پیش بینی حمایت خود مختاری معلّمان براساس عوامل ‌استرس‌زای شغلی با‎ میا نجی گری راهبرد های مقابله ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.

2 استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 استادیار، گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشکدة علوم انسانی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

4 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکدة علوم انسانی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر پیش­بینی حمایت خودمختاری معلّمان برا­ساس عوامل ‌استرس‌زای شغلی با‎ میانجی­گری راهبرد­های مقابله­ای بود. روش پژوهش توصیفی و طرح پژوهش، همبستگی و از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعة آماری شامل همة معلّمان متوسطة اول و دوم مدارس دولتی شهرستان نور و چمستان درسال تحصیلی 99-98 به تعداد 636 نفر بود که براساس فرمول کوکران و با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه­ای، 240 نفر انتخاب شدند. برای گردآوری داده­ها از پرسشنامة معلم به عنوان متن اجتماعی ولبورن و همکاران (1992)، پرسشنامة عوامل استرس­زای شغلی اترو- لوپس و همکاران (2006) و پرسشنامة راهبردهای مقابله­ای کارور (1997) استفاده شد. تمام تحلیل­ها به روش مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام شدند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که عوامل استرس­زای شغلی بر راهبردهای مقابله­ای و حمایت خودمختاری اثر مستقیم دارد. راهبردهای مقابله­ای بر حمایت خودمختاری اثر مستقیم دارد. همچنین، عوامل استرس­زای شغلی به صورت غیرمستقیم و از طریق راهبردهای مقابله­ای بر حمایت خودمختاری تأثیر می­گذارد. نتایج این پژوهش از نقش میانجی راهبردهای مقابله­ای در روابط بین عوامل استرس­زای شغلی با حمایت خودمختاری معلّمان حمایت کرد.

کلیدواژه‌ها


اندام، رضا، و اسعدی، مهناز (1394). رابطة بین استقلال شغلی و استرس معلمان تربیت بدنی شهرستان سبزوار. پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 3(12)، 62-53.
بشارت، محمدعلی (1386). شخصیت و سبک‌های مقابله با استرس. پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 7 (2)، 49-25.
خرده‌گیر، سعید، عسکری، احمد، و رنجبر، مختار (1396). بررسی شاخص‌های بهسازی منابع انسانی و تأثیر آن بر اثربخشی عملکرد کارکنان. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 8(2)، 262- 245.
راس، رندال آر، و آلتمایر، الیزابت ام. (1392). استرس شغلی. ترجمة غلامرضا خواجه‌پور، تهران: بازتاب. (تاریخ انتشاربه زبان اصلی 1994).
سبزی­پور، امیر، رشنودی، بهزاد، امیری، سمیه، و کرم‌الهی، علی (1393). رابطٍة بین تیپ شخصیتی درونگرایی- برونگرایی با میزان رضایت شغلی و تعهدسازمانی معلمان. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 2(18)، 194-181.
سرمد، غلامعلی (1385). روابط انسانی در سازمان‌های آموزشی. تهران: سمت.
صفرزاده، سحر، و حبیبی، فاطمه (1396). پیش‌بینی استرس شغلی بر اساس راهبردهای مقابله‌ای، هوش معنوی و تاب‌آوری در کارکنان مبتلا به دردهای مزمن شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 3(8)، 85-76.
عماد، یاسمن (۱۳۹۱). پیش‌بینی خطر خودکشی در دانشجویان بر مبنای جنسیت، وضعیت تأهل، راهبردهای مقابله‌ای، جهت گیری مذهبی و میزان افسردگی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
محمدخانی، پروانه (1371). مقابله با استرس و نشانه‌ها در بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری.  پایان‌نامة کارشناسی ارشد، انستیتو روان‌پزشکی تهران.
Betoret, F. D. (2006). Stressors, self‐efficacy, coping resources, and burnout among second school teachers in Spain. Educational Psychology, 26(4), 519-539.
Boyd, D., Grossman, P., Lankford, H., Loeb, S., & Wyckoff, J. (2009). Teacher preparation and student achievement. Educational Evaluation and Policy Analysis, 31(4), 416-440.
Brissette, I., Scheier, M. F., & Carver, C. S. (2002). The role of optimism in social network development, coping, and psychological adjustment during a life transition. Personality and Social Psychology, 82(1), 102-111.
Carver, C. S. (1997). You want to measure coping but your protocol’s too long: Consider the brief cope. Behavioral Medicine, 4(1), 92-100.
Carver, C., Shiere, M. F. (1994). Situational coping and coping dispositions in stressful,  ransaction. Personality and Psychology, 66(1), 184-195.
Cheon, S. H., Reeve, J., Yu, T. H., & Jang, H. R. (2014). The teacher benefits from giving autonomy support during physical education instruction. Sport and Exercise Psychology, 36(4), 331-346.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
Droogenbroeck, F. V., Spruyt, B., & Vanroelen, C. (2014). Burnout among senior teachers investigating the role of workload and interpersonal relationships at work. Teaching and Teacher Education, 43, 99-109.
Fisher, R. T. (2001). Role stress, the type a behavior pattern, and external auditor job  satisfaction and performance. Behavioral Research in Accounting, 13(1), 143-170.
Foley, C., & Murphy, M. (2015). Burnout in Irish teachers: Investigating the role of individual differences, work environment and coping factors. Teaching and Teacher Education, 50, 46-55.
Folkman, S., & Moskowitz, J. T. (2000). Positive affect and the other side of coping.  American Psychologist, 55(6), 647–654.
Forlin, C. (2001). Inclusion: identifying potential stressors for regular class teachers.  Educational Research, 43(3), 235-245.
Furtak, E. M., & Kunter, M. (2012). Effects of autonomy-supportive teaching on student learning and motivation. Experimental Education, 80(3), 284-316.
Glesias-Garcia, M. T., Maulana, R., Fernandez-Garcia, C. M., & Garcia-Perez, O. (2020). Teacher as social context (TASC) questionnaire in the Spanish setting: Teacher version. Psicología Educativa, 26(1), 17-26.
Grennan, S., & Woodhams, J. (2007). The impact of bullying and coping strategies on the psychological distress of young offenders. Psychology, Crime and Law, 13(5), 487-504.
Gunnell, K. E., Crocker, P. E., Mack, D. E., Wilson, P. M., & Zumbo, B. D. (2014). Goal contents, motivation, psychological need satisfaction, wellbeing and physical activity: A test of self-determination theory over 6 months. Psychology of Sport and Exercise, 15, 19-29.
Hamidi, E. (2012). Burnout, consequences of permanent and repeated job strain. Management in Engineering, 6, 53-59.
Herman, K.C., Prewitt, S. L., Eddy, C. L., Savale, A., Reinke, W.M. (2020). Profiles of middle school teacher stress and coping: Concurrent and prospective correlates. School Psychology, 78, 54-68.
Hung, C. L. (2011). Coping strategies of primary school teachers in Taiwan experiencing stress because of teacher surplus. Social Behavior and Personality, 39(9), 1161-1174.
Karaj, S., & Rapti, E. (2013). Teacher job stress in Albania: Examining the role of students classroom disruptive behavior and other factors in the school context. Problems of Education in the 21st century, 54, 14-21.
Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
Lazarus, S. R. (2000). Toward better research on stress and coping. American Psychologist, 55(6), 665-673.
Niemiec, C. P., & Ryan, R. M. (2009). Autonomy, competence, and relatedness in the classroom: Applying self-determination theory to educational practice. Theory and Research in Education, 7(2), 133–144.
Otero López, J. M., Castro, C., Santiago, M. J., & Villardefrancos Pol, E. (2010). Exploring stress burnout, and job dissatisfaction in secondary school teachers. Psychology and Psychological Therapy, 10(1), 107-124.
Otero-López, J. M., Santiago, M. J., Castro, C., Pardiñas, M. C., Mirón, L., & Ponte, D. (2006). Estres laboral y burnout en profesores de ensen~anza secundaria. [Job stressors and burnout among secondary education teachers]. Santiago de Compostela: Universidad de  Santiago.
Ouyang, Y. (2009). The mediating effects of job stress and job involvement under job instability: Banking service personnel of Taiwan as an example. Money Investment and Banking, 66, 62-62.
 Pogere, E. F., Lopez-Sangil, M. C., García-Senor an, M. M., & Gonzalez, A. (2019). Teachers’ job stressors and coping strategies: Their structural relationships with emotional exhaustion and autonomy support. Teaching and Teacher Education, 85, 269-280.
Reeve, J. (2009). Why teachers adopt a controlling motivating style toward students and how they can become more autonomy supportive. Educational Psychologist, 44(3), 159-175.
Russell, D. W., Altmaier, E., & Van Velzen, D. (1987). Job-related stress, social support, and burnout among classroom teachers. Applied Psychology, 72(2), 269-274.
Sarafino, E. P. (2011). Health psychology: Biopsychosocial interactions. New York: John Willey.
Soenens, B., Sierens, E., Vansteenkiste, M., Dochy, F., & Goossens, L. (2012). Psychologically controlling teaching: Examining outcomes, antecedents, and mediators. Educational Psychology, 104(1), 108-120.
Tamers, L., Janicki, D., & Helgeson, V.S. (2002). Sex differences in coping behavior: A meto- analytic review and an examination of relative coping. Personality and Social Psychology Reviwe, 6(1), 2-30.
Travers, C. J., & Cooper, C. L. (1996). Teachers under pressure: Stress in the teaching profession. London: Routledge.
Wellborn, J., Connell, J., Skinner, E., & Pierson, L. (1992). Teacher As Social Context (TASC). Two measures of teacher provision of involvement, structure, and autonomy support technical report. New York: University of Rochester.
 Wiley, C. (2000). A synthesis of research on the causes, effects, and reduction strategies of teacher stress. Instructional Psychology, 27(2), 80-87.
Zlatković, B., Petrović, D. S., Erić, M., Leutwyler, B., & Jokić, T. (2017). Self-dimension of teachers’ intercultural competence: Development and psychometric evaluation of new scales. Psihološka Istraživanja, 2, 199-220.