رابطه سرمایه‌های روانشناختی و تمایل به ترک شغل با تأکید بر نقش واسطه‌ای فرسودگی شغلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس آموزش و پرورش استثنایی استان کهگیلویه و بویراحمد

2 استاد یار گروه علوم تربیتی دانشگاه پیام نور

چکیده

نرخ جابجایی و ترک خدمت بالا معمولاً معرف مشکلات داخلی سازمانی است. میل به ماندن در سازمان به تمایل هوشیارانه و آگاهانه کارکنان برای ماندن با یک سازمان اشاره دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی روابط علی سرمایه­های روانشناختی و تمایل به ترک شغل با تأکید بر نقش واسطه­ای فرسودگی شغلی در بین معلمان مدارس ابتدایی انجام شده است. برای این منظور 312 نفر از معلمان مدارس ابتدایی عادی و استثنایی شهر یاسوج به صورت تصادفی ساده انتخاب و به پرسشنامه سرمایه­های روانشناختی لوتانز، پرسشنامه ترک شغل کلوی، گاتلیب و بارهام و پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلاچ پاسخ دادند. نتایج نشان داد که مؤلفه­های سرمایه­های روانشناختی­ از طریق واسطه­گری مؤلفه­های فرسودگی شغلی بر تمایل به ترک شغل معلمان دارای اثر غیر­مستقیم، منفی و معنی­دار می­باشد. ضمناً از میان مؤلفه­های سرمایه­های روان شناختی، تاب آوری بیشترین اثر غیر مستقیم و منفی و از میان مؤلفه­های فرسودگی شغلی، فرسودگی عاطفی بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر تمایل به ترک شغل دارا می­باشند.

کلیدواژه‌ها


اقدمی­باهر، علی رضا، نجارپوراستادی، سعید و لیوارجانی، شهره. (1388). رابطه احساس خودکارآمدی و هوش هیجانی با فرسودگی شغلی در بین کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. فصلنامه علوم تربیتی، 2 (7)، 119-99.
امینی بیدختی، علی اکبر، صالحپور، معصومه. (1386). رابطه رضایت شغلی با تعهد سازمانی در کارکنان آموزش و پرورش. دوماهنامه علمی پژوهشی دانشور رفتاردانشگاه شاهد، 26، 38-31.
امینی، فهیمه. (1392). رابطه بین تاب آوری و فرسودگی شغلی پرستاران. مجلهتوسعهپژوهش درپرستاریومامایی. 11 (2)، 102-94.
رستمی، علی رضا، نوروزی‌، علی، زارعی، ‌عادل، امیری، محسن و سلیمانی، مهران. (1389). بررسی رابطه فرسودگی شغلی و سلامت روان با نقش کنترل کنندگی جنسیت و تاب آوری در میان معلمین ابتدایی. فصلنامه سلامت کار ایران، 3 و 4، 68- 75.
رسولی، رضا، شهائی، بهنام و صفایی، مهناز. (1391). عوامل مؤثر بر نیت ترک خدمت کارکنان در سازمان مرکزی دانشگاه پیام نور، نشریه مدیریت دولتی. 4 (9)، 27-43.
سروش، مجتبی. (1381). مقایسه رضایت شغلی و تعهد سازمانی و همبستگی آن­ها با منتخبی از ویژگی­های فردی بین مسئولین تربیت بدنی آموزشگاه­ها و مدیران ادارات تربیت بدنی استان خراسان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم.
شاکری­نیا، ایرج، محمدپور، مهری. (1389). رابطه استرس شغلی و تاب آوری با فرسودگی شغلی در پرستاران زن. بهبود (فصلنامهعلمیپژوهشیدانشگاهعلومپزشکیکرمانشاه). 14 (2)، 169-161.
طلایی، شقایق. (1390). بررسیعواملو متغیرهایجمعیتشناختیمؤثربرتمایلبهترک خدمتوعملبهترکخدمت کارکنانتولیدیکشرکتهماورد تکلان. پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی. دانشگاه علم و صنعت ایران.
عزیزی، لیلا، فیض‌آبادی، زهرا، بشاش، لعیا و صالحی، مریم. (1387). تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی پرسشنامه فرسودگی شغلی مزلاچ در کارکنان دانشگاه تهران. فصلنامه مطالعات روان شناختی، دانشگاه الزهرا، 4 (3)، 92-73.
کریمى مزیدى، احمد رضا، بردبار، مرضیه و بردبار، ابوالفتح. (1391). تحلیلى مقطعى از سرمایه­ى روان شناختى و سازه هاى آن، بر سلامت عمومى نیروى کار در کتابخانه­هاى دولتى، بهبودمدیریت، 2، 40-23.
کرلینجر، پدهازر. (1391). رگرسیون چند متغیری در پژوهش رفتاری، ترجمه: حسن سرایی، تهران: انتشارات سمت.
نقدی، احمد. (1379). بررسیرابطه­یبینخلاقیتوخودکارآمدیبافرسودگیشغلیدربینمعلمان مقطع متوسطهشهرستانتبریز . پایان نامه کارشناس ارشد روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
 
 
Alsup, P. J. (2011). Job burnout: the end or a new beginning? Research Papers. Paper 43.
Avey, J. B., Luthans, F.  & Jensen, S. (2009). Psychological capital: A positive resource for combating stress and turnover. Human Resource Management, 48, 677–693.
Avey, J. B., Patera, J.L., West, B.J. (2006). The implications of positive psychological capital on employee absenteeism. Journal of Leadership and Organization Studies, 13, 42-60.
Avey, J. B., Reichard, R. J., Luthans, F. & Mhatre, K. H. (2011). Meta-Analysis of the Impact of Positive Psychological Capital on Employee Attitudes, Behaviors, and Performance. Human resource development quarterly, 22, 127-152.
Chawla, V., Guda, S. (2010). Individual Spirituality at Work and Its Relationship with Job Satisfaction, Propensity to Leave and Job Commitment: An Exploratory Study among Sales Professionals. Journal of Human Values, 43, 157-167.
Fische, R., Boer, D. (2011). What is more important for national well-being: money or autonomy? A meta-analysis of well-being, burnout, and anxiety across 63 societies. Journal of Personality and Social Psychology American Psychological Association, 101 (1), 84-164.
Honingh, M. E. (2008). Beroepsonderwijs tussen Publiek en Privaat (Vocational education caught between the Public and Private sector) Dissertation, University of Amsterdam.
Jeong Ok, K., Sook Kyoung, P., Myung Ha, L. (2013). Factors affecting burnout among clinical nurses according to positive psychological capital. Journal of Korean Academy of Nursing Administration, 19 (2), 304-314.
Jian, Z. H. Chao, Z. X. (2010). Work stress and job burnout: the moderating effects of psychological capital. Journal of Henan Normal University (Natural Science), 20, 10- 03.
Kevin, M. M., Joan, L. C. & Adrian, J. W. (2004). Organizational change and employee turnover. Personnel Review, 33 (2), 161-166.
Luthans, F., Avolio, B. J. & Avey, J. B. (2007). "Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction"; Personnel Psychology, No. 60.
Luthans, F., Avolio, B.J. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 6, 138-146.
Mcnabb, N. S. (2009). The daily floggings will continue until morale improves: An examination of the relationships among organizational justice, job satisfaction, organizational commitment and intention to turnover, Norman, Oklahoma.
Shields, M. A., Ward, M. (2001). Improving nurse retention in the National Health Service in England: the impact of job satisfaction on intentions to quit. Journal of Health Economics, 20 (5), 677-701.