پیش‌بینی خودکارآمدی تحصیلی بر اساس سبک های دلبستگی و مهارت‌های فراشناختی دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، گروه روانشناسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران

2 استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

3 استادیار، پژوهشکدة علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا، تهران، ایران، مرکز تحقیقات علوم شناختی و رفتاری در پلیس، معاونت بهداشت، امداد و درمان، فرماندهی انتظامی، تهران، ایران

چکیده

مطالعه دربارة خودکارآمدی تحصیلی و عوامل مؤثر بر آن در جامعة امروزی برای دانش‌آموزان توجه ویژه‌ای می‌طلبد. هدف تحقیق حاضر پیش‌بینی خودکارآمدی تحصیلی بر اساس سبک‌های دلبستگی و مهارت‌های فراشناختی دانش‌آموزان بود. مطالعه از نوع توصیفی- همبستگی بود و نمونة آماری به‌ روش خوشه‌ای، 195 نفر از دانش­آموزان دختر پایة سوم شهرستان اهر بود. بر اساس اهداف از سه پرسشنامة خودکارآمدی تحصیلی یلروی و بانتینگ (2002)، دلبستگی کولینز و رید (1990) و فراشناخت اونیل و عابدی (1996) برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد مؤلفه‌های مهارت فراشناختی با خودکارآمدی تحصیلی رابطة مثبت و معنادار دارند و همچنین، با مؤلفه‌های دل­بستگی نا ایمن اجتنابی و ایمن رابطة مثبت و معنادار دارند، ولی مؤلفة سبک دلبستگی اضطرابی رابطة منفی با خودکارآمدی تحصیلی دارد (05/0>P). همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد میزان تأثیرگذاری مؤلفه‌های آگاهی فراشناختی، راهبرد شناختی، برنامه‌ریزی و خودبازبینی بر خودکارآمدی تحصیلی به ترتیب، برابر 29/0، 28/0، 37/0، 11/0 است (05/0>P). همچنین، نتایج نشان داد میزان تأثیرگذاری مؤلفه‌های وابستگی (نا ایمن اجتنابی)، نزدیک‌بودن (ایمن)، اضطرابی بر خودکارآمدی تحصیلی به ترتیب برابر 44/0، 24/0، 11/0- است (05/0>P). از این نتایج چنین استنباط می‌شود که با نهادینه‌کردن فرایند یاددهی -یادگیری معنا‌دار و همچنین، شرایط دور از اضطراب می‌توان خودکارآمدی دانش‌آموزان را بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها


اعتمادی، عذرا، و سعادت، سجاد. (1394). نقش سلامت خانواده و سبک‌های دلبستگی در پیش‌بینی خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان. راهبرد آموزش، 8(4)، 201-195.
پاکدامن، شهلا (1380). بررسی ارتباط بین دلبستگی و جامعهطلبی در نوجوانان. رسالة دکتری روان‌شناسی دانشگاه تهران.
جلالی، داریوش  (1388). اثربخشی پیشگیری سرویس پیام کوتاه بر نگرش و خودکارآمدی دانش‌آموزان نسبت به گرایش مواد مخدر. فصلنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 1(3)، 93-111.
صفرزاده، سحر، و مرعشیان، فاطمه سادات (1395). رابطة جهت‌گیری هدف و فراشناخت با خودکارآمدی تحصیلی در دانشجویان دختر. زن و فرهنگ، 8(28)، 36-23.
قلیپور، نسیم (1397). بررسی رابطة باورهای فراشناختی با خودکارآمدی، شادکامی و بهزیستی روان‌شناختی در دانش‌آموزان مدارس آموزش از راه دور. پیشرفتهای نوین در علوم رفتاری، 3(10)، 68-50.
مرزبان، شهربانو (1397). رابطة بین باورهای فراشناخت و باورهای خودکارآمدی با اضطراب امتحان و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. آفاق علوم انسانی، 20، 108-85.
Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: an genetic perspective, Annual Review of Psychology, 52(10), 1-26.
Boström, L., & Lassen, L. M. (2006). Unraveling learning, learning styles, learning strategies and meta-cognition. Education Training, 48(2/3), 178-189.
Bowlby, I. (1976). Attachment and loss. Vol. III. Separation, anxiety, anger. The Hogarth and institute of psych analysis.
Boyer, B. A., & Paharia, M. I. (2008). Comprehensive handbook of clinical health psychology. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons Inc.
Brown, G. T., Peterson. E.R., Yao, E. S. (2016). Student conceptions of feedback: Impact on self-regulation, self-efficacy, and academic achievement. Educational Psychology. 86(4),606-629.
 Burke, J. (2009). Reading, Reminders: tools, tips, and techniques. Boynton Cook.
Cassidy, J., &Shaver, P. R. (2008). Handbook of Attachment, The Guilford press, New York London (pp. 23-811).
Collins,V. L., & Read, S. J. (1990). Adult attachment؛ Working models a relationship quality in dating couples. Personality and Social Psychology, 58(4), 46-63.
Dorman, J. P. (2001). Associations between classroom environment and academic efficacy. Learning Environments Research, 4(3), 243-257.
 Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive–developmental inquiry. American Psychologist, 34, 906-911.
 Karademas, E.C., Kalantzi-Azizi, K.  (2004). The stress process, self- efficacy expectations, and psychological health. Personality and Individual Differences, 37(5), 1033-1043.
Kay, J. (1992). Student evaluation in cooperative learning. Teacher cognitions, Teachers and Teaching, 14(5), 463-477.
Kitsantas, A., & Zimmerman, B. (2009). College students’ homework and academic
achievement: The mediating role of self-regulatory beliefs. Metacognition and
Learning
, 4, 97–110.
Larkin, S. (2009). Metacognition in young children. London: Routledge.
Maddux, J. E. (2009). The power of believing you can. Hand book of positive psychology Oxford University Press, Indian Streems.
Mahler, M. S., Furer, W. (1963). Certain aspects of the separation-individuation phase. Psychoanalytic Quarterly, 32 (1), 1-14.
Montague, C. (1992). The multiple dimension of learning 3rd Ed. Englewood Cliffs. NJ: Prentice-Hall.
 Nachmias, M.,  Gunnar, M., Mangelsdorf, S.,  Parritz, R.H.,  Buss, K. (1996). Behavioral inhibition and stress reactivity. The moderating role of attachment security. Child Development, 67(22), 508- 522.
Oneil, H., Abedi, J. (1996). Reliability and validity of state meta-cognitive inventory: Potential for alternative assessment. Educational Research, 89(4),234-245
Pajares, F., Britner, S. L., & Valiante, G. (2000). Relation between achievement goals and self-beliefs of middle school students in writing and science. Contemporary Educational Psychology, 25 (4), 406-492.
Paris, S. G., & Winograde. P. (2016). The role of self- regulation learning in contextual teaching: Principle and practice for preparation. Cambridge Scholars Publishing, 10, 748-778.
Phan, H., & Walker. R. (2000). The Predicting and Mediational Role of Mathematics Self-efficacy: APath Analysis. AARE annual conference Sydney. 
Schewarzer, R., & Scholz, U. (2000). Cross-cultural assessment of coping resources: the
general perceived self-efficacy scale. Paper presented at the Asian Congress of
HealthPsychology. Health psychology and culture
, Tokyo, Japan.
Vedøy, I. B., Anderssen, S. A., Tjomsland, H, E., Skulberg, K, R., & Thurston, M. (2020).
Veenman, M. V. J., Vanhout, A. M., & Afflerbach, A. (2006). Metacognition and learning conceptual and methodological consideration. Metacognition Learning. 10(2),103-140.
 Wright, S. L., Perrone-McGovern, K. M., Boo, J. N., & White, A. V. (2014). Influential factors in academic and career self‐efficacy: Attachment, supports, and career barriers. Counseling Development, 92(1), 36-46.