدالعلیان، مریم، و فرهنگی، عبدالحسین (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر خودپنداره و حساسیت اضطرابی دانش‌آموزان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری. ناتوانی‌های یادگیری، 5(4)، 58-43.
علامه، عاطفه (1395). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر پرخاشگری، خودکارآمدی در تعامل با همسالان و شایستگی اجتماعی دانش‌آموزان پسر دورة ابتدایی دارای رفتارهای پرخاشگرانه شهر اهواز. رسالة دکتری، دانشگاه شهید چمران اهواز.
علامه، عاطفه، شهنی ییلاق، منیجه، حاجی یخچالی، علیرضا، و مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز (1397). تأثیر آموزش مهارت‌های مطلوب اجتماعی مبتنی بر گروه‌بندی مهارت بر شایستگی اجتماعی دانش‌آموزان پسر پرخاشگر. راهبردهای شناختی در یادگیری، 6(11)، 65-45.
کریمی قرطمانی، ملیحه ( 1391). بررسی رابطة بین پایستگی تحصیلی با ادراک خود و فراشناخت در دانش‌آموزان دختر و پسر مقاطع متوسطه شهر اصدهان. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
گنجی، بی‌نشیر، توکلی، سمیرا، بنی‌اسدی شهربابک، فائزه، و اسدی، سکینه (1395). بررسی رابطة بین اعتیاد به اینترنت و اشتیاق تحصیلی دانشجویان. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 9(2)، 155-150.
محمدی گرکانی، آذر، درتاج، فریبرز، و کیامنش، علیرضا (1398). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی- عاطفی بر روی مؤلفه‌های عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر. آموزش و ارزشیابی، 12(45)، 150-133.
Backmann, J., Weiss, M., Schippers, M. C., & Hoegl, M. (2019). Personality factors, student resiliency, and the moderating role of achievement values in study progress. Learning and Individual Differences, 72, 39-48.
Chang, E., Lee, A., Byeon, E., Seong, H., & Lee, S. M. (2016). The mediating effect of motivational types in the relationship between perfectionism and academic burnout. Personality and Individual Differences, 89, 202-210.
Closson, L. M., & Boutilier, R. R. (2017). Perfectionism, academic engagement, and procrastination among undergraduates: The moderating role of honors student status. Learning and Individual Differences, 57, 157-162.
Cor, M. K., & Brocks, D. R. (2018). Examining the relationship between prerequisite grades and types of academic performance in pharmacy school. Currents in Pharmacy Teaching and Learning, 10(6), 695-700.
Dinnebeil, L. A., Sawyer, B. E., Logan, .J, Dynia, J. M., Cancio, E., & Justice, L. M. (2013). Influences on the congruence between parents’ and teachers’ ratings of young children's social skills and problem behaviors. Early Childhood Research Quarterly, 28(1), 144-152.
Fernie , B. A., Kopar , U. Y., Fisher, P. L., & Spada, M. M. (2018). Further development and testing of the metacognitive model of procrastination: Self-reported academic performance.  Affective Disorders, 240, 1-5.
Fredericks, J. A., Blumenfeld, P. C., & Paris, A. H. (2004). School engagement: Potential of the concept, state of the evidence. Review of Educational Research, 74(1), 59–109.
Gatzka, T. (2021). Aspects of openness as predictors of academic achievement. Personality and Individual Differences, 170, 110-115.
Hofmann, V., & Müller, C. M. (2018). Avoiding antisocial behavior among adolescents: The positive influence of classmates’ prosocial behavior. Adolescence, 68, 136–145
Howell, J. A., Roberts, L. D., & Mancini, V. O. (2018). Learning analytics messages: Impact of grade, sender, comparative information and message style on student affect and academic buoyancy. Computers in Human Behavior, 89, 8-15.
Ishak, N. M., Abidin, M. H. Z., & Bakar, A. Y. A. (2014). Dimensions of social skills and their relationship with empathy among gifted and talented students in Malaysia. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116, 750-753.
Ketonen, E. E., Haarala-Muhonen, A., Hirsto, L., Hänninen, J. J., Wähälä, K., & Lonka, K. (2016). Am I in the right place? Academic engagement and study success during the first years at university. Learning and Individual Differences, 51, 141-148.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2008). Academic buoyancy: Towards an understanding of students' everyday academic buoyancy. Journal of School Psychology, 46(1), 53-83.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2009). Academic buoyancy and academic buoyancy: Multidimensional and hierarchical conceptual framing of causes correlates and cognate constructs. Oxford Review of Education, 35(3), 353-370.
Meece, J. L., Glienke, B. B., & Burg, S. (2006). Gender and motivation. School Psychology, 44, 351–373.
Moeller, R. W., & Seehuus, M. (2019). Loneliness as a mediator for college students' social skills and experiences of depression and anxiety.  Adolescence, 37, 1-13.
Morrison, M. G., & Allen, R. M. (2007). Promoting student buoyancy in school contexts. Theory into Practice, 46(2), 162–169.
Over, H. (2018). The influence of group membership on young children’s prosocial behavior. Current Opinion in Psychology, 20, 17–20.
Putwain, D. W., Gallard, D., & Beaumont, J. (2020). Academic buoyancy protects achievement against minor academic adversities. Learning and Individual Differences, 83, 101-105.
Schellenberg, B. J. I., & Bailis, D. S. (2015). Predicting longitudinal trajectories of academic passion in first-year university students. Learning and Individual Differences, 40, 149-155.
Schlenker, B. R., Schlenker, P. A., & Schlenker, K. A. (2013). Antecedents of academic engagement and the implications for college grades. Learning and Individual Differences, 27, 75-81.
Shayan, N., & Ahmadi Gatab, T. (2012). The Effectiveness of Social Skills Training on Students’ Levels of Happiness. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46, 2693-2696.
Shin, Y., & Kim, K. (2018). Data-centered persuasion: Nudging user's prosocial behavior and designing social innovation. Computers in Human Behavior, 80, 168-178.
Siddiq,, F., Gochyyev, P., & Valls, O. (2020). The role of engagement and academic behavioral skills on young students’ academic performance—A validation across four countries. Studies in Educational Evaluation, 66, 100-106.
Stan, C., & Beldean, I. G. (2014). The Development of Social and Emotional Skills of Students-ways to Reduce the Frequency of Bullying-type Events, Experimental Results. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 114, 735-743.
Tlapek, S. M., Auslander, W., Edmond, T., Gerke, D., Schrag, R. V., & Threlfall, J. (2017). The moderating role of resiliency on the negative effects of childhood abuse for adolescent girls involved in child welfare. Children and Youth Services Review, 73, 437-444.
Waxman, H., Gray, J., & Padron, Y. (2003). Review of research on educational buoyancy (Research Report No. 11). Santa Cruz, CA: Center for Research on Education, Diversity, & Excellence.
Wills, G., & Hofmeyr, H. (2019). Academic buoyancy in challenging contexts: Evidence from township and rural primary schools in South Africa.  Educational Research, 98, 192-205.
Zhang, Y., Qin, X., & Ren, P. (2019). Adolescents' academic engagement mediates the association between Internet addiction and academic achievement: The moderating effect of classroom achievement norm. Computers in Human Behavior, 89, 299-307.
Zhu, D., Kinson, L. H., & Wang, Q. (2018). Academic performance and financial forecasting performance: A survey study. Behavioral and Experimental Finance, 20, 45-51.