بررسی نقش جو روانی- اجتماعی کلاس درس در خلاقیت هیجانی دانش‌آموزان پایة ششم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم‌تربیتی، دانشگاه پیام ‌نور، تهران، ایران

2 کارشناسی ‌ارشد تحقیقات ‌آموزشی، گروه علوم ‌تربیتی، دانشگاه پیام ‌نور، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش جو روانی- اجتماعی با خلاقیت هیجانی دانش­آموزان پایة ششم منطقة گلبهار انجام شد. پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی و برحسب روش از نوع پیمایشی است. جامعة مورد مطالعه تمامی دانش‌آموزان دختر و پسر پایة ششم در مدارس دولتی و غیر دولتی، به تعداد 1676 نفر بودند که تعداد نمونة آماری با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعیین شده، و با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای و تصادفی انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامة جو روانی - اجتماعی کلاس فریزر، گیدینگز و مک­رویی (1995) و پرسشنامة خلاقیت هیجانی آوریل و توماس نولز (1991) بود. برای جمع­آوری و تحلیل داده­ها 286 پرسشنامه مورد استفاده و استناد قرار گرفت و با استفاده از نرم­افزار تحلیل داده­های آماری SPSS تحلیل‌ها انجام گرفت. یافته­ها بیان‌کنندة وجود رابطة معناداری میان جو روانی- اجتماعی کلاس با خلاقیت هیجانی دانش­آموزان است. از سوی دیگر، جو روانی- اجتماعی کلاس و خلاقیت هیجانی باتوجه به نوع مدرسه اعم از مدارس دولتی و غیر دولتی دارای تفاوت معناداری نمی­باشد، اما با توجه به عامل جنسیت دارای تفاوت معناداری می­باشندبنابراین، می­توان با تدابیری در راستای مدیریت کلاس و استفاده از نظرات و پیشنهادهای دانش­آموزان جو روانی- اجتماعی مطلوب­تری را برقرار و با استفاده از کارگاه­های آموزشی و مشاوره، به دانش‌آموزان کمک کرد تا بتوانند با شناخت و آگاهی، هیجانات خود را تنظیم و خلاقیت هیجانی دانش‌آموزان بهبود یابد.

کلیدواژه‌ها


احمدیان، نیلوفر (1395). نقش واسطه‌ای همدلی در رابطة بین جو روانی-اجتماعی کلاس و رضایت از زندگی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد رشتة روان شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شیراز.
اصغری، دردانه، و شریفی، نسترن (1396). تحلیلی بر ارتباط و تمایز دو نوع خلاقیت هیجانی و شناختی از یکدیگر براساس عامل‌های آن. روان‌سنجی، 20، 49-30.
امرایی، سمیه (1393). بررسی مقایسه‌ای خودکارآمدی اجتماعی و ادراک دانش‌آموزان از جو کلاس با سازگاری اجتماعی در دانش‌آموزان موفق و ناموفق دبیرستان‌های دخترانة شهرستان رومشگان در سال تحصیلی 92-93. پایان‌نامة کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ارومیه.
تقوی، هدیه (1395). بررسی نقش واسطه‌ای هیجان‌های تحصیلی در رابطة خلاقیت هیجانی با انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان دختر متوسطة دورة دوم شهر بیرجند. پایان‌نامة مقطع کارشناسی ارشد، رشتة روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی و مشاوره، دانشکدة علوم تربیتی دانشگاه بیرجند.
توکلی، ملیحه (1395). نقش واسطه‌ای جو روانی- اجتماعی کلاس درس در رابطة سبک‌های ارتباطی معلم با انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان پایة ششم شهرستان زیرکوه. پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، رشتة برنامه‌ریزی درسی.
خانی، حامد، فاضلی، حسن، کریمی، یوسف، و بندک، موسی (1392). ارزیابی جو روانی- اجتماعی کلاس درس در شناسایی ساختار درونی مدرسه و ارتباط آن با خلاقیت دانش‌آموزان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 3(2)، 38-20.
خزاعی، سمیه (1395). بررسی رابطة بین ابعاد جو روانی- اجتماعی کلاس با احساس دلزدگی تحصیلی با نقش واسطه‌ای خودکارآمدی و ارزش تکلیف. پایان‌نامة کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی، گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه پیام نور، مرکز شیراز.
دینی‌پور، زیبا (1395). بررسی رابطة سبک مدیریت کلاس معلم و جو روانی- اجتماعی کلاس با میزان اضطراب دانش‌آموزان ششم ابتدایی شهر تهران. پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی رشتة علوم تربیتی.
سپاسیان، حمیرا، و شیخ الاسلامی، راضیه (1396). نقش هیجان در تصمیم‌گیری کودکان. روان‌شناسی معاصر، 11، 51-36.
شاه‌حسینی تازیک، سعیده، فروزانفر، آزاده، هاشمی گلپایگانی، فاطمه، و طاهری، نجمه (1395). مقایسة ناگویی هیجان و خلاقیت هیجانی در دانش‌آموزان دختر تیزهوش و عادی. توانمندسازی کودکان استثنایی، 7(3)، 59-.50
شعاری‌نژاد، علی‌اکبر (1390). روان‌شناسی عمومی انسان برای انسانی برخوردار از طبیعت چندگانه اما واحد. چاپ اول، تهران: اطلاعات.
شعبانپور، مهدیه، و حافظیان، مریم (1395). رابطة راهبردهای نظم‌دهی شناختی هیجان با خلاقیت هیجانی و شادکامی در معلمان دورة ابتدایی. خانواده و پژوهش، 31، 125-107.
شیخ‌الاسلامی، علی، کریمیان‌پور، غفار (1397). پیش‌بینی اشتیاق تحصیلی دانش آموزان براساس حمایت تحصیلی و جو روانی- اجتماعی کلاس. راهبردهای شناختی در یادگیری، 10، 111-95.
هاشمی چلیچه، سمیه، هاشمی، زهرا، و نقش، زهرا (1397). نقش واسطه‌ای هیجان‌های پیشرفت در رابطة میان جو روانی- اجتماعی کلاس و فرسودگی تحصیلی. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 43، 146-131.
ویسکرمی، حسنعلی، خلیلی گشنیگانی، زهرا، عالی‌پور، کبری، و علوی، زینب (1398). نقش میانجی اشتیاق تحصیلی در پیش‌بینی بهزیستی تحصیلی دانش‌آموزان براساس جو روانی- اجتماعی کلاس درس دانش‌آموزان. راهبردهای شناختی در یادگیری، 7(12)، 168-149.
Huang, Sh. (2003). Antecedents to psychosocial environments in middle school classrooms in Taiwan. Learning Environments Research, 6(2), 119-135.
Mucherah, W., Finch, H., & Smith, V. (2014). Exploring the relationship between classroom climate, reading motivation, and achievement: A Look into 7th Grade Classrooms. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 8(1), 93-110.
Oriol, X. & Amutio, A., Mendoza, M., Da Costa, S., & Miranda, R. (2016). Emotional creativity as predictor of intrinsic motivation and academic engagement in university students: The mediating role of positive emotions. Frontiers in Psychology, 7, 12- 43.
Schenke, K., Ruzek, E., Lam, A. C., Karabenick, S. A., & Eccles, J. S. (2017). Heterogeneity of student perceptions of the classroom climate: A latent profile approach. Learning Environ Research, 20, 289-306.
Wu, M. L., Wu, P. L., & Tasi, P. V. (2014). The relationship between classroom climate and learning satisfaction on senior high school students. Management Sciences & Education, 3(1), 58-68.